W rencie wdowiej nikt nie zastanowił się nad pokrzywdzeniem przez nowe przepisy wdowców. Mogą wnioskować o rentę wdowią, gdy stracili żonę w wieku 60 lat (i późniejszym). Jest to limit wyższy o 5 lat niż dla wdów (tu jest 55 lat). To rozwiązanie wywołało burzliwe dyskusje w Internecie osób zainteresowanych rentą. I pytanie o możliwość nowelizacji nowych przepisów (pod kątem limitu lat składkowych osoby zmarłej).
Miałaby polegać na wprowadzeniu kryterium lat składkowych. Np. renta wdowia przysługuje tylko wtedy, gdy jest 20 lat składowych (podkreślamy - u zmarłego męża, a nie wdowy). Propozycję tą zgłosili internauci w mediach społecznościowych pokazując, że zwykły człowiek jest w stanie zaproponować sensowniejsze (w mojej ocenie) rozwiązanie niż uchwalane przez zawodowych twórców prawa.
Wdowa straciła męża w wieku 50 lat. Mąż miał 60 lat i 30 lat składkowych. Przekracza limit 20 lat. I dlatego wdowa ma prawo do renty wdowiej.
Więcej w artykułach:
Sytuacja w przykładzie to propozycja. Rozwiązuje zadanie, aby rentę wdowią przyznać wtedy, gdy zgromadzono odpowiedni kapitał składkowy. Praca zmarłej żony albo męża doprowadziła za życia do zgromadzenia odpowiedniego kapitału emerytalnego, aby dać z niego wsparcie wdowcowi albo wdowie (po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego).
Nikt tej propozycji na poważnie nie rozważy na poziomie Sejmu. Wydaje się jednak lepsza od tego, co jest dzisiaj. A co jest?
Dlaczego wdowiec musi być o 5 lat starszy od wdowy
Wdowa musi mieć co najmniej 55 lat w chwili śmierci męża (wdowiec 60 lat w chwili śmierci). W wielu przypadkach wdowiec będący równolatkiem wdowy (w chwili straty współmałżonka) nie otrzyma świadczenia. Dlaczego takie zróżnicowanie praw?
Przyjrzyjmy się poniższym przykładom (przepis z którego wynikają na końcu artykułu) - w obu wdowa i wdowiec w tym samym wieku stracili współmałżonka. Identyczna sytuacja (co do wieku wdowy i wdowca), ale tylko wdowa będzie miała prawo do renty.
Pani Joanna Kowalska straciła męża w wieku 56 lat. Brakuje jej 4 lata do wieku emerytalnego (60 lat). Spełnia przesłankę dla otrzymania renty wdowiej. Na emeryturę przejdzie w wieku 60 lat - od tego momentu zacznie pobierać to świadczenie.
Piotr Nowak stracił żonę w wieku 56 lat. Brakuje mu 9 lat do wieku emerytalnego. Nie spełnia przesłanki dla otrzymania renty wdowiej (jego żona umarła o 4 lata za wcześnie - to jest straszna konkluzja z przyczyn czysto ludzkich i pokazuje, że warto zmienić nowe przepisy).
WAŻNE! Na moment śmierci współmałżonka warunkiem uzyskania prawa do renty wdowiej jest zachowanie limitu 5 lat (albo mniej) do powszechnego wieku emerytalnego przez:
Dlatego wdowa musi mieć co najmniej 55 lat, a wdowiec 60 lat. |
Nikt nie wie dlaczego wprowadzono takie zróżnicowanie.
Próba wyjaśnienia nr 1. Mechanicznie przeniesienie do nowych przepisów zasady, że mężczyzna ma "gorzej" co do przechodzenia na emeryturę i musi 5 lat dłużej pracować (niż kobiety). Więc w rencie wdowiej też będzie miał "gorszy" o 5 lat limit wieku.
Próba wyjaśnienia nr 2. Prawdopodobnie ustawodawca chciał związać śmierć żony albo męża z bliskim osiągnięciem wieku emerytalnego przez zmarłych. Renta wdowia była na początkowym etapie prac traktowana jako rekompensata za przepadek składek emerytalnych zmarłego męża albo żony. Więc bliskość wieku emerytalnego urealniałaby tą stratę (inaczej wygląda kwestia składek w wieku 30 lat, a inaczej 60 lat). Ale gdyby taki był zamiar ustawodawcy, to ten wprowadziłby kryterium wieku dla osoby zmarłej (a nie wdowy i wdowca) tak jak w przykładzie nr 3.
Andrzej Wilk stracił żonę w wieku 56 lat. Jego żona miała w chwili śmierci 55 lat (5 lat do wieku emerytalnego). I dlatego Andrzej Wilk ma prawo do renty wdowiej.
Takiego rozwiązania ustawodawca do przepisów nie wprowadził. A to co wprowadził wyklucza Andrzeja Wilka z renty wdowiej. Jest więc możliwe, że powód opisanej w artykule przesłanki nabycia renty wdowiej jest prosty - chodzi po prostu o ograniczenie wydatków na rentę wdowią (mniej osób uprawnionych).
Renta wdowia - dla kogo? od kiedy? Warunki? Przesłanki?
- Pierwsze wypłaty renty wdowiej dopiero od 1 lipca 2025 r.
- Zaniżone świadczenie przez 1,5 roku (1 lipca 2025 r. - koniec 2026 r.) będzie wynosiło tylko 15% (od podstawy, czyli prawdopodobnie emerytury zmarłego albo renty rodzinnej po nim).
- Od 1 stycznia 2027 r. wdowy i wdowcy otrzymają pełną kwotę świadczenia. Na ich niekorzyść obliczone będzie według wskaźnika 25% emerytury zmarłego albo renty przysługującej po nim (początkowo miał być użyty wskaźnik 50%).
- Obniżenie do 5342,88 zł (z blisko 10 000 zł) limitu górnej kwoty renty wdowiej - nie jest to świadczenie dla bogatszych emerytów.
- Nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego (Warunek omówiliśmy powyżej w przykładach).
- Wdowa (albo wdowiec) nie zawarła kolejnego małżeństwa.
- Między małżonkami w chwili śmierci jednego z nich była wspólność małżeńska (pojęcie szersze niż wspólność ustawowa).
- Wdowia albo wdowiec muszą osiągnąć wiek emerytalny.
O rencie wdowiej także na Forsalu.pl:
Renta wdowia obniżona o połowę. Z wielkiej chmury mały deszcz
Renta wdowia: Nowe kryteria wiekowe. Wdowa nie mogła być za młoda, gdy umierał jej mąż
UWAGA! W rencie wdowiej nowy kłopot interpretacyjny. Tym razem jest to niewinny zwrot „wspólność małżeńska” (na moment śmierci męża jako warunek otrzymania renty). Jest szerszy niż, aby wdowa była żoną zmarłego męża aż do jego śmierci, a między małżonkami była wspólność ustawowa. https://forsal.pl/finanse/artykuly-infor-pl/9564841,zus-skontroluje-renty-wdowie-bo-zlosliwy-sasiad-napisal-donos-na-wdowe-kiedy-nowelizacja-przepisow.html
Ważny wyrok sądu: WSA: Abonament RTV płaci Polak za granicą. Zapłaci także ten, który wywiózł narzędzie zbrodni, czyli swój telewizor
Renta wdowia a przepisy (ustawa o rencie wdowiej)
Art. 95a ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672 oraz z 2024 r. poz. 834 i 858) stanowią:
"Osoba uprawniona ma prawo do wypłaty świadczeń na zasadach określonych w ust. 1 w przypadku:
1) osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1;
2) pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka;
3) nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1.
3. Wypłata świadczeń na zasadach określonych w ust. 1 ustaje z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną."
Ustawa o rencie wdowiej w PDF
Zaznaczamy, że nie ma ustawy o rencie wdowiej, ale dla uproszczenia tak nazywamy USTAWĘ z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Ustawa wprowadza dwie kategorie zmian:
1) nowelizuje kilkanaście przepisów ustaw przyznających renty albo emerytury,
2) dodaje w tych ustawach nowe przepisy oznaczone literką "a", "b" albo "c".
I właśnie powołany powyżej art. 95a ust. 2 i 3 ww. ustawy wprowadzają niekorzystne dla wdowców rozwiązania.