Podejmujesz pierwszą w życiu pracę i zastanawiasz się, kiedy nabędziesz prawo do urlopu wypoczynkowego? Sprawdź, jakie zasady obowiązują według Kodeksu pracy i ile dni urlopu możesz otrzymać po każdym miesiącu pracy.
- Kto jest uznawany za pracownika podejmującego pierwszą pracę?
- Urlop wypoczynkowy w pierwszym roku pracy – jak jest naliczany?
- Dlaczego pierwszy miesiąc pracy ma znaczenie dla urlopu?
Kto jest uznawany za pracownika podejmującego pierwszą pracę?
Prawo do urlopu wypoczynkowego jest jednym z podstawowych praw pracowniczych, a wymiar urlopu zależy od ogólnego stażu pracy pracownika. Jednak pracownicy podejmujący pierwszą pracę w życiu muszą liczyć się z nietypowymi zasadami ustalania prawa do urlopu wypoczynkowego.
Pracownikiem podejmującym pracę po raz pierwszy jest osoba, która:
- nie była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w poprzednim roku kalendarzowym ani wcześniej,
- w poprzednich latach nie była zatrudniona na podstawie umowy o pracę, ale w roku bieżącym pracowała już u innego pracodawcy (zmiana pracodawcy nie wpływa na zasadę nabywania prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego).
Urlop wypoczynkowy w pierwszym roku pracy – jak jest naliczany?
Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym pracę podjął, nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem każdego miesiąca pracy. Wymiar urlopu za każdy miesiąc wynosi 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
Należy zauważyć, że wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od ogólnego stażu pracy i wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Podjęcie pierwszej w życiu pracy najczęściej oznacza, że pracownik nie ma stażu pracy. Jednak przepisy Kodeksu pracy nie wykluczają sytuacji, gdy do stażu pracy będą wliczane także inne okresy, np. okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie. W takich okolicznościach może się zdarzyć, że wymiar należnego urlopu będzie obliczany od 26 dni zamiast od 20 dni.
Dlaczego pierwszy miesiąc pracy ma znaczenie dla urlopu?
W razie podjęcia pierwszej pracy pracownik nabędzie prawo do urlopu w cząstkowym wymiarze dopiero po całym miesiącu pracy. Nieprzepracowanie pełnego miesiąca skutkuje brakiem prawa do urlopu wypoczynkowego. Jeżeli zatem do nawiązania stosunku pracy dochodzi w trakcie miesiąca kalendarzowego, przyjmuje się, że miesiąc zatrudnienia kończy się z upływem dnia w następnym miesiącu kalendarzowym, który datą poprzedza dzień nawiązania stosunku pracy.
Pracownik został zatrudniony na podstawie pierwszej w życiu umowy o pracę od 1 maja 2025 r. Z upływem każdego miesiąca pracy ma prawo do urlopu w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu wynoszącego 20 dni. Zakładając, że pracownik przepracuje w 2024 r. pełne miesiące (listopad i grudzień), za każdy miesiąc będzie mu przysługiwać 1,66 dnia urlopu (1/12 × 20 dni urlopu), ale z upływem każdego miesiąca pracy. Prawo do pełnej, 20-dniowej puli urlopowej pracownik nabędzie od 1 stycznia 2026 r.
W dniu 28 kwietnia 2025 r. pracownik podjął pierwszą pracę w życiu na podstawie umowy o pracę. Stosunek pracy zakończył się 19 maja 2025 r. Pracownik nie przepracował całego miesiąca i z tego powodu nie nabył prawa do urlopu wypoczynkowego.
W razie nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego obejmującego niepełny dzień, pracodawca nie jest zobligowany do zaokrąglania w górę tego niepełnego dnia urlopu. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca dokonał takiego zaokrąglenia, co będzie rozwiązaniem korzystnym dla pracownika.
Podstawa prawna:
- art. 152, art. 153, art. 154, art. 1541 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 277)