Do jakich przerw ma prawo pracownik? Jakie przerwy występują w KP i w innych ustawach? Czy pracownicy z niepełnosprawnościami mają prawo do dodatkowej przerwy? Czy pracując przed komputerem pracownicy mają prawo do dodatkowej przerwy?
- Dodatkowe przerwy w pracy - zmiana w KP
- Jaki jest minimalny nieprzerwany odpoczynek dobowy i tygodniowy?
- 5 godzin przerwy w pracy - kiedy możliwe?
- Przerwa na tzw. lunch czy sprawy osobiste - 60 minut
- Dodatkowa przerwa dla osób z niepełnosprawnościami
- 5 minut przerwy na 1 h pracy
- Przerwa na karmienie piersią
- Przerwa dla młodocianego
Dodatkowe przerwy w pracy - zmiana w KP
W związku z tym, że Prezydent RP w dniu 23 marca 2023 r. podpisał ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks Pracy oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa). Ustawa wprowadza bardzo ważne zmiany w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zmianami, dalej: KP). Ustawa wchodzi w życie po upływie 21 dni od dnia ogłoszenia. Jeżeli więc ogłoszenie nastąpi w najbliższym czasie, ustawa wejdzie w życie jeszcze w kwietniu 2023 r.
Przed zmianą art. 134 KP dotyczącego przerwy w pracy było wskazane, że jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.
Zmiana art. 134 KP wprowadza dodatkowe przerwy w pracy. Jeżeli więc dobowy wymiar czasu pracy pracownika:
- wynosi co najmniej 6 godzin – pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
- jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut. Zatem pracownik pracujący dłużej niż 9 godzin, ma prawo do 30 minut przerwy;
- jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
Przerwy te wlicza się do czasu pracy.
Jaki jest minimalny nieprzerwany odpoczynek dobowy i tygodniowy?
Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.
5 godzin przerwy w pracy - kiedy możliwe?
Z art. 139 KP dot. przerywanego czasu pracy wynika, że jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system przerywanego czasu pracy według z góry ustalonego rozkładu przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłużej niż 5 godzin.
Wówczas przerwy nie wlicza się do czasu pracy, jednakże za czas tej przerwy pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju.
Przerwa na tzw. lunch czy sprawy osobiste - 60 minut
Kolejną niewliczaną do czasu pracy przerwą w pracy jest 60 minutowa przerwa. Pracodawca może wprowadzić jedną przerwę w pracy niewliczaną do czasu pracy, w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut, przeznaczoną na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych.
Tą przerwę w pracy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
Dodatkowa przerwa dla osób z niepełnosprawnościami
Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 100), osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek.
Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Ta osoba ma więc prawo do łącznie 30 minut przerwy.
Ważne jest też to, że czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Z kolei czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
Polecamy: „Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami”. Książka z aktualizowanym serwisem online
5 minut przerwy na 1 h pracy
Zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe pracodawca ma obowiązek zorganizować stanowiska pracy z monitorami ekranowymi w taki sposób, aby spełniały one minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownikowi pracującemu przy monitorze ekranowym przysługuje 5-minutowa przerwa w pracy po każdej godzinie przepracowanej przy obsłudze monitora ekranowego, wliczane do czasu pracy. Przerw nie można kumulować i np. pomnożyć 5 min przez 8 h pracy, co daje 40 minut. Pracownik nie może np. 40 minut wcześniej wyjść z pracy. Przerwa ta może zostać wykorzystana przez pracownika w dowolnie wybrany przez niego sposób, np. na papierosa.
Przerwa na karmienie piersią
Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda.
Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.
Jednak pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.
Przerwa dla młodocianego
Przerwa w pracy młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin.. Młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.