Urlop bezpłatny – na czym polega?
W okresie urlopu bezpłatnego pracodawca zwalnia pracownika z obowiązku wykonywania prac. Czas urlopu nie wlicza się w okres pracy, który uprawnia do korzystania z uprawnień pracowniczych. Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne - od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego zakończenia. Urlop bezpłatny to swoiste zawieszenie stosunku pracy – w związku z tym, osoba przebywająca na urlopie bezpłatnym przestaje podlegać ubezpieczeniom społecznym.
Udzielenie urlopu bezpłatnego – czy pracownik powinien podać przyczynę urlopu?
Składając pisemny wniosek o udzielenie urlopu bezpłatnego, pracownik nie ma obowiązku podania przyczyn urlopu.
Udzielenie urlopu bezpłatnego – decyzja pracodawcy
Udzielenie urlopu zależy od decyzji pracodawcy – może on według własnego uznania zgodzić się na termin zaproponowany przez pracownika, podać inny termin, bądź odmówić pracownikowi. Odmowa urlopu nie musi być sporządzona w formie pisemnej. Co więcej, pracownik nie ma prawa odwoławczego od negatywnej decyzji pracodawcy.
Praca u innego pracodawcy w czasie urlopu bezpłatnego
Z art. 1741 Kodeksu pracy wynika, że za zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami. W tym przypadku okres urlopu wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.
Kiedy pracownik może wykorzystać urlop bezpłatny?
Pracownik, któremu udzielono urlopu bezpłatnego, może wykorzystać go w dowolny sposób, także w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy, z zastrzeżeniem umowy o zakazie konkurencji, jeżeli została zawarta z poprzednim pracodawcą.
Długość urlopu bezpłatnego
Długość urlopu bezpłatnego nie jest określona w przepisach. Co ważne, jeśli przekracza on 3 miesiące, strony stosunku pracy mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn.
Urlop bezpłatny a uprawnienia pracownicze
Podczas urlopu bezpłatnego pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym przez cały okres jego trwania – pracodawca wstrzymuje opłacanie składek na ubezpieczenia ZUS. Może to ograniczyć również dostęp do świadczeń takich jak nagrody pracownicze, odprawy pieniężne, okresy wypowiedzenia.
Urlop bezpłatny a ZUS
Podczas urlopu bezpłatnego pracodawca może zaprzestać opłacania składek na ubezpieczenia z tytułu zatrudniania pracownika na umowę o pracę. Ma jednak obowiązek poinformowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przerwie w podleganiu ubezpieczeniom społecznym przez pracownika, który przebywa na urlopie bezpłatnym. Podczas trwania urlopu pracodawca powinien także składać co miesiąc imienne raporty ZUS RSA – gdy pracodawca udziela urlop w trakcie miesiąca, zamiast ZUS RSA powinien przedłożyć raport imienny ZUS RCA za osobę ubezpieczoną.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy,
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.