Ponieważ pracownik nabywa ze stosunku pracy określone prawa majątkowe, takie jak: prawo do wynagrodzenia, ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i innych świadczeń pieniężnych, w razie śmierci pracownika mamy do czynienia z przejściem tych praw na osoby bliskie zmarłego.
Ustawodawca wprowadził w tej mierze wyłom od ogólnych zasad dziedziczenia, gdyż zgodnie z art. 63(1) Kodeksu pracy prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.
Porównaj: Śmierć pracownika a stosunek pracy
W pierwszej zatem kolejności osobami uprawnionymi do wstąpienia w prawa pracownika jest:
- małżonek pracownika (niezależnie od tego, czy spełnia warunki do otrzymania renty rodzinnej) oraz
- osoby spełniające, zgodnie z odrębnymi przepisami, warunki do otrzymania renty rodzinnej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nawet, jeśli osoby te nie są rzeczywistymi spadkobiercami zmarłego, czy to ustawowymi czy też testamentowymi.
Osobami uprawnionymi do renty rodzinnej zgodnie z powołaną ustawą są: dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione, przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej oraz rodzice.
Istnienie testamentu, w którym zmarły pracownik wskazał spadkobierców, nie ma żadnego wpływu na uprawnienia tych osób, nabycie praw pracowniczych jest niezależne od dziedziczenia. Nabycie praw zmarłego pracownika, wynikających ze stosunku pracy, następuje z mocy ustawy, a więc bez konieczności dokonywania jakichkolwiek czynności lub składania oświadczeń.
Polecamy serwis: Odprawy
Dopiero w sytuacji, gdy brak jest małżonka i osób spełniających powyższe warunki do otrzymania renty rodzinnej, prawa majątkowe ze stosunku pracy wchodzą do masy spadku i podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych wynikających z kodeksu cywilnego. Taka regulacja ustawowa ma swoje uzasadnienie społeczne, gdyż pozwala na zapewnienie najbliższej rodzinie zmarłego określonych środków, w zakresie, w jakim przysługiwały zmarłemu pracownikowi, bez konieczności oczekiwania na zakończenie postępowania spadkowego, niejednokrotnie długotrwałego.