Wymiar czasu pracy - jak go ustalić?
Przede wszystkim na początek należy odpowiedzieć na pytanie, o jakim charakterze działalności jest mowa. Inaczej bowiem będą rozliczani z czasu pracy zawodowi kierowcy, urzędnicy, a jeszcze inaczej pracownicy fizyczni wykonujący pracę np. trzyzmianową. Warto również przyjrzeć się kwestiom prawnym oraz uwarunkowaniom zapisanym w Kodeksie pracy. W rozdziale II Kodeksu pracy znajdziemy szczegółowe informacje na temat wymiaru czasu pracy. Art. 129. mówi stanowi dokładnie:
§ 1. Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135–138, 143 i 144.
Standardowy wymiar czasu pracy wynosi więc 8 godzin na dobę i jeśli czas pracy zawarty w umowie o pracę z zatrudnionym ustalony jest na określone godziny, przyjmijmy od 7.00 do 15.00, ustalenie tygodniowego czasu pracy nie będzie stanowić problemu. Łatwo wyliczyć, że w takiej sytuacji, pracownik w 2019 roku przepracuje miesięcznie:
- styczeń - 176 godz.
- luty - 160 godz.
- marzec - 168 godz.
- kwiecień - 168 godz.
- maj - 168 godz.
- czerwiec - 152 godz.
- lipiec - 184 godz.
- sierpień - 168 godz.
- wrzesień - 168 godz.
- październik - 184 godz.
- listopad - 152 godz.
- grudzień - 160 godz.
Od czego zależy wymiar czasu pracy?
Wymiar czasu pracy zależy również od warunków zatrudnienia. Jeśli pracownika z pracodawcą wiąże umowa o pracę na pół etatu lub 3/4 etatu, normalną sytuacją będzie mniejsza ilość godzin pracy wykonywanej przez zatrudnionego. Przyjmijmy, że czas pracy osoby pracującej na pół etatu wyniesie 20 godzin tygodniowo, czyli 80 godzin miesięcznie. Pracownik zatrudniony na 3/4 etatu przepracuje 120 godzin miesięcznie.
Dni pracujące:
-l pełny etat - 21 (przy 168 godzin pracy w miesiącu)
- pół etatu - 10,5 dnia
- trzy czwarte etatu - 15 dni
Jak obliczyć wymiar czasu pracy?
Dokładną metodę obliczenia wymiaru czasu pracy znajdziemy w Artykule 130 Kodeksu pracy. W nawiązaniu do artykułu 129, który mówi o przyjętym okresie rozliczeniowym, mnożymy 40 godzin przez liczbę tygodni, które przypadają na dany okres czasu pracy, czyli przez 4 dla miesiąca. Następnie do otrzymanej liczby dodajemy iloczyn 8 godzin oraz liczby dni, które pozostają do końca okresu rozliczeniowego i przypadają od poniedziałku do piątku. Każde święto obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Dodatkowo obniża się liczbę godzin czasu pracy o usprawiedliwione nieobecności.
Warto przyjrzeć się również brzmieniu następujących paragrafów Artykułu 131.
- § 1. Tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.
- § 2. Ograniczenie przewidziane w § 1 nie dotyczy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.
Polecamy: Wynagrodzenia po 1 sierpnia 2019 r. Rozliczanie płac w praktyce
Pracownicy zarządzający zakładem pracy w imieniu pracodawcy
Przepisy stanowią, że osoby, które zarządzają zakładem pracy w imieniu pracodawcy, a także kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych nie podlegają ściśle określonemu wymiarowi czasu pracy. Ilość dni roboczych w takich przypadkach może ulec zwiększeniu. W razie konieczności zobowiązani są do wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Nie dotyczy ich wtedy przepis mówiący o dodatkowym wynagrodzeniu za godziny nadliczbowe. Jeśli jednak godziny nadliczbowe przypadają w niedziele lub święta, a pracownik nie otrzymał innego dnia wolnego od pracy, który miałby zrekompensować mu obowiązek wykonywania pracy we wskazane dni, wtedy przysługuje mu prawo do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych.
Wymiar czasu pracy a systemy RCP
Systemy RCP składające się z odpowiedniego oprogramowania oraz czytników kart mierzących czas rozpoczęcia oraz zakończenia pracy są bardzo pomocne w obliczaniu liczby godzin pracy w miesiącu dla poszczególnego pracownika. Elektroniczna ewidencja czasu pracy pozwala na precyzyjne wyliczenie łącznej liczby godzin pracy w okresie rozliczeniowym niezależnie od charakteru wykonywanej pracy, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, czy też należnego urlopu. System odnotowujący każde spóźnienie pracownika, dokładny czas rozpoczęcia pracy i wyjścia z firmy zdecydowanie ułatwia ewidencjonowanie czasu pracy, które jest obowiązkiem każdego pracodawcy. Dodatkowo elektroniczne urlopy są wygodne zarówno dla pracowników działu kadr, którzy czuwają nad odpowiednim rozliczaniem czasu pracy oraz przysługujących zatrudnionemu dni urlopowych, jak i dla samych pracowników mających możliwość wnioskowania o dni wolne nawet z domu, jeśli tylko posiadają dostęp do odpowiedniego systemu RCP. Można przypuszczać, że niebawem elektroniczne systemy do ewidencjonowania czasu pracy staną się normą w większości firm.