Honorowi dawcy krwi mają prawo do zwolnienia od pracy. Wolne należy się pracownikowi w dniu oddania krwi oraz w dniu następnym. Czy zawsze przysługują dwa dni zwolnienia?
Uprawnienia dawcy krwi
Dawcą krwi jest osoba, która oddała krew lub jej składniki do celów innych niż badania diagnostyczne. Dawcy krwi przysługuje zaszczytny tytuł „Honorowy Dawca Krwi”.
Honorowemu dawcy krwi przysługuje zwolnienie od pracy i zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew oraz w dniu następnym. Zwolnienie należy się również na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi.
Ponadto dawcy krwi przysługuje:
- zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy;
- zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju. Koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi;
- posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4500 kalorii po oddaniu krwi lub jej składników.
Zwolnienie od pracy dla krwiodawcy
Krwiodawcy przysługuje zwolnienie od pracy. Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego dawcą krwi na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi.
Pracodawca jest również obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich. Zwolnienie przysługuje pod warunkiem, że badań tych nie można wykonać w czasie wolnym od pracy.
Nieobecność pracownika spowodowana zwolnieniem od pracy w związku z oddawaniem przez niego krwi pracodawca powinien zaewidencjonować jako nieobecność usprawiedliwioną i płatną.
Czy zwolnienie zawsze przysługuje
Przepisy nie określają maksymalnego wymiaru dni wolnych od pracy dla krwiodawców – zależy to od tego, jak często pracownik oddaje krew. Należy pamiętać, że drugi dzień wolny przypada wyłącznie po dniu po oddaniu krwi. Jeżeli krew zostanie oddana w piątek, a w sobotę pracownik ma dzień wolny z tytułu 5-dniowego rozkładu czasu pracy, wówczas nie ma prawa do dnia wolnego w poniedziałek.
Pracownik oddał krew w piątek, 28 czerwca 2024 r. W soboty pracownik nie pracuje ze względu na 5-dniowy tydzień pracy. W tej sytuacji prawo do zwolnienia od pracy obejmowało tylko piątek. W poniedziałek pracownik musiał stawić się do pracy.
Zwolnienie od pracy obejmuje dni kalendarzowe. Jeżeli harmonogram czasu pracy będzie przewidywać pracę na zmiany, wówczas pracownik zobligowany będzie do podjęcia pracy od początku trzeciego dnia.
Pracownik oddał krew 2 lipca 2024 r. o godz. 9.00. W tym dniu i następnym ma zaplanowaną pracę na nocną zmianę, która rozpoczyna się o godz. 22.00 i trwa do godz. 6.00 następnego dnia. Zwolnienie obejmuje zatem godziny zmiany nocnej w dniu 2 lipca, a także cały dzień 3 lipca do godz. 24.00. Pracownik powinien stawić się do pracy najwcześniej o godz. 00.00 w dniu 4 lipca 2024 r.
Podstawa prawna:
- art. 9 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 281)
- § 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632)