Pracuj na L4 - dostaniesz pieniądze od ZUS-u i pracodawcy

• Co jeśli pracuje na L4?
• Jak dorobić na L4?
• Niezdolność do pracy nie oznacza niezdolności do każdej pracy
• Praca incydentalna na zwolnieniu lekarskim. Tak, ale muszą tego wymagać istotne okoliczności. "Dorobienie sobie", taką okolicznością jest
• Kiedy wejdzie w życie ustawa?

Niezdolność do pracy nie oznacza niezdolności do każdej pracy

Już w 2013 r. sąd wypowiadał się co do pracy incydentalnej podczas zwolnienia lekarskiego. Na projekt i zmiany przepisów musieliśmy więc długo czekać. Jak wskazał SN: jedynie sporadyczna, incydentalna, wymuszona okolicznościami aktywność zawodowa (np. udział w posiedzeniach rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej) może usprawiedliwiać zachowanie prawa do zasiłku chorobowego, a w innych przypadkach za okres orzeczonej niezdolności do pracy, w czasie której ubezpieczony faktycznie wykonuje pracę zarobkową, nie przysługuje mu zasiłek, lecz wynagrodzenie (choć w kilku orzeczeniach zwrócono uwagę, iż utrata prawa do zasiłku chorobowego dotyczy tylko okresu objętego zaświadczeniem, zwolnieniem lekarskim, w którym nastąpiło podjęcie pracy zarobkowej, a nie całego okresu zasiłkowego, zob. wyr. SN z 25.4.2013 r., I UK 606/12, Legalis). Przeciwieństwem do tego jest inna linia orzecznicza wedle której każda aktywność przynosząca dochód jest pracą zarobkową lub każda praca (np. wykonywanie zwykłych czynności wynikających ze stosunku pracy w czasie stwierdzonej niezdolności do tej pracy, bez zachowania prawa do wynagrodzenia; wyr. SN z 6.2.2008 r., II UK 10/07, OSNP 2009, Nr 9–10, poz. 123), także nieprzynosząca bieżącego dochodu, stanowi pracę zarobkową w rozumieniu art. 17 ust. 1 ZasiłkiU (wyr. SN z 20.1.2005 r., I UK 154/04, OSNP 2005, Nr 19, poz. 307; wyr. TK z 25.2.2014 r., SK 18/13, OTK-A 2014, Nr 2, poz. 15). Właśnie ze względu na tą wielowątkowość i możliwość różnej interpretacji istnieje konieczność zmiany przepisów.

Praca incydentalna na zwolnieniu lekarskim. Tak, ale muszą tego wymagać istotne okoliczności. "Dorobienie sobie", taką okolicznością jest

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu: "(…) problemem jest brak szczegółowego uregulowania w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) przesłanek utraty prawa do zasiłku chorobowego. Zgodnie z art. 17 ust. 1 tej ustawy ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie również do świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku opiekuńczego. Dotychczasowa praktyka pokazuje, że brak zdefiniowania w ustawie pojęć „wykonywanie pracy zarobkowej” oraz „wykorzystywanie zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia” powoduje problemy interpretacyjne. Dodatkowo osoby korzystające ze zwolnienia lekarskiego często nie mają wiedzy w jakim miejscu mogą przebywać na tym zwolnieniu oraz czy mogą w jego trakcie wyjechać za granicę, np. w celu kontynuowania leczenia. Ponadto obecnie osoby pracujące w kilku różnych firmach nie mają możliwości świadczenia pracy na rzecz jednej z nich i jednoczesnego pobierania świadczenia z tytułu choroby u innego pracodawcy, nawet gdy są to prace różnego rodzaju i stan zdrowia pozwala na wykonywanie danej pracy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ubezpieczony zatrudniony jednocześnie u kilku pracodawców otrzymuje zwolnienie lekarskie z każdego tytułu ubezpieczenia. Praca na rzecz jednego pracodawcy, przy jednoczesnym przebywaniu na zwolnieniu u innego pracodawcy, powoduje utratę prawa do zasiłku za cały okres tego zwolnienia. Zatem dla chorego pracownika oznacza to, że u żadnego pracodawcy nie może pracować w czasie trwania zwolnienia. Tymczasem ubezpieczeni często skarżą się na takie rozwiązanie i podnoszą, że charakter pracy i stan zdrowia oraz wymogi wynikające z zakresu obowiązków pracowniczych (zatrudnienie u niektórych/pozostałych pracodawców), nie zawsze uniemożliwia jakąkolwiek pracę.".

Propozycja przepisów jest dokładnie taka:

"W ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780), wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 17: a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia od pracy w przypadku, gdy w okresie orzeczonej niezdolności do pracy:

1) wykonuje pracę zarobkową lub

2) podejmuje aktywność niezgodną z celem tego zwolnienia, lub

3) przebywa w innym miejscu niż wskazane w tym zwolnieniu, lub zawiadomieniu, o którym mowa w art. 59 ust. 5e, jako adres pobytu w okresie niezdolności do pracy, chyba że udokumentuje, że nieobecność ta była uzasadniona względami zdrowotnymi lub koniecznością podjęcia czynności incydentalnych, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności.”,

b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a–1d w brzmieniu:

„1a. Pracą zarobkową, o której mowa w ust. 1 pkt 1, jest każda czynność mająca charakter zarobkowy, niezależnie od stosunku prawnego będącego podstawą jej wykonania, z wyłączeniem czynności incydentalnych, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności.

1b. Aktywnością niezgodną z celem zwolnienia od pracy, o której mowa w ust. 1 pkt 2, są wszelkie działania utrudniające lub wydłużające proces leczenia lub rekonwalescencję, z wyłączeniem zwykłych czynności dnia codziennego lub czynności incydentalnych, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności.

1c. Miejscem wskazanym w zwolnieniu lub zawiadomieniu może być adres pobytu w innym państwie, jeżeli uzasadnione to jest zaleceniami lekarza lub innymi istotnymi okolicznościami, chyba że Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma możliwość zlecenia przeprowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia w tym państwie na mocy przepisów odrębnych.

1d. W przypadku spełniania warunków do podlegania ubezpieczeniom społecznym z co najmniej dwóch tytułów do tych ubezpieczeń, niezdolność do pracy z powodu choroby dotyczy każdego z tych tytułów, chyba że wystawiający zwolnienie od pracy wskaże w orzeczeniu, że praca zarobkowa w ramach określonego tytułu może być wykonywana z uwagi na rodzaj tej pracy.”,

c) uchyla się ust. 3,

d) dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Zasady określone w ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do osoby uprawnionej do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego.”.

Kiedy wejdzie w życie ustawa?

W projektowanej ustawie założono, że przepisy w zakresie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy wejdą w życie 1 stycznia 2025 r., już teraz wiadomo, że tak się nie stanie, ale ogólnie 2025 r. jest realny.