Przyznaniem świadczenia emerytalnego i wypłacaniem go zajmują się organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Postępowanie o przyznanie emerytury może zostać wszczęte na wniosek lub z urzędu. Postępowanie o emeryturę wszczyna się z urzędu, jeżeli wiek emerytalny dla uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego określają przepisy zawarte w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wnioski w sprawie przyznania świadczeń zgłasza się w organie rentowym bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek.
Emerytury 2014 - praktyczny przewodnik
Obowiązek pomocy pracodawcy w złożeniu wniosku
Do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Zatrudnione osoby mogą zwrócić się do swojego pracodawcy o pomoc w zebraniu dokumentacji emerytalnej, a także domagać się wystawienia zaświadczeń potwierdzających okresy składkowe i nieskładkowe oraz uzyskiwane wynagrodzenia, a pracodawca ma obowiązek takiej pomocy udzielić.
Pracodawcy zostali bowiem zobowiązani przepisami ustawy emerytalnej m.in. do:
- przygotowania wniosku o emeryturę i przedłożenia go za zgodą pracownika organowi rentowemu nie później niż na 30 dni przed zamierzonym terminem przejścia pracownika na emeryturę,
- współdziałania z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji emerytalnej oraz
- wydawania zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do tego świadczenia i jego wysokości.
Wniosek wraz z niezbędną dokumentacją należy zgłosić we właściwej placówce ZUS lub za pomocą formy elektronicznej.
Postępowanie o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy
Pobranie i wypełnienie wniosku
Pierwszym krokiem jest pobranie i wypełnienie wniosku, który musi być opatrzony własnoręcznym podpisem. Dokument należy pobrać ze strony www.zus.pl lub odebrać bezpośrednio z placówki ZUS. Wniosek można również złożyć na zwykłej kartce papieru, ale musi on posiadać wszystkie niezbędne informacje znajdujące się w formularzu. Jeżeli nie zawrzesz niezbędnych informacji, ZUS wezwie Cię do ponownego złożenia podania, co ostatecznie przedłuży proces postępowania. Co najistotniejsze, wniosek musi być opatrzony własnoręcznym podpisem.
Niezbędna dokumentacja
Należy udokumentować okresy składkowe i nieskładkowe, zdobyć zaświadczenia z obecnego miejsca zatrudnienia oraz odnaleźć świadectwa pracy i inne dokumenty, które mogą potwierdzić staż.
W przypadku wnioskowania o emeryturę, której przyznanie lub ustalenie wysokości jest uzależnione od długości przebytego stażu ubezpieczeniowego, trzeba zebrać dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe przebyte w czasie kariery zawodowej.
Należy również zwrócić się do obecnego pracodawcy o wystawienie zaświadczenia potwierdzającego dotychczasowe zatrudnienie. Kolejnym krokiem jest pozbieranie świadectw pracy ze wszystkich zakładów, w których wcześniej się pracowało. Jeżeli mamy problem ze znalezieniem takiego świadectwa, można zwrócić się do byłego pracodawcy o wystawienie odpisu świadectwa pracy. Gdy taka sytuacja jest niemożliwa (np. zakład pracy nie istnieje), należy poszukać innych dokumentów potwierdzających zatrudnienie. Może to być np. legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca odpowiednie wpisy o zatrudnieniu.
Jeśli nadal nie mamy żadnego dokumentu potwierdzającego przebyty staż, można spróbować poszukać dokumentacji osobowej przekazanej przez zlikwidowany zakład pracy do archiwum lub do prywatnego przechowawcy.
Informacji o miejscu przechowywania tej dokumentacji można zasięgnąć w bazie zlikwidowanych zakładów pracy zamieszczonej w serwisie internetowym ZUS - TUTAJ.
Staż emerytalny a prawo do emerytury
Potwierdzenie wysokości uzyskanych dochodów
Ubieganie się o emeryturę, która uzależniona jest od podstawy wymiaru, wiąże się z dodaniem do wniosku o emeryturę dokumentów potwierdzających wysokość wynagrodzeń w poszczególnych latach kariery zawodowej.
Jeśli jesteśmy pewni, że najkorzystniejsze zarobki mieliśmy w określonych 10 kolejnych latach wybranych z ostatniego 20-lecia lub w 20 dowolnie wybranych latach, można dołączyć do wniosku dokumenty potwierdzające wynagrodzenia wyłącznie z tych lat.
Zarobki można potwierdzić w różny sposób, ale najlepiej w formie zaświadczenia zakładu pracy wystawionego przez pracodawcę według wzoru ustalonego przez ZUS.
Równorzędne z zaświadczeniem są wpisy w legitymacji ubezpieczeniowej, jeżeli zawierają informacje o dacie rozpoczęcia i zakończenia pracy, o jej rodzaju, kwocie wynagrodzenia oraz roku, w którym zostało ono osiągnięte. Wpisy te muszą zostać potwierdzone pieczątką zakładu pracy lub upoważnionego pracownika oraz podpisem i pieczątką służbową kierownika komórki finansowej lub upoważnionego pracownika.
Jeśli ubiegasz się o przyznanie emerytury uzależnionej od stażu pracy w szczególnych warunkach lub o ustalenie rekompensaty za taką pracę, musisz dołączyć dodatkowy dokument potwierdzający takie zatrudnienie (świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze) albo zadbać o to, aby odpowiednie wpisy zawierało świadectwo pracy.
Czasami konieczne jest również przedłożenie w ZUS zaświadczenia o stanie zdrowia wystawionego przez lekarza prowadzącego leczenie, dokumentacji leczniczej oraz wywiadu zawodowego wystawionego przez pracodawcę na druku.
O ile wzrosły emerytury i renty od 1 marca 2014 r.
Złożenie wniosku
Wniosek o emeryturę wraz z niezbędną dokumentacją należy złożyć w jednostce organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na swoje miejsce zameldowania na pobyt stały. Gdy mieszkamy za granicą w państwie, z którym Polska nie podpisała umowy międzynarodowej w zakresie ubezpieczeń społecznych, dokumentację należy skierować do oddziału ZUS właściwego ze względu na ostatnie miejsce zameldowania na pobyt stały w Polsce.
Wniosek o emeryturę można również przesłać drogą elektroniczną. Musi on wtedy zostać uwierzytelniony podpisem elektronicznym. Jeśli go nie posiadamy, można wykorzystać tzw. profil zaufany nadawany po zalogowaniu się na Elektroniczną Platformę Usług Administracji Publicznej (ePUAP).
Należy pamiętać jednak, że jeśli do wniosku trzeba było dołączyć określone dokumenty, i tak trzeba je przekazać do ZUS w formie papierowej. W przeciwnym razie ZUS wezwie do uzupełnienia dokumentacji.