Jeżeli nie możesz wykonywać pracy zarobkowo z powodu złego stanu zdrowia ZUS może Ci przyznać rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jakie są zasady w 2024 i jakie będą zmiany w 2025, szczegóły poniżej.
- Renta z tytułu niezdolności do pracy 2024 i 2025 r.
- Renta z tytułu niezdolności do pracy
- Jak uzyskać rentę?
- Albo emerytura albo renta
- Kto ustala niezdolność do pracy?
- Czy od decyzji lekarza można się odwołać?
Renta z tytułu niezdolności do pracy 2024 i 2025 r.
Obecnie kwota renty socjalnej równa jest kwocie najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy tj. 1780,96 zł (po waloryzacji w marcu 2024 r.).
Nie wydaje się, aby w 2025 r. kwota najniższej renty była znacznie wyższa niż 2000 zł brutto. Może być wręcz ciut niższa, mają na uwadze proponowany wzrost o 6,78%.
Mając na uwadze doniesienia z Centrum Informacyjnego Rządu (na dzień 13 czerwca 2024 r.) Rząd prognozuje, że wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. wyniesie nie mniej niż 106,78 proc. Co to oznacza w praktyce? Ponowny wzrost świadczeń o co najmniej 6,78 proc. Według wstępnych rządowych założeń taki koszt waloryzacji wyniesie ok. 28,1 mld złotych.
Mając na uwadze powyższe, tj. wskaźnik waloryzacji na poziomie 106,78 proc. z dużym prawdopodobieństwem można domniemywać, ze podwyżki emerytur i rent będą niższe niż się spodziewano, bo przecież w marcu 2024 r. wskaźnik waloryzacji był wyższy. Jak podawało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w komunikacie z dnia 12 lutego 2024 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2024 r., w 2024 roku wysokość wskaźnika to 112,12 proc. Niemalże 6 proc. będzie robiło sporą różnicę na kontach ubezpieczonych. Trzeba jednak mieć na uwadze, że to minimum, może więc być więcej. Pozostaje czekać na ostateczne decyzje. Co więcej sytuacja osób otrzymujących rentę socjalną jest jeszcze bardziej niepewna i skomplikowana.
Renta z tytułu niezdolności do pracy
Niezdolną do pracy jest osoba, która:
- całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i
- nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Jak uzyskać rentę?
Jak podaje ZUS: będziesz mieć prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeśli spełnisz łącznie następujące warunki:
jesteś niezdolny do pracy;
25 lat składkowych – kobieta,30 lat składkowych – mężczyzna.
masz wymagany – odpowiedni do wieku – staż ubezpieczenia (okres składkowy i nieskładkowy):
1 rok – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy zanim ukończyłeś 20 lat,
2 lata – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy między 20 a 22 rokiem życia,
3 lata – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy między 22 a 25 rokiem życia,
4 lata – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy między 25 a 30 rokiem życia,
5 lat – jeżeli stałeś się niezdolny do pracy po ukończeniu 30 lat, przy czym okres ten musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat:
przed dniem, w którym zgłosiłeś wniosek o rentę, lub
przed dniem, w którym powstała Twoja niezdolność do pracy;
Twoja niezdolność do pracy powstała w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej, albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Ten wymóg nie obowiązuje, jeśli spełnisz łącznie następujące warunki:
jesteś całkowicie niezdolny do pracy oraz
masz co najmniej:
20-letni staż ubezpieczeniowy – jeśli jesteś kobietą,
25-letni staż ubezpieczeniowy– jeśli jesteś mężczyzną.
Jeśli stałeś się niezdolny do pracy po ukończeniu 30 lat, nie musisz posiadać 5 lat w 10 latach przed zgłoszeniem wniosku lub powstaniem niezdolności do pracy, jeśli jesteś całkowicie niezdolny do pracy oraz udowodniłeś:
Albo emerytura albo renta
ZUS nie może przyznać prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli ma się ustalone prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub spełnia się warunki do uzyskania emerytury (powszechnej (na wniosek lub z urzędu; czy w w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny (np. emerytury górniczej, w tym emerytury górniczej bez względu na wiek, emerytury nauczycielskiej na podstawie Karty Nauczyciela).
Kto ustala niezdolność do pracy?
Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS. Ustalając całkowitą niezdolność do pracy, lekarz orzecznik, za zgodą osoby ubiegającej się o rentę socjalną lub jej przedstawiciela ustawowego, zgłoszoną nie później niż w trakcie badania tej osoby, ustala niezdolność tej osoby do samodzielnej egzystencji.
Czy od decyzji lekarza można się odwołać?
Tak, ZUS ma obowiązek wydać decyzję o przyznaniu lub odmówieniu prawa do renty socjalnej w ciągu 30 dni od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności, która miałaby wpływ na przyznanie tego świadczenia. Jeżeli osoba starająca się o rentę socjalną nie zgadza się z orzeczeniem lekarza orzecznika może złożyć sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Termin na złożenie sprzeciwu to 14 dni kalendarzowych od dnia, w którym otrzyma się orzeczenie.
Jeżeli ZUS ponownie odmówi prawa do renty socjalnej, można odwołać się od takiej decyzji do Sądu Okręgowego — Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Termin to miesiąc od dnia otrzymania decyzji.
Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429, 1672)