31 maja 2011 r. mija termin rozliczenia się z ZUS z przychodów uzyskanych w poprzednim roku rozliczeniowym (tj. od 1 marca 2010 r. do 28 lutego 2011 r.) przez osoby uprawnione do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego. Do tego czasu mają one obowiązek dostarczyć do ZUS wystawione przez płatnika składek zaświadczenie potwierdzające przychód osiągnięty w tym okresie. Obowiązek poinformowania o przychodzie mają również płatnicy składek, u których te osoby osiągały przychód mający wpływ na zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia bądź zasiłku przedemerytalnego. Jeśli jednak ZUS otrzymał zaświadczenie o przychodzie od świadczeniobiorcy, nie wymaga, aby ten sam dokument przesłał mu płatnik składek. I odwrotnie – dostarczenie zaświadczenia do ZUS przez płatnika składek zwalnia z tego obowiązku dorabiającego ubezpieczonego.
Osoby opłacające składki same za siebie (np. prowadzące działalność gospodarczą) powinny przedłożyć do końca maja 2011 r. pisemne oświadczenie o wysokości przychodu uzyskanego w poprzednim roku rozliczeniowym.
Wystawienie zaświadczenia o przychodzie
Płatnicy składek, którzy zatrudniają osoby dorabiające do świadczenia/zasiłku przedemerytalnego, muszą wystawić tym osobom zaświadczenie o przychodzie uzyskanym w poprzednim roku rozliczeniowym. Muszą to zrobić w takim terminie, aby było możliwe dostarczenie go do ZUS najpóźniej 31 maja 2011 r.
Nie ma urzędowego wzoru, na którym powinno być wystawione zaświadczenie o przychodzie. Dokument ten powinien jednak zawierać wszystkie informacje, które umożliwią dokonanie przez ZUS rozliczenia przychodu świadczeniobiorcy.
Nowe zasady zmniejszania i zawieszania świadczeń przedemerytalnych >>
W zaświadczeniu o przychodzie płatnik składek musi przede wszystkim podać roczną kwotę przychodu wypłaconego w poprzednim roku rozliczeniowym. Nie ma jednak potrzeby, aby wykazał kwoty przychodu wypłacone w poszczególnych miesiącach tego okresu. Wystarczy potwierdzenie łącznego przychodu za cały rok rozliczeniowy, gdyż w przypadku świadczeń i zasiłków przedemerytalnych nie ma możliwości rozliczenia przychodu za rok rozliczeniowy 2010/2011 w stosunku miesięcznym. Miesięczne rozliczenie przychodu będzie możliwe dopiero w stosunku do przychodu uzyskanego w bieżącym roku rozliczeniowym, przypadającym od 1 marca 2011 r. do 29 lutego 2012 r. Zatem płatnicy składek dopiero w zaświadczeniu wystawionym w 2012 r. będą musieli wykazać przychód w rozbiciu na poszczególne miesiące rozliczanego okresu.
Oprócz przychodu płatnik składek powinien podać w zaświadczeniu własną nazwę i adres oraz datę i miejscowość wystawienia zaświadczenia, a także nazwę i adres jednostki ZUS wypłacającej świadczenie. Płatnik powinien zamieścić w zaświadczeniu również imię i nazwisko osoby ubezpieczonej, jej numer PESEL, adres zamieszkania oraz okres, w którym jest (była) u niego zatrudniona. Wskazane jest również podanie numeru i symbolu świadczenia przysługującego osobie ubezpieczonej. Zaświadczenie musi być podpisane przez upoważnioną do tego osobę, a także powinno zawierać imienną pieczątkę tej osoby.
Przykładowy wzór zaświadczenia pracodawcy o przychodzie osoby uprawnionej do świadczenia przedemerytalnego
@RY1@i65/2011/008/i65.2011.008.000.0073.001.jpg@RY2@
Przychód, jaki należy wykazać w zaświadczeniu
Dokonując rozliczenia przychodu osoby uprawnionej do świadczenia/zasiłku przedemerytalnego ZUS uwzględnia przede wszystkim przychód, od którego istnieje obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Taki przychód płatnik składek powinien wykazać w wystawianym zaświadczeniu.
W przypadku pracowników oskładkowany jest przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 12 ust. 1 updof). Jest to m.in. wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki czy nagrody. Ustalając wysokość przychodu płatnik powinien uwzględnić również pewne wypłaty, od których nie zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Chodzi o kwoty wypłaconych zasiłków chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego, wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
Nabywanie prawa do świadczeń przedemerytalnych >>
Pozostałych wypłat, od których płatnik nie odprowadza składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nie należy uwzględniać w zaświadczeniu wystawianym w celu rozliczenia z ZUS. Chodzi o kwoty, których nie można uznać za przychód pracownika ze stosunku pracy, oraz o składniki wynagrodzenia, od których pracodawca nie nalicza składek, wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r., w tym m.in.:
- nagrody jubileuszowe, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat,
- odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy,
- ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością pracownika,
- świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
- zapomogi losowe w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby.
W zaświadczeniu płatnik powinien przyporządkować poszczególne wypłaty przychodu do miesiąca, w którym zostały wypłacone lub postawione do dyspozycji osoby ubezpieczonej. Należy jednak pomijać przychody, które zostały wypłacone w czasie pobierania zasiłku/świadczenia przedemerytalnego, ale przysługują za pracę wykonywaną przed nabyciem prawa do świadczenia.
WAŻNE!
Przychód uzyskany przed przyznaniem prawa do świadczenia/zasiłku nie wpływa na zawieszenie ani zmniejszenie świadczenia, mimo że został wypłacony już po ustaleniu uprawnień do świadczenia.
PRZYKŁAD
Pracodawca zatrudnia pracownika uprawnionego od 1 stycznia 2010 r. do świadczenia przedemerytalnego. Wynagrodzenie zasadnicze wypłaca mu do 10. dnia następnego miesiąca za poprzedni miesiąc. Ponadto w marcu 2010 r. wypłacił pracownikowi nagrodę za drugie półrocze 2009 r., a więc za okres, gdy pracownik nie był jeszcze uprawniony do świadczenia. Wystawiając w 2011 r. zaświadczenie dla tego pracownika powinien uwzględnić wynagrodzenie wypłacone w marcu 2010 r. (za luty 2010 r.). Nie powinien natomiast uwzględniać w kwocie przychodu wykazanej w zaświadczeniu wypłaty z marca 2011 r. (za luty 2011 r.) oraz nagrody za drugie półrocze 2009 r.
Wskazanie stopy procentowej składki
Z zaświadczenia lub oświadczenia o przychodzie powinno wynikać, w jakiej wysokości procentowej osoba uprawniona pokrywa składki na ubezpieczenia społeczne. Jest to o tyle istotna informacja, że jeszcze przy rozliczeniu przychodu za miniony rok rozliczeniowy ZUS po raz ostatni przy ustalaniu kwoty zmniejszenia zasiłku i świadczenia przedemerytalnego będzie pomniejszał kwotę przekroczenia dopuszczalnej kwoty przychodu o obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne należne od osoby ubezpieczonej.
Stopy procentowe składek finansowanych przez ubezpieczonego należy podać w przypadku m.in. zleceniobiorców i chałupników. Nie muszą ich podawać pracodawcy wystawiający zaświadczenia dla pracowników, gdyż dla tej grupy ubezpieczonych jest ona jednakowa (wynosi 13,71%). Obowiązek taki mają natomiast zawsze osoby prowadzące pozarolniczą działalność, które w oświadczeniu wykazują swój przychód. Powinny one podać stopę procentową składek na ubezpieczenie wypadkowe oraz stwierdzić, czy opłacają składki na ubezpieczenie chorobowe.
Rozliczenie przychodu przez ZUS
Na podstawie zaświadczenia lub oświadczenia o przychodzie ZUS rozlicza przychód osoby uprawnionej do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego przy zastosowaniu dwóch progów zarobkowych: rocznej granicznej kwoty przychodu oraz rocznej dopuszczalnej kwoty przychodu.
W zależności od tego, czy i w jakiej wysokości zasiłek/świadczenie przedemerytalne było wypłacane w trakcie rozliczanego okresu, w wyniku rozliczenia może się okazać, że:
- uprawniony musi zwrócić ZUS w całości lub w części nienależnie pobrane świadczenie albo
- ZUS musi wypłacić odpowiednie wyrównanie świadczenia, którego wcześniej nie wypłacił lub wypłacił w zbyt niskiej wysokości.
Podstawa prawna:
- art. 5–6 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. Nr 120, poz. 1252 ze zm.),
- art. 18 i art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
- § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 15 lutego 2010 r. w sprawie dopuszczalnej kwoty przychodu, granicznej kwoty przychodu oraz rocznej dopuszczalnej kwoty przychodu i rocznej granicznej kwoty przychodu, stosowanych przy zmniejszaniu lub zawieszaniu świadczeń przedemerytalnych oraz zasiłków przedemerytalnych (M.P. Nr 10, poz. 113).