Problem wypalenia zawodowego - co to jest?
Od kilku lat w Polsce można zauważyć rosnącą liczbę publikacji poruszających problematykę wypalenia zawodowego oraz przedstawiania technik walki z syndromem. Sygnalizuje to fakt istnienia problemu oraz uświadamia organizacjom jak ważne jest stosowanie metod prewencji oraz sama walka z problemem.
Wypalenie zawodowe niesie za sobą wiele negatywnych implikacji zarówno dla organizacji, jak i dla samego pracownika. Jest przy tym zjawiskiem złożonym, o wyraźnej strukturze i dynamice. Konsekwencje jego wystąpienia są szerokie i nie ograniczają się tylko do jednej strefy funkcjonowania jednostki. Często, tylko szybka, profesjonalna interwencja może spowodować korzystne zmiany, zahamować spiralę strat i zmniejszyć nasilenie procesu wypalenia. W związku z powyższym obie strony powinny mieć swój udział w zapobieganiu jego wystąpienia.
Polecamy: Wellbeing w organizacji co? jak? dlaczego?
W celu zwalczania problemu i radzenia sobie z jego konsekwencjami należy przedsięwziąć działania uwzględniające różne poziomy; jednostkowy, organizacyjny oraz coraz częściej mieszany. Jednym z warunków skuteczności programów prewencyjnych jest łączenie oddziaływań nastawionych na jednostkę z działaniami zmierzającymi do zmian organizacyjnych. Już na etapie prewencji, należy połączyć działania zmierzające do rozwijania u pracowników umiejętności indywidualnego radzenia sobie ze stresem z restrukturyzacją środowiska pracy. Oznacza to, z jednej strony rozwijanie takich umiejętności, jak: rozpoznawanie źródeł stresu, ocenianie jego skutków oraz stosowanie technik zwalczania stresu, z drugiej zaś strony zmiany w organizacji polegające na podejmowaniu prób precyzyjnego zdefiniowania ról zawodowych, ustaleniu elastycznego czasu pracy, zapewnieniu udziału pracowników w zarządzaniu organizacją. Decyzja o zmianie organizacji, w bardziej przyjazną pracownikowi, powinna zostać poczyniona po procesie oceny postrzegania przedsiębiorstwa w oczach samych pracowników poprzez np. anonimowe ankiety. Wówczas otrzymamy wynik powinien stać się punktem wyjścia nad kontemplacją obecnej kultury organizacyjnej ponieważ dobry pracodawca to świadomy pracodawca kondycji psychofizycznej własnych pracowników.
Jak przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu?
1. Pozwalając pracownikom współtworzyć kulturę organizacyjną firmy poprzez włączanie ich do projektu tworzenia celów, misji oraz wizji, stają się bardziej związani z organizacją i tym samym współodpowiedzialni za ich sukces. Z perspektywy własnych postrzegań rzeczywistości stają się „istotni” oraz „znaczący” dla swojej organizacji, co w rezultacie rodzi silną więź, która zapobiega wystąpieniu syndromu wypalenia zawodowego.
2. Elastyczne godziny pracy pozwalają czuć się pracownikom dobrze, z poczuciem, że pracodawca w bardzo dużym stopniu liczy się z potrzebami pracowników oraz jest w stanie zmodyfikować system i charakterystykę pracy tak, aby zaimplementować się życiem prywatnym każdego pracownika z osobna.
3. Powstawanie przyzakładowych żłobków sprawia, że każdy pracownik ma poczucie bezpiecznego, rodzinnego miejsca pracy, które w konsekwencji zacieśnia więzi pomiędzy pracodawcą a pracownikiem.
4. Nowoczesne podejście, niezwykle ciekawe, do promowania zdrowego trybu życia jest coraz częstym narzędziem z zakresu profilaktyki wypalenia zawodowego. Zdrowa żywność w zakładach pracy, opieka medyczna, budowanie świadomości szkodliwości nałogów staje się powoli na porządku dziennym. Aktywizacja, promocja zdrowia i dobrego samopoczucia wpływają na poczucie wartości oraz samooceny pracownika. Jednostka wypoczęta, dbająca o zdrowie, szybciej regeneruje siły i tym samy jest bardziej produktywna. Jeśli dodatkowo pomaga mu w tym organizacja, która reprezentuje te same lub podobne wartości to nie może być tutaj mowy o powstaniu syndromu wypalenia zawodowego.
Pracownik ważny dla firmy
Wnioskując, przytoczone w niniejszym opracowaniu, tylko niektóre, przykłady profilaktyki wypalenia zawodowego w organizacji wskazują, iż istotny problem występowania badanego syndromu przestaje być tematem „tabu’. Przedsiębiorstwa, stawiający na dobro jednostki, nieustannie pracują nad „zdrową atmosferą” z firmie, ucząc się jednocześnie jak słuchać pracownika, aby dać mu poczucie postrzegania go jako swoiste indywiduum. Takie podeście do człowieka rodzi przekonanie o „byciu istotnym” w organizacji co w konsekwencji niemalże wyklucza zagrożenie wystąpienia syndromu wypalenia zawodowego oraz jednocześnie może znacząco wpłynąć na jego wyniki pracy.