Przeszło 10 lat temu Sejm uchwalił przepisy, które karały osoby na wcześniejszej emeryturze (od 2013 r.). Kara w ZUS była i do dziś jest taka - świadczenia wypłacone w czasie korzystania z niej pomniejszały późniejsze wypłaty emerytury powszechnej. Trybunał Konstytucyjny w czerwcu 2024 r. rozpoznał niekonstytucyjność i wskazał, którzy emeryci mają prawo do wyrównań (za okresy przeszłe) i podwyżek (na przyszłość).
W związku z tym wyrokiem adwokat Konrad Giedrojć informuje o zjawisku polegającym na tym, że wiele osób poszkodowanych tą "karą", rezygnowało z przejścia na emeryturę zasadniczą. Poszkodowane osoby (głównie kobiety) pozostawały więc latami na wcześniejszych emeryturach. Pobierały je nawet po przekroczeniu 60 roku życia (wiek emerytalny kobiet). Niektóre z nich także mają szanse na wysokie rekompensaty na podstawie czerwcowego wyroku TK. Jak wysokie?
Z relacji prawnika wynika, że osoby te nie złożyły wniosku o emeryturę powszechną po ukończeniu 60 lat, a pobierały - mimo osiągnięcia tego wieku - nadal emeryturę wcześniejszą, przyznaną w wieku +55 lat. Nie złożyły tego wniosku, bo emerytura "powszechna" wychodziła niższa od tej wcześniejszej. Przeliczając z uwzględnieniem okresu wcześniejszych emerytur … nic nie zyskiwały. Nawet po złożeniu wniosku o przejście na emeryturę powszechną, wycofywały ten wniosek. Obie emerytury miały tą samą wartość.
Prawnik relacjonuje, że po wielkim odzewie medialnym jaki wywołał wyrok TK z 04 czerwca 2024 r. (SK 140/20), "wcześniejsze" emerytki zdecydowały się złożyć takie wnioski o emeryturę powszechną (domagając się korzystnych przeliczeń jak w wyroku TK). I że zyskują nawet, gdy ZUS nie zastosował wyrok TK.
Adwokat: Pomimo odjęcia przez ZUS 600 000 zł od podstawy emerytury i tak ona wzrasta o 1000 zł miesięcznie
ZUS przyznając emerytury powszechne (limit wieku 60 i 55 lat)dalej odlicza pobrane dotąd emerytury wcześniejsze. Stosuje art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS. ZUS zignoruje więc oczywiście wyrok Trybunału Konstytucyjnego z czerwca 2024 r.
Adwokat Konrad Giedrojć w prowadzonych przez siebie sprawach wylicza, że kwoty pomniejszeń podstawy dla emerytur powszechnych, wynoszą 500 000 zł - 600 000 zł. To strata emerytek "wcześniejszych". Ale jest też zysk! Są dwa jego źródła:
1) waloryzacja kapitału początkowego i składek, oraz
2) obniżająca się średnia dalsza długość trwania życia (dożycie).
UWAGA! Zbilansowanie obniżki o 500 000 zł - 600 000 zł z zyskami z pkt 1 i 2 jest korzystne dla "wcześniejszych" emerytek. Okazuje się, że pomimo, iż są poszkodowane przez niekonstytucyjne przepisy, to i tak zyskują na podwyżce miesięcznej emerytury o średnio 1000 zł (lub więcej). I to wszystko dotyczy wariantu, kiedy ZUS nie zastosował wyroku TK.
Przepis uznany za niezgodny z Konstytucją RP
Art. 25 ust. 1b. Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e lub 184, a także art. 88 lub art. 88a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Stanowisko ZUS wobec wyroku TK z czerwca 2024 r.
Pełna treść pisma ZUS do Infor.pl w załączniku (format) WORD, w którym ZUS informuje, że odmawia wykonania wyroku TK i przekierowuje emerytów do sądów okręgowych
Na podstawie pisma można do ZUS skierować bardzo prosty wniosek - tyle, że zostanie on rozpatrzony negatywnie. Po co go kierować? Bo odmowa otwiera drogę odwoławczą do sądu. To w sądzie się rozstrzygnie sprawa przeliczenia emerytury.
Fragmenty uzasadnienia wyroku TK z czerwca 2024 r.
Link do uzasadnienia
TK stwierdził, że:
- ZUS powinien wznowić na podstawie wyroku postępowania emerytom bo "pojęcie „wznowienia postępowania”, o którym mowa w art. 190 ust. 4 Konstytucji ma szersze znaczenie niż pojęcie „wznowienia” w sensie technicznym, przewidziane w odpowiednich procedurach regulowanych w ustawach i obejmuje wszelkie instrumenty proceduralne stojące do dyspozycji stron, organów i sądów, wykorzystanie których umożliwia przywrócenie stanu konstytucyjności orzeczeń"
- ZUS nie powinien się ograniczać tylko do wąsko rozumianego postępowania wznowieniowego.
Potrzebna jest ustawa podwyższająca emerytury i przyznająca wyrównania
To podstawowy sposób rozwiązania poszkodowanych emerytów wskazany przez TK