Każdy stosunek pracy potwierdzony umową o pracę powinien być traktowany odrębnie. Każdy tworzy bowiem po stronie pracodawcy i pracownika takie same prawa i obowiązki. Co więcej, pracownik, który ma kilku pracodawców, nie może być z tego tytułu w żaden sposób dyskryminowany. Niezależnie od tego, w ilu miejscach pracownik będzie zatrudniony, u każdego z pracodawców będzie miał prawo do uprawnień i świadczeń pracowniczych, takich jak urlop wypoczynkowy, wynagrodzenie wraz z dodatkowymi składnikami, jeżeli pracownik nabył do nich prawo, oraz odprawa czy ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Są to bowiem świadczenia przysługujące każdemu pracownikowi z tytułu zatrudnienia. Pracodawcy, którzy zatrudniają pracowników np. na dwóch etatach na podstawie dwóch umów o pracę, muszą liczyć się z tym, że pracownik będzie otrzymywał niektóre świadczenia podwójnie.
Staż do dodatku za wysługę lat
Okresy uprawniające do dodatku za wysługę lat ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy. Zgodnie z tą zasadą fakt zatrudnienia pracownika na podstawie dwóch odrębnych stosunków pracy (np. dwóch umów) u jednego pracodawcy nie pozbawi tego pracownika uprawnień do dodatku z tytułu wysługi lat.
Uprawnienia pracownika do dodatków stażowych będą ustalane odrębnie dla każdej z umów.
W przypadku gdy praca np. w jednostce samorządowej stanowi dodatkowe zatrudnienie danego pracownika, do okresu tego dodatkowego zatrudnienia pracownika nie podlegają zaliczeniu okresy zatrudnienia podstawowego (§ 7 ust. 2 rozporządzenia z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego; DzU nr 146, poz. 1222 ze zm.).
Analogicznie w sytuacji gdy zatrudnienie w jednostce samorządowej jest podstawowym zatrudnieniem pracownika, okresy niezakończonego zatrudnienia dodatkowego również nie będą brane pod uwagę przy ustalaniu stażu pracy.
Dwa miejsca pracy, dwa staże
Inaczej sytuacja będzie wyglądać w przypadku, gdy pracownik posiada staż pracy wypracowany u innych pracodawców, niż jest zatrudniony obecnie.
Przykład
Pracownik od 1 lipca 1995 r. jest zatrudniony na pełny etat w swoim podstawowym miejscu pracy. Od 1 czerwca 2001 r. zatrudniony zostaje w drugiej jednostce samorządowej na 1/2 etatu (dodatkowe miejsce pracy). Poza trwającym zatrudnieniem u obu pracodawców pracownik ma udokumentowany 8-letni staż pracy zakończonej. Jak ustalić jego uprawnienia do dodatków stażowych?
Okres zatrudnienia już zakończonego, który wynosi u pracownika 8 lat, powinien być zaliczony zarówno u jednego, jak i u drugiego pracodawcy.
A. Staż w dodatkowym miejscu pracy:
Przy ustalaniu wysokości dodatku stażowego u drugiego pracodawcy nie zaliczamy okresu pracy w tzw. podstawowym miejscu pracy, czyli tam, gdzie pracownik świadczy pracę w pełnym wymiarze. Okres tego podstawowego zatrudnienia nadal trwa, jest więc równoległy z okresem zatrudnienia dodatkowego, a tym samym nie będzie uwzględniany przy ustalaniu wysokości dodatku stażowego pracownika w dodatkowym miejscu pracy.
A zatem pracownik, o którym mowa w pytaniu, z tytułu zatrudnienia dodatkowego ma prawo do dodatku stażowego w wysokości 7% - za pełne 7 lat pracy. Z tytułu udokumentowanego zakończonego wcześniejszego okresu pracy pracownikowi należy doliczyć 8 lat. W sumie pracownik ma przepracowanych 15 lat, co uprawnia go do dodatku stażowego w wysokości 15% w dodatkowym miejscu pracy.
B. Staż w podstawowym miejscu pracy:
W podstawowym miejscu pracy pracownik powinien otrzymywać dodatek stażowy w pełnej wysokości, czyli 20% wynagrodzenia zasadniczego. W tym przypadku zaliczamy okres udokumentowanego zakończonego okresu zatrudnienia, czyli 8 lat, oraz przepracowane lata od lipca 1995 r. Pracownik w podstawowym miejscu pracy przepracował 13 lat. Po dodaniu obu okresów pracy 8 + 13 lat otrzymujemy staż pracy pracownika, który wynosi 21 lat. Z tego tytułu pracownik będzie otrzymywać dodatek stażowy w maksymalnej wysokości 20%.
W przypadku gdy pracownik jest zatrudniony u dwóch pracodawców, staż pracy liczymy odrębnie dla każdego pracodawcy. Natomiast w sytuacji gdy jeden z tych okresów pracy zostaje zakończony, automatycznie podlega zaliczeniu do okresu drugiego zatrudnienia.
Dwie umowy z jednym pracodawcą
Inaczej sytuacja wygląda, gdy pracownik jest zatrudniony na podstawie dwóch umów u jednego pracodawcy. Wówczas ogólny staż pracy pracownika uprawniający go do dodatku stażowego z tytułu pierwszej umowy zawartej z pracodawcą nie będzie ponownie zaliczony do okresu uprawniającego tego pracownika do dodatku z tytułu drugiej umowy. Nie można bowiem zaliczać dwa razy tych samych okresów pracy pracownika.
Przykład
Pracownik, którego staż pracy wynosi 10 lat, ma prawo do dodatku stażowego z tytułu zatrudnienia podstawowego u pracodawcy (pierwsza umowa zawarta z tym pracodawcą). 10-letni staż pracy pracownik ten wypracował właśnie u pierwszego pracodawcy. Przy ustalaniu uprawnień tego pracownika do dodatku stażowego z tytułu drugiej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą 10-letni okres pracy tego pracownika nie będzie brany pod uwagę. Okres ten został już bowiem raz zaliczony u tego pracodawcy.
Pracownik z tytułu drugiej umowy zawartej z tym samym pracodawcą prawo do dodatku stażowego uzyska po przepracowaniu wymaganego okresu, czyli np. 5 lat u tego pracodawcy.
W taki sam sposób należy zliczać staż pracy pracownika przy ustalaniu jego uprawnień np. do nagrody jubileuszowej.
Staż do urlopu
Pracownik zatrudniony w podstawowym i dodatkowym miejscu pracy (czyli u dwóch pracodawców) ma prawo u każdego z pracodawców do tego samego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Jednak w przypadku gdy pracownik u jednego z pracodawców świadczy pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar przysługującego mu urlopu wypoczynkowego będzie ustalony proporcjonalnie do wymiaru etatu tego pracownika.
Wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi uzależniony jest przede wszystkim od stażu pracy tego pracownika. Jednak do przepracowanych lat dolicza się również okresy zakończonej nauki pracownika.
Magdalena Kasprzak