Zmianę zasad waloryzacji zapowiedział pod koniec sierpnia Donald Tusk, kiedy przedstawiał plany swojego rządu na najbliższe miesiące. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało stosowny projekt; w ubiegłym tygodniu zakończyły się poświęcone mu konsultacje publiczne. Jak poinformował resort pracy, w czwartek projektem zajmie się Stały Komitet Rady Ministrów.
Wiceminister Marek Bucior powiedział PAP, że w wyniku konsultacji do projektu nie wprowadzono żadnych ważnych zmian, mają one raczej charakter legislacyjny, a jego "idea została zachowana". "Przeprowadzamy waloryzację tak jak co roku - procentową, z zaznaczeniem, że nie może ona wynieść mniej niż 36 zł; to dotyczy pełnych emerytur i rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy; przy częściowej niezdolności ten próg wynosi 27 zł" - przypomniał.
Zaznaczył, że projekt dotyczy waloryzacji w 2015 r. Ustawa miałaby wejść w życie 1 marca.
Obecnie świadczenia są podwyższane w taki sposób, aby nie traciły swej siły nabywczej w stosunku do kosztów utrzymania w poprzednim roku kalendarzowym oraz wzrastały powyżej wskaźnika inflacji o minimum 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku.
Waloryzacja emerytur w 2015 r.
Prognozowany wskaźnik waloryzacji na 2015 r. wynosi 101,08 proc., zatem świadczenia emerytalno-rentowe zostałyby podwyższone w wyniku waloryzacji przeprowadzonej w marcu 2015 r. o 1,08 proc., nie będzie to jednak mniej niż 36 zł. Oznacza to, że najniższa emerytura de facto wzrośnie o 4,26 proc.; a wskaźnik waloryzacji po zmianach wyniesie w tym przypadku 104,26 proc.
W piśmie kierującym projekt na komitet stały Bucior poinformował, że 5 września był on przedmiotem posiedzenia Zespołu ds. ubezpieczeń społecznych Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, 15 września - obrad posiedzenia plenarnego Komisji Trójstronnej, jednak ze względu na niepełny skład (bez udziału strony związkowej, która od czerwca zeszłego roku nie uczestniczy w pracach komisji) kwestia waloryzacji w trakcie obrad nie mogła być uzgodniona.
Do projektu ustosunkował się Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, który przyjął zawarte w nim propozycje "z umiarkowanym zadowoleniem, jako krok zmierzający w dobrym kierunku".
Związek zwrócił jednak uwagę, że podwyżka świadczeń jest zbyt skromna. "Oczekujemy, że podnoszenie tych najniższych świadczeń będzie następować stopniowo w kolejnych latach - docelowo do osiągnięcia poziomu, który wyznacza granica ubóstwa i wykluczenia społecznego z przyczyn finansowych, a która powinna być określana odrębnie dla gospodarstw emerytów i rencistów, tj. osób nieproduktywnych, pozostających bez możliwości uzyskiwania dodatkowych dochodów" - napisano w opinii do projektu.
Jak złożyć wniosek o przyznanie emerytury?
Przyjęcie w przyszłym roku zasady waloryzacji procentowej z gwarantowaną minimalną podwyżką na poziomie 36 zł powoduje, że wszystkie świadczenia poniżej 3333,33 zł miesięcznie będą podwyższone w większym stopniu, niż gdyby przeprowadzono waloryzację według obecnie funkcjonujących zasad (wtedy najniższa emerytura wzrosłaby o 9,12 zł). Po proponowanej zmianie sposobu waloryzacji osoby pobierające minimalne emerytury i renty dostaną 880,45 zł, podczas gdy według obowiązujących zasad otrzymywałyby 853,57 zł.
Według szacunków MPiPS na nowych zasadach waloryzacji zyska ok. 91,8 proc. emerytów i rencistów z ZUS, 100 proc. otrzymujących zasiłki przedemerytalne i renty socjalne, jak również wszyscy emeryci i renciści z KRUS.
W przypadku świadczeń niepodlegających ustawowemu podwyższeniu i świadczeń niższych od minimalnej emerytury, gwarantowana podwyżka waloryzacyjna będzie obliczona proporcjonalnie z zastosowaniem relacji pomiędzy wysokością świadczenia a wysokością minimalnej emerytury. Minimalna podwyżka z tytułu waloryzacji w przypadku rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy i rent inwalidzkich III grupy wyniesie 75 proc. gwarantowanej minimalnej kwoty, czyli 27 zł.
Proponowane rozwiązanie będzie zastosowane analogicznie również do emerytur i rent rolników indywidualnych, służb mundurowych oraz świadczeń pozaubezpieczeniowych: emerytur pomostowych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, rent dla kombatantów oraz inwalidów wojennych i wojskowych.
Według MPiPS projekt nie narusza zasad konstytucji. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, że waloryzowanie świadczeń emerytalno-rentowych stanowi jeden z elementów konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego, co oznacza konieczność istnienia mechanizmu utrzymywania świadczeń emerytalno-rentowych na odpowiednim poziomie ich wartości realnej. "Z punktu widzenia zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, zasadne wydaje się bowiem formułowanie oczekiwania, że państwo po ustaleniu wysokości świadczenia emerytalnego zapewni jego realną wartość" - czytamy w projekcie.