Każda ze stron stosunku pracy może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem. W takim przypadku rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia. Czy długość okresu wypowiedzenia może ulec zmianie?
- Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony
- Wydłużanie okresu wypowiedzenia umowy o pracę
- Skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę
- Długość okresu wypowiedzenia inna niż kodeksowa
Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony zależy od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Okres wypowiedzenia wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
W pewnych przypadkach Kodeks pracy dopuszcza zmianę długości ustawowych okresów wypowiedzenia. Możliwość taka dotyczy zarówno umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, jak i umowy o pracę zawartej na czas określony.
Wydłużanie okresu wypowiedzenia umowy o pracę
Wydłużenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub określony można dokonać w przypadku, gdy pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie.
Postanowienie o wydłużeniu okresu wypowiedzenia musi zostać zawarte w umowie o pracę. Wówczas okres wypowiedzenia umowy o pracę w razie zatrudniania pracownika:
- przez okres krótszy niż 6 miesięcy wynosi 1 miesiąc (zamiast 2 tygodni);
- przez co najmniej 6 miesięcy, okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące (zamiast 1 miesiąca).
Jak widać, przepisy Kodeksu pracy jasno precyzują, w jakich sytuacjach i na ile może być wydłużony okres wypowiedzenia.
Skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę
Skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę może być dokonane:
- jednostronnie przez pracodawcę lub
- na podstawie porozumienia stron stosunku pracy.
Przepisy Kodeksu pracy stanowią, że pracodawca może jednostronnie skrócić okres wypowiedzenia wyłącznie z powodu:
- ogłoszenia upadłości lub likwidacji albo
- innych przyczyn niedotyczących pracownika.
W praktyce oznacza to, że skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę będzie dotyczyło przede wszystkim wypowiedzeń dokonywanych na podstawie ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (j.t. Dz.U. z 2024 r., poz. 61). Pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres 3-miesięcznego wypowiedzenia, najwyżej do 1 miesiąca. Pracodawca nie może jednak skrócić okresu wypowiedzenia poniżej 1 miesiąca.
W powyższych przypadkach pracodawca powinien dokonać skrócenia okresu wypowiedzenia łącznie z wypowiedzeniem pracownikowi umowy o pracę. Skutkiem skrócenia okresu wypowiedzenia jest nabycie przez pracownika prawa do odszkodowania za pozostałą część okresu wypowiedzenia.
Skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę można również dokonać na podstawie porozumienia w tym zakresie, zawartego między pracodawcą a pracownikiem. W takim przypadku czas, o jaki skraca się okres wypowiedzenia, może być ustalony przez strony dowolnie. Nie ma w wówczas obowiązku zachowania jakiegokolwiek minimalnego okresu wypowiedzenia. Jednak w razie skrócenia w ten sposób okresu wypowiedzenia pracownik nie nabywa prawa do odszkodowania za czas, o jaki go skrócono.
Długość okresu wypowiedzenia inna niż kodeksowa
Strony umowy o pracę mogą pozostać przy podstawowych długościach okresów wypowiedzeń, bądź wydłużyć je lub skrócić we wskazanych przez Kodeks pracy granicach.
Gdyby strony przewidziały w umowie inne niż kodeksowe (dłuższe lub krótsze) okresy wypowiedzenia, to ważność takich zapisów będzie musiała być każdorazowo weryfikowana, czy są korzystniejsze dla pracownika. Tylko w takim bowiem przypadku zapisy te będą ważne.
Pracownik i pracodawca zawarli umowę o pracę na czas nieokreślony. Strony ustaliły w umowie, że okres jej wypowiedzenia wynosi 6 miesięcy. Kilka lat później pracownik postanowił zmienić pracę i wypowiedział umowę z zastosowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia wynoszącego 3 miesiące. Pracodawca zakwestionował ten okres wypowiedzenia powołując się na postanowienia umowy o pracę. Jego postępowanie było prawidłowe, bowiem ustalenie, jaki okres wypowiedzenia jest korzystniejszy dla pracownika, powinno być dokonane na dzień zawarcia umowy o pracę. W momencie zawarcia tej umowy możliwości znalezienia zatrudnienia przez pracownika były znacznie mniejsze niż w dniu jej wypowiedzenia. Z tego względu dłuższy okres wypowiedzenia był wówczas korzystniejszy dla pracownika i dawał mu więcej czasu na poszukiwanie pracy.
Podstawa prawna:
- art. 30 § 1, art. 32, art. 36, art. 361 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)