Komisje senackie opowiedziały się we wtorek 10 grudnia 2019 r. za inicjatywą senacką w sprawie ponownego przeliczenia wysokości emerytur kobiet z rocznika 1953. Z nowych przepisów mogłoby skorzystać ok. 44 tys. osób.
Zgodnie z projektem o ponowne przeliczenie emerytury będą mogły wnioskować osoby, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę przed tym, gdy ogłoszono przepisy, zgodnie z którymi późniejsze emerytury są pomniejszane o wypłacone tzw. emerytury wcześniejsze. W takiej sytuacji znalazły się przede wszystkim kobiety urodzone w 1953 r.
Zgodnie z proponowanymi przepisami ta grupa emerytów mogłaby złożyć wniosek o ponowne przeliczenie emerytury. Przysługiwałoby im także wyrównanie za okres, w którym pobierali zaniżone świadczenie. Senator Marek Borowski poinformował, że z szacunków ZUS wynika, że z nowych przepisów mogłoby skorzystać ok. 44 tys. osób.
Pierwsze czytanie projektu odbyło się we wtorek podczas wspólnego posiedzenia senackiej komisji ustawodawczej oraz komisji rodziny, polityki senioralnej i społecznej. Za projektem opowiedziało się 25 senatorów, nikt nie był przeciw, trzy osoby wstrzymały się od głosu.
Bezterminowy wniosek
Senatorowie przyjęli poprawki do projektu zaproponowane przez senatora Marka Borowskiego i senator Magdalenę Kochan. Poprawka zgłoszona przez senator Kochan usunęła z projektu zapisy o trzymiesięcznym terminie składania wniosku. Dzięki temu o ponownie przeliczenie emerytury będzie można wystąpić także później, gdyby np. któryś z emerytów nie wiedział o przysługującym mu prawie.
Wnioskodawcy szacują, że koszt podwyższenia emerytur dla 44 tys. osób to ok. 70 mln zł rocznie. Kolejne ok. 400 mln zł to jednorazowy koszt wypłaty wyrównania za lata, gdy emeryci pobierali niższe świadczenie.
Pierwszy projekt w sprawie przeliczenia wysokości emerytury dla kobiet z rocznika 1953 Senat skierował do Sejmu już w lipcu. Sejm jednak nie zajął się nim przed końcem kadencji. Na początku nowej kadencji Senatu senatorowie KO i PSL zgłosili projekt ponownie.
Projekt w przygotowaniu przez MRPiPS
Projekt w sprawie emerytur kobiet z rocznika 1953 przygotowuje także Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Z informacji opublikowanych w wykazie prac legislacyjnych rządu wynika, że projekt ten również umożliwi emerytkom urodzonym w 1953 r. wystąpienie o ustalenie prawa do emerytury bez zastosowania niekonstytucyjnego mechanizmu pomniejszania podstawy jej obliczenia o pobrane emerytury wcześniejsze.
"Z uprawnienia tego będą mogli skorzystać zarówno ubezpieczeni, którzy występowali o emeryturę powszechną przed wydaniem wspomnianego wyżej orzeczenia TK, jak i ci występujący o nią po raz pierwszy po wejściu proponowanego aktu prawnego w życie. Nadto, w przypadkach gdy ponownie ustalona wysokość emerytury powszechnej będzie wyższa od tej wypłacanej dotychczas, przewidziana została wypłata stosownego wyrównania" – czytamy w informacji w wykazie prac rządu. Zgodnie z planami projekt ma być przyjęty przez rząd jeszcze w tym roku.
Wyrok TK
Na początku marca Trybunał Konstytucyjny zakwestionował przepis, na którego podstawie emerytury kobiet urodzonych w 1953 r., przyznawane po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego, były pomniejszane o wypłacone dotychczas tzw. emerytury wcześniejsze. Przepis ten nie budziłby wątpliwości, gdyby został ogłoszony przed momentem podejmowania przez tę grupę kobiet decyzji o przejściu na wcześniejszą emeryturę. Zdaniem TK wprowadzenie mechanizmu potrącania kwot pobranych świadczeń w stosunku do kobiet z rocznika 1953 nastąpiło z naruszeniem konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Po wyroku TK Zakład Ubezpieczeń Społecznych do 23 kwietnia przyjmował wnioski o wznowienie postępowania, a tym samym przeliczenie świadczenia już bez jego pomniejszania. Do oddziałów ZUS wpłynęło wówczas 23,5 tys. skarg. Jednak ponad 11,2 tys. skarg dotyczyło decyzji wydanych ponad 5 lat temu, a w takiej sytuacji – zgodnie z art. 146 Kodeksu postępowania administracyjnego – ZUS nie mógł wydać ponownej decyzji w tej sprawie. Kolejne ponad 4 tys. skarg nie dotyczyło w ogóle materii wyroku TK, np. złożyły je osoby z innego rocznika niż 1953, mężczyźni lub kobiety, które nie pobierały wcześniejszej emerytury.