Od 1 października 2006 r. zasady i tryb opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych reguluje ustawa z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Dzięki opłacaniu składek na Fundusz, w przypadku gdy nastąpi niewypłacalność pracodawcy, zostają zaspokojone roszczenia pracowników, byłych pracowników oraz członków rodziny zmarłego pracownika, którzy są uprawnieni do renty rodzinnej.
Zobowiązani do opłacania składek
Głównym źródłem dochodów Funduszu są obowiązkowe składki opłacane przez pracodawców, a źródłem przychodów – zwroty sum wypłaconych tytułem świadczeń pracowniczych niewypłacalnym pracodawcom.
Do opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za pracowników zobowiązani są:
- przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- oddziały banków zagranicznych,
- oddziały instytucji kredytowych,
- oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
- oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych.
Od 1 października 2006 r. pracodawcy posiadający status zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej nie korzystają ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Potrącenia z wynagrodzenia pracownika, który przez część miesiąca przebywał na urlopie bezpłatnym >>
Zwolnienia z opłacania składek na FGŚP
Od 1 stycznia 2009 r. składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (i na Fundusz Pracy) nie opłacają pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego (zwanego dalej urlopem) w okresie 36 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu (ustawa z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, DzU nr 237, poz. 1654).
A zatem należy uznać, że zwolnienie z opłacania tych składek przysługuje:
- wyłącznie w odniesieniu do pracowników, którym powrót do pracy po urlopie następuje nie wcześniej niż 1 stycznia 2009 r.,
- pracodawcy tylko w odniesieniu do tych pracowników, którzy powrócili po urlopie, jaki został im udzielony przez tego pracodawcę,
- pracodawcy tylko w odniesieniu do pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy.
Zgodnie z powyższym zwolnienie to nie przysługuje np. w stosunku do osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy-zlecenia, umowy o dzieło itp.). W przypadku pracowników, w stosunku do których pracodawca będzie korzystał ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na FGŚP, którzy zawarli dodatkowo z własnym pracodawcą np. umowę-zlecenia lub jeżeli w ramach takiej umowy będą wykonywali pracę na rzecz swojego pracodawcy, zwolnienie to nie będzie obejmowało przychodów uzyskiwanych przez pracownika na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Liczenie okresu zwolnienia
Okres 36 miesięcy zwolnienia z opłacania składek należy liczyć od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu. Oznacza to, że powyższe zwolnienie należy stosować w odniesieniu do kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za miesiące następujące po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu.
Przykłady
Pracownica przebywała na urlopie macierzyńskim do 6 stycznia 2009 r. Tym samym pracodawca nie opłaca składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez okres 36 miesięcy za tę osobę. Okres ten w tym przypadku należy liczyć od 1 lutego 2009 r. do 31 stycznia 2012 r.
***
Pracownica przebywała na urlopie macierzyńskim do 31 stycznia 2009 r. Tym samym za tę osobę pracodawca nie opłaca składek na FP i FGŚP przez okres 36 miesięcy. W tym przypadku okres ten należy liczyć od 1 lutego 2009 r. do 31 stycznia 2012 r.
Okres 36 miesięcy biegnie po powrocie z urlopu od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu, do miesiąca, w którym następuje rozpoczęcie urlopu wychowawczego lub jego części – a także po powrocie z każdej części wykorzystanego urlopu wychowawczego, od pierwszego dnia miesiąca następującego po powrocie – do miesiąca rozpoczęcia kolejnej części urlopu wychowawczego, aż do wyczerpania (w wyniku sumowania) 36-miesięcznego okresu zwolnienia z opłacania tych składek.
Do okresu 36-miesięcznego zwolnienia z opłacania składek na Fundusz należy wliczać wszystkie okresy zwolnienia z opłacania składek, które będą miały miejsce po powrocie z urlopu udzielonego z tytułu urodzenia dziecka lub dzieci przy jednym porodzie. Urodzenie kolejnego dziecka lub dzieci przy kolejnym porodzie powoduje, że pracodawca nabywa nowe uprawnienie do zwolnienia z opłacania składek po powrocie tej osoby z urlopu macierzyńskiego na okres kolejnych 36 miesięcy. Taka sama zasada dotyczy sytuacji, gdy pracownik, w stosunku do którego pracodawca korzysta już ze zwolnienia z opłacania składek na FP i FGŚP po jego powrocie z urlopu, przyjmuje dziecko na wychowanie w trybie art. 183 Kodeksu pracy i nabywa prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Skutki nadpłaty i niedopłaty wynagrodzenia >>
W przypadku gdy pracodawca wykorzystał w całości 36-miesięczny okres zwolnienia z opłacania składek, a następnie udzielił pracownikowi urlopu wychowawczego (na to samo dziecko), wówczas nie będzie temu pracodawcy przysługiwało kolejne 36-miesięczne zwolnienie z opłacania składek. W przypadku zaś powrotu pracownika z urlopu wychowawczego, który został mu udzielony bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, 36-miesięczny okres zwolnienia należy liczyć od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił powrót z urlopu wychowawczego.
Gdy bezpośrednio po powrocie z urlopu wychowawczego pracownik korzysta z urlopu wypoczynkowego, dni wolnych od pracy z tytułu opieki nad członkiem rodziny lub zwolnienia lekarskiego, to należy uznać, że jego powrót do pracy nastąpił po zakończeniu urlopu, a nie od daty faktycznego podjęcia pracy po zakończonym urlopie wypoczynkowym czy okresie niezdolności do pracy z powodu choroby. W takich przypadkach początkiem 36-miesięcznego okresu zwolnienia z opłacania składek na FGŚP i FP za daną osobę będzie pierwszy dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu.
Podstawa prawna: