Odprawa pieniężna wypłacona w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika jest w całości zwolniona ze składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Natomiast od jej pełnej wysokości powinni Państwo odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
UZASADNIENIE
Ustawa o zwolnieniach grupowych ma zastosowanie do pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników, który rozwiązuje stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracownika lub gdy z tych samych przyczyn zatrudnienie ustaje na mocy porozumienia stron. Za zwolnienie grupowe uznaje się zwolnienie w tych okolicznościach, gdy jednocześnie w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie to obejmuje co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednak mniej niż 300 pracowników,
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
W ramach ustawy o zwolnieniach grupowych pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników może rozwiązać stosunek pracy z mniejszą, niż wskazana wyżej, liczbą zatrudnionych, jeśli wyłącznym uzasadnieniem rozwiązania umowy o pracę są przyczyny niedotyczące pracowników. Zarówno w związku z grupowym, jak i z indywidualnym rozwiązaniem stosunku pracy pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jedno-, dwu- lub trzymiesięcznego wynagrodzenia, uzależnionej od stażu pracy u danego pracodawcy. Maksymalna wysokość odprawy stanowi 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy (w 2011 r. – 20 790 zł). Wskazane przez ustawodawcę ograniczenie nie oznacza jednak, że pracodawca nie może wypłacić wyższego świadczenia. Obowiązujące ustawodawstwo nie zakazuje stosowania wobec pracowników korzystniejszych rozwiązań niż wynikające z ogólnie obowiązujących przepisów prawa pracy (art. 9 § 2 i art. 18 § 1 Kodeksu pracy).
Zatem obowiązkiem pracodawcy jest zagwarantowanie pracownikowi wszelkich praw przynajmniej na poziomie wynikającym z ogólnie obowiązujących przepisów, przy czym zawsze możliwe jest ukształtowanie tych uprawnień w sposób bardziej korzystny dla pracownika.
W opisanej sytuacji wyższa odprawa wynika z treści wypowiedzenia. Tego rodzaju regulacje dotyczące wysokości odprawy mogą również zawierać regulamin wynagradzania, układ zbiorowy lub umowa o pracę.
WAŻNE!
Pracodawca może zagwarantować pracownikom odprawę pieniężną z tytułu zwolnień grupowych wyższą niż 15-krotne minimalne wynagrodzenie.
Odprawa pieniężna z tytułu zwolnień grupowych, bez względu na wysokość, w całości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem bez znaczenia pozostaje to, czy będzie ona mieściła się w limicie ustawowym (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b updof). Natomiast cała kwota odprawy jest zwolniona ze składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (§ 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego).
Rozporządzenie określające przychody zwolnione ze składek nie stawia żadnych ograniczeń kwotowych ani innych warunków dotyczących podstawy wypłaty odprawy czy innej rekompensaty. Oznacza to, że z podstawy wymiaru składek są zwolnione zarówno odprawy wynikające z powszechnie obowiązujących przepisów, jak i z uregulowań wewnętrznych, pod warunkiem że przysługują pracownikowi z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.
W omawianej sytuacji rozliczenie wynagrodzenia z tytułu wypłaty wynagrodzenia za pracę i odprawy będzie wyglądać następująco (zakładając, że pracownik ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów oraz złożył PIT-2):
Krok 1. Ustalenie podstawy wymiaru i wysokości składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika:
5000 zł x 13,71% = 685,50 zł.
Krok 2. Ustalenie wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne:
- podstawa wymiaru składki zdrowotnej: 5000 zł – 685,50 zł = 4314,50 zł,
- składka zdrowotna do ZUS: 4314,50 zł x 9% = 388,31 zł,
- składka zdrowotna do odliczenia od zaliczki na podatek: 4314,50 zł x 7,75% = 334,37 zł.
Krok 3. Ustalenie podstawy opodatkowania:
4314,50 zł + 25 000 zł = 29 314,50 zł; 29 314,50 zł – 111,25 zł = 29 203,25 zł; po zaokrągleniu 29 203 zł.
Krok 4. Ustalenie zaliczki na podatek dochodowy:
(29 203 zł x 18%) – 46,33 zł = 5210,21 zł; 5210,21 zł – 334,37 zł = 4875,84 zł; po zaokrągleniu 4876 zł.
Krok 5. Ustalenie kwoty do wypłaty:
(5000 zł + 25 000 zł) – (685,50 zł + 388,31 zł + 4876 zł) = 24 050,19 zł.
Podstawa prawna
- art. 1, art. 8, art. 10 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.),
- art. 12 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b, art. 32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- art. 9 § 2, art. 18 § 1 Kodeksu pracy.