Jak długo musi trwać choroba, by trzeba było skierować pracownika na badania kontrolne? Ich organizacja to obowiązek pracodawcy.

Emilia Panufnik
rozwiń więcej
Małgorzata Masłowska
rozwiń więcej
badania lekarskie badania kontrolne choroba niezdolność do pracy / Jak długo musi trwać choroba, by trzeba było skierować pracownika na badania kontrolne? Ich organizacja to obowiązek pracodawcy. / Shutterstock

Jak długo musi trwać choroba, by trzeba było skierować pracownika na badania kontrolne? Ich organizacja to obowiązek pracodawcy, a długie zwolnienie lekarskie może powodować konieczność wysłania pracownika na badania. Jednak jak długo musi trwać niezdolność do pracy, by powstał taki obowiązek?

Badania profilaktyczne pracowników

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. W ramach tego obowiązku musi pilnować, aby pracownicy mieli aktualne orzeczenia lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku pracy i w określonych warunkach pracy. W tym celu pracodawca wystawia skierowania na badania lekarskie.

Kodeks pracy wyróżnia trzy rodzaje badań lekarskich:

  1. Wstępne,
  2. Okresowe,
  3. Kontrolne.

Skierowanie musi być wystawione w dwóch egzemplarzach. Jedno otrzymuje osoba kierowana na badania. Pracodawca określa w nim obowiązkowo rodzaj stanowiska pracy, warunki pracy, takie jak czynniki niebezpieczne, szkodliwe, czynniki uciążliwe.

Ważne

Zgodnie z art. 229 § 4 Kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. 

Jeśli w wyniku badania lekarz medycyny pracy stwierdzi, że pracownik nie może wykonywać pracy na danym stanowisku i w określonych warunkach, pracodawca musi odsunąć pracownika od pracy. Powinien zgodnie ze wskazaniami lekarza przenieść pracownika do pracy na innym stanowisku.

Pracownik jest zobligowany przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 211 KP). W szczególności musi  poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich. W przeciwnym razie naraża się na jedną z kar z art. 108 § 1 KP (odpowiedzialność porządkowa). Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca może stosować:

  1. karę upomnienia;
  2. karę nagany.

Ponadto pracodawca może zastosować również karę pieniężną (odpowiedzialność materialna). Kara za jedno przekroczenie nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, natomiast łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń z art. 87 § 1 pkt 1–3. Co ciekawe, wpływy z takich kar przeznacza się na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

Kto ponosi koszty badań wstępnych, okresowych i kontrolnych?

Koszt lekarskich badań wstępnych, okresowych i kontrolnych pokrywa pracodawca. Powinno przeprowadzać się je w godzinach pracy, a za ten czas pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Dodatkowo, jeśli badania wymagają przejazdu do innej miejscowości, pracownikowi należy się pokrycie kosztów przejazdu zgodnie z zasadami przyjętymi przy podróżach służbowych.

Po jak długiej chorobie trzeba zrobić  badania kontrolne?

W trakcie zatrudnienia oprócz okresowych badań lekarskich pracownik podlega badaniom kontrolnym. Częstotliwość badań okresowych określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Natomiast badania kontrolne wykonuje się po długotrwałej nieobecności pracownika w pracy z powodu choroby. Po jak długim L4 trzeba zrobić badania? 

Jeśli pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż 30 dni (bez przerwy), musi otrzymać od pracodawcy skierowanie na badanie kontrolne (art. 229 § 2 Kodeksu pracy). Do obowiązku pracodawcy należy ustalenie zdolności takiej osoby do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku jeszcze przed powrotem do tej pracy.

Zwolnienie na dni robocze a badania kontrolne

Co w przypadku, gdy pracownik miał wystawione zwolnienia lekarskie tylko na dni robocze z pominięciem weekendów? Jeśli soboty i niedziele są dla niego dniami wolnymi od pracy, nie traktuje się ich jako przerwy w L4. Następujące po sobie zwolnienia od poniedziałku do piątku należy zsumować. Gdy łącznie wynoszą minimum 31 dni, pracodawca ma obowiązek wysłać pracownika na badania kontrolne.

Ważne

Pracodawca przechowuje zarówno skierowania na badania jak i orzeczenia lekarskie wydane pod podstawie tych skierowań.

Badanie kontrolne trzeba też zrobić po urlopie macierzyńskim

Czy po urlopie macierzyńskim pracownica powinna otrzymać skierowanie na badanie kontrolne? Tak, jeśli przed urlopem macierzyńskim przebywała na zwolnieniu lekarskim trwającym dłużej niż 30 dni. W praktyce jest to bardzo często spotykane, ponieważ ostatnie miesiące ciąży są dużym obciążeniem dla organizmu kobiety, co zwykle uniemożliwia wykonywanie pracy w tym okresie. Gdyby jednak kobieta nie korzystała z L4 przed urlopem, badania kontrolne nie są wymagane przed przystąpieniem do pracy.

Kadry
Ekspertka BCC: Jawność wynagrodzeń nie jest przykrym obowiązkiem, tylko nowym rozdziałem w celu likwidacji nierówności czy świadomego zarządzania swoją karierą zawodową
09 maja 2025

W piątek, 9 maja 2025 r. posłowie przegłosowali w Sejmie nowelę Kodeksu pracy wprowadzającą nowy obowiązek dla pracodawców. Zgodnie z przegłosowaną dziś w Sejmie nowelizacją Kodeksu pracy, każdy pracodawca publikujący ogłoszenie o naborze na określone stanowisko będzie zobowiązany do podania przedziału wynagrodzenia – z jasno określoną kwotą minimalną i maksymalną.

Nie możemy zgubić człowieczeństwa
09 maja 2025

Rozmowa z Katarzyną Oksińską, dyrektorką Departamentu HR w Centralnym Ośrodku Informatyki, o tym, jak budować motywację do pracy w firmie sektora publicznego.

Boże Ciało 2025 i inne dni wolne [Czerwiec]
08 maja 2025

Zgodnie z ustawą o dniach wolnych od pracy w czerwcu 2025 roku występują 2 święta wolne od pracy. W całym roku jest ich 14. Kiedy wypada Boże Ciało? Ile jest dni wolnych od pracy w czerwcu?

Czy czterodniowy tydzień pracy jest realny?
07 maja 2025

Prawo do trzech wolnych dni w tygodniu to marzenie niejednego pracownika. Czy wkrótce ma szansę stać się realne? Czy czterodniowy tydzień pracy sprawdziłby się w polskich warunkach? Jak wygląda to w innych krajach?

Wpłaty do PPK nalicza się od całego wynagrodzenia uczestnika PPK [Przykłady]
07 maja 2025

Jeśli uczestnikowi PPK przysługuje np. pakiet medyczny, finansowany w całości przez pracodawcę, również od wartości tego pakietu należy obliczyć i pobrać wpłaty do PPK. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy uczestnik PPK nie otrzymał w danym miesiącu żadnego wynagrodzenia poza tym świadczeniem – w takim przypadku pracodawca nie ma z czego pobrać wpłat do PPK finansowanych przez uczestnika.

2 dni plus do urlopu wypoczynkowego za każde 5 lat pracy. Co się dzieje z propozycją… Nie słychać o niej w kampanii prezydenckiej 2025 r.
07 maja 2025

W kwietniu 2024 ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej zapowiedziało wprowadzenie urlopu zależnego od stażu pracy dla grupy pracowników. 13 stycznia 2025 r., do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów trafił projekt nowelizacji. Co dalej z projektem?

Czterodniowy tydzień pracy. Czy polscy pracownicy są gotowi na taką zmianę czasu pracy w Kodeksie pracy
07 maja 2025

Coraz więcej krajów eksperymentuje z modelem czterodniowego tygodnia pracy, a pierwsze wyniki pokazują jego pozytywne skutki zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Czy polski rynek pracy jest już gotowy na czterodniowy tydzień pracy.

Karty lunchowe a ZUS: jak zgodnie z prawem korzystać z benefitów i zwolnienia ze składek?
06 maja 2025

Karty lunchowe na zakup posiłków to popularny benefit, który przynosi korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Firmy dzięki nim mogą uniknąć opłacania składek ZUS, ale tylko pod pewnymi warunkami. Co trzeba wiedzieć, by wszystko odbywało się zgodnie z prawem?

Jest weto prezydenta! Andrzej Duda zawetował ustawę obniżającą składkę zdrowotną dla przedsiębiorców
06 maja 2025

Prezydent Andrzej Duda zawetował ustawę zakładającą obniżenie składki zdrowotnej dla firm. Kancelaria Prezydenta uzasadniła decyzję brakiem konsultacji społecznych i wątpliwościami konstytucyjnymi. Zmiana miała objąć 2,5 mln przedsiębiorców i kosztować budżet państwa 4,6 mld zł.

Dodatkowy urlop dla pracownika ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Są warunki i apel o zmianę przepisów
05 maja 2025

Pracownikowi z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnoprawności przysługuje prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Nie przysługuje on jednak od razu i nie w każdym przypadku. Stąd propozycja zmiany aktualnych przepisów.

pokaż więcej
Proszę czekać...