Najnowsza odpowiedź Ministerstwa Pracy na petycję: czy będzie więcej wolnego co tydzień w 2025 r. i zmiany w KP? Jest nadzieja, bo zlecono badania w Instytucie

• Jaki system czasu pracy jest najkorzystniejszy oraz najbardziej optymalny dla pracodawcy i pracownika?
• 59 godzin nieprzerwanego tygodniowego odpoczynku zamiast 35 godzin, czy to przejdzie?
• Jak jest? Aktualnie obowiązuje 35-godzin nieprzerwanego dobowego odpoczynku
• Jak mogłoby być? Mógłby być wprowadzony 59-godzinny nieprzerwany dobowy odpoczynek
• Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o 59 godzin nieprzerwanego odpoczynku
• Analiza kosztów ekonomicznych i gospodarczych: instytut zbada
• Będą rozmowy ze związkami zawodowymi, pracodawcami. Będzie Rada Dialogu Społecznego

Wreszcie! Jest cień szansy na zmiany przepisów w sprawie skróconego czasu pracy a wydłużonego odpoczynku tygodniowego. Resort pracy nie zbywa i nie mówi, że nie są prowadzone prace. Wręcz przeciwnie: zauważa problem przepracowania, badania, analizuje i pyta wyspecjalizowany instytut: ile czasu w ciągu doby pracownik jest w stanie efektywnie świadczyć pracę? Wyniki badań przyczynią się do wprowadzenia ewentualnych zmian i nowelizacji w KP. Co ważne, resort pracy nie zapomina w tym wszystkim o sytuacji pracodawców oraz o budżecie państwa. Ministerstwo podkreśla, że wystąpiło do Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych o przygotowanie analizy kosztów ekonomicznych i gospodarczych wdrożenia zmian w czasie pracy.

Uszczegóławiając, w 2024 r. dużo pisało się o czterodniowym tygodniu pracy, teraz przyszedł czas pisać o tym z innej perspektywy. Chodzi o proponowaną zmianę w Kodeksie pracy, mianowicie o 59-godzinny tygodniowy odpoczynek pracowników, zamiast aktualnie obowiązującego 35-godzinnego. Miałoby być zatem zwiększenie minimalnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego do dwóch dni wolnych plus odpoczynek dobowy - czy to możliwe? Znamy treść petycji, która trafiła do resortu pracy oraz samą odpowiedź Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lutego 2025 r. Pewne jest jedno: pracownik wypoczęty jest bardziej efektywny, zmotywowany i produktywny. Wprowadzenie tych dwóch pełnych dni odpoczynku w tygodniu + odpoczynek dobowy, przyczyni się do wzrostu zaangażowania pracowników oraz lepszej jakości wykonywanej pracy. Skorzystać na tym rozwiązaniu mogą więc nie tylko pracownicy, ale w szczególności pracodawcy.

Jaki system czasu pracy jest najkorzystniejszy oraz najbardziej optymalny dla pracodawcy i pracownika?

W 2024 r. dużo pisało się o ustanowieniu bardziej elastycznego, krótszego tygodnia pracy. Miało to zdaniem inicjatorów wpływać na efektywność pracy pracowników i ogólnie na ich dobrostan. Ogólnie propozycje były i w zasadzie wciąż są, że mógłby np. obowiązywać 35 godzinny tydzień pracy, zamiast przeciętnie 40 godzinnego tygodnia pracy czy też inaczej, mógłby być wprowadzony czterodniowy tydzień pracy. Oczywiście szanse na to nie są przekreślone, tym bardziej, że w kilku polskich urzędach wprowadzono takie próbne rozwiązania. Oczywiście korporacje stosują to od lat. Tak czy inaczej, przez resort pracy prowadzone są analizy i możliwości wdrożenia takich zmian do Kodeksy Pracy. Jeszcze w 2024 r. poddana była analizie kwestia, jaki system czasu pracy jest najkorzystniejszy oraz najbardziej optymalny dla pracodawcy i pracownika. Poddawane analizie jest także to, czy skrócenie czasu pracy, a tym samym wydłużenie okresów nieprzerwanego odpoczynku pracownika, wpłynęłoby na efektywność świadczonej przez niego pracy. Na podstawie wyników tych badań będą przygotowane optymalne rozwiązania.

59 godzin nieprzerwanego tygodniowego odpoczynku zamiast 35 godzin, czy to przejdzie?

Teraz, w 2025 r. przyszedł czas pisać o tym z innej perspektywy, aczkolwiek intencja jest podobna. Chodzi o proponowaną zmianę w Kodeksie pracy, mianowicie o 59-godzinny tygodniowy odpoczynek pracowników, zamiast aktualnie obowiązującego 35-godzinnego. Mamy odpowiedź Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 10 lutego 2025 r. w tym zakresie, poniżej szczegóły.

Jak jest? Aktualnie obowiązuje 35-godzin nieprzerwanego dobowego odpoczynku

Aktualnie jest tak, że zgodnie z przepisem art. 133 § 1 KP, który określa minimalny nieprzerwany odpoczynek tygodniowy: pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Co to oznacza? Generalnie to, że odpoczynek powinien przypadać w niedzielę. Niedziela obejmuje 24 kolejne godziny, poczynając od godziny 6:00 w tym dniu (chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina). Oczywiście, w przypadkach dozwolonej pracy w niedzielę odpoczynek, może przypadać w innym dniu niż niedziela.

Jak podkreśla jeden z przedstawicieli prawa pracy M. Nałęcz: "przepis nie wskazuje, co należy rozumieć pod pojęciem "tygodnia", w okresie którego należy zapewnić nieprzerwany odpoczynek. Tymczasem jest ono bardzo istotnym dla prawidłowego stosowania wymaganego tygodniowego odpoczynku. Definicja zawarta w art. 128 § 3 pkt 2 wskazuje, że tydzień – dla potrzeb rozliczania czasu pracy – to "siedem kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego". Jej przyjęcie powodowałoby jednak, że obowiązek zapewnienia odpoczynku nie obejmowałby dni wykraczających poza pełne tygodnie okresu rozliczeniowego. Z kolei w art. 5 ww. dyrektywy 2003/88/WE mowa jest o "siedmiodniowym okresie pracy" i takie zdefiniowanie tygodnia wydaje się odpowiednie do potrzeb komentowanego artykułu, chociaż w tak ważnej sprawie postulować należałoby skonstruowanie definicji legalnej". (M. Nałęcz, komentarz, w: W. Muszalski, K. Walczak (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. 14, Warszawa 2024, Legalis/el).

Niżej wskazana petycja i odpowiedź resortu pracy mogą więc iść w tym kierunku, że wprowadzenie takiego 59-godzinengo tygodniowego odpoczynku może byś skomplikowane. Co gorsza [dla pracodawców], w orzecznictwie od lat już podkreśla się, że: jeżeli pracodawca nie zapewni pracownikowi dobowego lub tygodniowego odpoczynku od pracy, podwładny może żądać zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych. (zob. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 18 sierpnia 2010 r., II PK 228/09). Potencjalnie przy nie wprowadzeniu poniżej proponowanych założeń w sądach pracy mogłoby pojawić się wiele, wiele spraw pracowniczych z roszczeniami o należne pieniądze.

Jak mogłoby być? Mógłby być wprowadzony 59-godzinny nieprzerwany dobowy odpoczynek

Wnioskodawca w piśmie do resortu pracy pisze: "Zwracam się z wnioskiem o podjęcie działań legislacyjnych w celu nowelizacji art. 133 Kodeksu pracy, poprzez zwiększenie minimalnego wymiaru nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego przysługującego pracownikom z obecnych 35 godzin (obejmujących jeden dzień wolny plus odpoczynek dobowy) do 59 godzin (obejmujących dwa pełne dni wolne plus odpoczynek dobowy).". W piśmie wnioskodawca punktuje, że: "w dobie rosnącej liczby przypadków wypalenia zawodowego, problemów ze zdrowiem psychicznym oraz trudności w zachowaniu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, pracownicy potrzebują więcej czasu na regenerację organizmu oraz spędzenie czasu z bliskimi. Problemem jest niewystarczający wypoczynek wynikający z rozproszonych dni wolnych. Obecne przepisy pozwalają na udzielanie jednego dnia wolnego w tygodniu, który może przypadać w dowolnym dniu, np. wtorek lub czwartek. Takie rozmieszczenie dni wolnych nie gwarantuje pełnej regeneracji organizmu, szczególnie w sytuacji:

• Pracy zmianowej - gdzie pracownicy wykonują pracę na różnych zmianach (poranna, popołudniowa, nocna)
• Pracy w nocy - pracownik po zakończeniu zmiany nocnej potrzebuje czasu na sen i naturalną regenerację organizmu. W praktyce dzień wolny przypadający zaraz po zmianie nocnej jest w dużej części "stracony", ponieważ pracownik musi odsypiać pracę nocną, a nie może w pełni wykorzystać dnia na wypoczynek, realizację pasji czy życie rodzinne co jest szczególnie istotne w kontekście wspierania polityki prorodzinnej oraz wzmacniania więzi społecznych.

Wprowadzenie dwóch nieprzerwanych dni wolnych z rzędu (48 godzin + odpoczynek dobowy) zapewnia pracownikowi realną możliwość na:

• Regenerację fizyczną - organizm ma czas na odpoczynek i powrót do równowagi po obciążeniach związanych z pracą zmianową, ciężką pracą fizyczną lub nadgodzinami.
• Regenerację psychiczną - dwa dni wolne umożliwiają pracownikowi oderwanie się od obowiązków zawodowych, co jest kluczowe dla zdrowia psychicznego i przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu.
• Poprawę rytmu dobowego - szczególnie istotne dla osób pracujących na nocnych zmianach, które często cierpią na zaburzenia snu wynikające z pracy wbrew naturalnemu rytmowi organizmu.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o 59 godzin nieprzerwanego odpoczynku

Departament Prawa Pracy, w tym Dyrektor dr Jakub Szmit w piśmie (dot. DPP-1.056.1.2025) z dnia 10 lutego 2025 r. odpisał wnioskodawcy w sprawie potencjalnych zmian w KP. Odpowiedź jest w związku z petycją wniesioną w dniu 3 stycznia 2025 r. przekazaną za pośrednictwem Rzecznika Praw Obywatelskich zgodnie z właściwością, w sprawie podjęcia działań legislacyjnych mających na celu nowelizację art. 133 Kodeksu pracy oraz zwiększenie minimalnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego do dwóch dni wolnych plus odpoczynek dobowy, przedstawiam następujące stanowisko. W piśmie ministerstwa powołano się na treść przepisów KP, w zakresie dobowego i tygodniowego odpoczynku, w tym co do pracowników kadry zarządzającej. Co jeszcze wskazano? Bardzo ważny punkt, bo jak się okazuje obecnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej prowadzi analizy dotyczące skróconego czasu pracy. Dodatkowo Ministerstwo wystąpiło do Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - Państwowego Instytutu Badawczego oraz Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dra med. J. Nofera o stanowisko w sprawie efektywnego wykorzystywania czasu pracy pracownika oraz o informację ile czasu w ciągu doby pracownik jest w stanie efektywnie świadczyć pracę. Jednocześnie poddawane jest analizie również to, czy skrócenie czasu pracy, a tym samym wydłużenie okresów nieprzerwanego odpoczynku pracownika, wpłynęłoby na efektywność świadczonej przez niego pracy. Ponadto, konieczne jest także przeanalizowanie jak wpłynie skrócony czas pracy m.in. na bezpieczeństwo pracownika i higienę pracy, zdrowie pracownika oraz potrzebę zapewnienia narzędzi, które wspomogą pracowników w organizacji pracy w zmienionych warunkach.".

Analiza kosztów ekonomicznych i gospodarczych: instytut zbada

Ministerstwo nie zapominam w tym wszystkim o sytuacji pracodawców oraz o budżecie państwa. Wiadomo, że każdym dodatkowym wolnym wiążą się określone skutki finansowe. jasno podkreśla: wystąpiliśmy także do Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych o przygotowanie analizy kosztów ekonomicznych i gospodarczych wdrożenia przedmiotowego rozwiązania. Na podstawie wyników wszystkich badań będą przygotowane optymalne rozwiązania, które pozwolą wyjaśnić, czy najlepszym rozwiązaniem byłoby skrócenie czasu pracy z przeciętnie 40 godzinowego w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy do 35 godzin, czy wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy.

Będą rozmowy ze związkami zawodowymi, pracodawcami. Będzie Rada Dialogu Społecznego

Dyrektor zaznacza: Pragnę podkreślić, że rozpoczęcie prac dotyczących skróconego czasu pracy oraz podjęcie działań legislacyjnych mających na celu nowelizację art. 133 Kodeksu pracy poprzez zwiększenie minimalnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego do dwóch dni wolnych plus odpoczynek dobowy powinno zostać poprzedzone szeroką dyskusją, m.in. z partnerami społecznymi, tj. przedstawicielami reprezentatywnych organizacji pracodawców i związków zawodowych w Radzie Dialogu Społecznego. Ponadto konieczne jest dokonanie oceny skutków wprowadzenia nowych rozwiązań m.in. na sektor finansów publicznych, na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców oraz na rynek pracy.