Rozporządzenie
Regulacja odnosząca się do usprawiedliwiania nieobecności w pracy zawarta jest w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Wskazuje ona dopuszczalne przyczyny nieobecności oraz zasady jej udowadniania, a także obowiązki pracownika i pracodawcy związane z taka sytuacja.
Polecamy: Kodeks pracy 2021. Praktyczny komentarz z przykładami
Jakie przyczyny nieobecności są usprawiedliwione?
Sytuacje, które usprawiedliwiają nieobecność w pracy można podzielić według kategorii:
- Zobowiązanie do stawienia się przed organem – administracji lub samorządu, w sadzie, prokuraturze, na policji lub przed organem prowadzącym postępowanie w sprawach o wykroczenia, w charakterze świadka przed NIK
- Nieobecność w pracy w zw. z pełniona funkcja – biegłego lub członka komisji pojednawczej, członka rady nadzorczej, członka służb mundurowych (straż pożarna, GOPR), pracownika prowadzącego zajęcia dydaktyczne (np. wykładowca akademicki)
- Zwolnienia w celu przeprowadzenia niezbędnych badań, szczepień
- Przyczyny osobiste – ślub, urodzenie dziecka lub zgon określonych członków rodziny.
Jak udowodnić przyczynę? (dokumenty)
O przyczynach uzasadniających nieobecność pracownik zobowiązany jest zawiadomić pracodawcę i jednocześnie przedstawić mu dokument, który je potwierdzi. Rozporządzenie wskazuje, że może to być:
- Zaświadczenie lekarskie – w przypadku choroby
- Oświadczenie pracownika – w przypadku konieczności opieki nad dzieckiem do lat 8 w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola lub klubu dziecięcego
- Decyzja inspektora sanitarnego – w przypadku odosobnienia na skutek choroby zakaźnej
- Imienne wezwanie do stawiennictwa przed określonym organem
Prawo do wynagrodzenia
Jeśli zachodzą przyczyny nieobecności, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, które wypłacane jest przez pracodawcę.
Nieco odmienne zasady obowiązują w przypadku nieobecności z powodu konieczności stawiennictwa przed organem. W takim wypadku pracodawca wystawia zaświadczenie określające wysokość utraconego zarobku, którego zwrotu można dochodzić od organu na zasadach określonych w odrębnych przepisach (np., ustawie o kosztach sadowych), o ile obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy nie stanowią inaczej (tj. o zachowaniu przez pracownika prawa do wynagrodzenia)
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dziennik Ustaw rok 1996 nr 60 poz. 281)