Dodatkowe wynagrodzenie roczne, tzw. trzynastka, jest świadczeniem przysługującym pracownikom sfery budżetowej. Zbliża się termin, do którego uprawniony pracownik powinien otrzymać trzynastkę należną za 2023 r. Datą końcową jest 31 marca 2024 r. – pierwszy dzień świąt wielkanocnych.
- Pracownicy uprawnieni do dodatkowego wynagrodzenia rocznego
- Jak ustalić wysokość trzynastki
- Brak prawa do trzynastki
- Termin wypłaty trzynastki
- Konsekwencje wypłaty trzynastki po terminie
Pracownicy uprawnieni do dodatkowego wynagrodzenia rocznego
Prawo do trzynastki przysługuje pracownikom następujących jednostek sfery budżetowej:
- państwowych jednostek sfery budżetowej;
- urzędów organów władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa oraz sądów i trybunałów;
- samorządowych jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;
- biur poselskich, senatorskich lub poselsko-senatorskich oraz klubów, kół albo zespołów parlamentarnych.
Dodatkowe wynagrodzenie roczne przysługuje osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę.
Jak ustalić wysokość trzynastki
Trzynastka przysługuje w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. Prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości pracownik nabywa po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. W przypadku przepracowania okresu krótszego niż rok, wysokość trzynastki ustala się proporcjonalnie do okresu przepracowanego u danego pracodawcy.
Przy ustalaniu podstawy dodatkowego wynagrodzenia rocznego pracodawca powinien uwzględnić wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.
Brak prawa do trzynastki
Istnieją sytuacje, w razie zaistnienia których pracownik straci prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Chodzi tu o:
- nieusprawiedliwioną nieobecność trwającą dłużej niż 2 dni,
- stawienie się do pracy lub przebywanie w pracy w stanie nietrzeźwości,
- wymierzenie pracownikowi kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby,
- rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia z jego winy.
Termin wypłaty trzynastki
Przepisy określają, że trzynastkę wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych 3 miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie. Uprawniony pracownik powinien zatem otrzymać to świadczenie najpóźniej do 31 marca 2024 r. W bieżącym roku ostatni dzień terminu na wypłatę przypada w pierwszy dzień Wielkiej Nocy. Mimo to nie ulega on przesunięciu. Pracodawca powinien zatem zadbać o to, by odpowiednio wcześniej wypłacić pracownikowi należne mu dodatkowe wynagrodzenie roczne. Wypłata tego świadczenia pierwszego roboczego dnia po świętach, a więc 2 kwietnia, jest niedopuszczalne.
Istnieje wyjątek od zasady wypłaty trzynastki do końca marca. Mianowicie pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z likwidacją pracodawcy, wynagrodzenie roczne wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy. Rozwiązanie umowy o pracę w innej sytuacji nie zobowiązuje pracodawcy do wypłaty trzynastki w dniu ustania stosunku pracy.
Konsekwencje wypłaty trzynastki po terminie
Pracodawca, który nie wypłaca trzynastki w ustalonym terminie, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Z tego tytułu może zostać obciążony karą grzywny w wysokości od 1000 zł do 30000 zł.
Pracownik ma prawo dochodzić swoich praw w Państwowej Inspekcji Pracy i w sądzie pracy.
Pracownik, któremu pracodawca nie wypłacił dodatkowego wynagrodzenia rocznego w terminie ma prawo:
- domagać się odsetek za czas opóźnienia w wypłacie,
- żądać odszkodowania, jeśli wskutek zwłoki w wypłacie poniósł szkodę.
Podstawa prawna:
- art. 1 - 5 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1690)
- art. 282 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r., poz. 1465)