Rok temu zawarliśmy z pracownicą umowę o dofinansowanie przez zakład pracy dokształcania. Opłacamy jej częściowo studia oraz udzielamy urlopu szkoleniowego, jak również zwracamy koszty dojazdu (uczelnia jest w innej miejscowości). Pracownica jadąc na uczelnię miała wypadek. Czy wypadek ten powinien zostać uznany za wypadek przy pracy, skoro odbywa ona studia na podstawie umowy z zakładem pracy?
RADA
Jeżeli zawarli Państwo umowę odrębną od umowy o pracę, na podstawie której zobowiązali się Państwo do ułatwienia pracownicy podnoszenia kwalifikacji zawodowych, to wypadek ten nie będzie mógł zostać uznany za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy. Pracownica nie była w tym czasie w podróży służbowej.
UZASADNIENIE
Wypadkiem przy pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które spowodowało uraz lub śmierć pracownika. Cechę wypadku przy pracy nadaje temu zdarzeniu związek z pracą.
Musi ono bowiem nastąpić:
Musi ono bowiem nastąpić:
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy (nawet bez polecenia),
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Jednak nie tylko zdarzenia, które nastąpiły w takich okolicznościach, zostaną uznane za wypadek mający charakter wypadku przy pracy.
Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
• w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone wyżej, chyba że wypadek został spowodowany postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,
• podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
• przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Państwo zawarli dodatkową umowę dotyczącą ułatwienia dokształcania się pracownicy przez zapewnienie jej określonych świadczeń.
W takim przypadku wystawienie dokumentu polecenia wyjazdu służbowego stanowi jedynie realizację przyjętego przez pracodawcę w umowie zobowiązania do ponoszenia kosztów przejazdu na zasadach obowiązujących przy podróżach służbowych na obszarze kraju i służy udokumentowaniu naliczenia i wypłaty tego świadczenia.
Nie oznacza ono natomiast, że wyjazd pracownika na zajęcia szkolne stanowi podróż służbową, podczas której pracownik świadczy pracę lub wykonuje poza zakładem inne zadania wynikające z jego obowiązków pracowniczych. W konsekwencji wypadek, jakiemu uległa Państwa pracownica jadąc na studia, nie zostanie zrównany z wypadkiem przy pracy.
Inaczej byłoby, gdyby pracownica została zobowiązana do podnoszenia kwalifikacji na podstawie umowy o pracę, a nie odrębnej umowy. W takiej sytuacji mielibyśmy do czynienia z podróżą służbową i należałoby uznać, że wypadek, któremu uległa pracownica, jest wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy.
Podstawa prawna:
• art. 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.),
• § 4–6 ust. 1 rozporządzenia z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (DzU nr 103, poz. 472 ze zm.).
Orzecznictwo uzupełniające:
1. Obowiązek podnoszenia kwalifikacji zawodowych nie należy do istoty stosunku pracy.
2. Umowa zawarta przez strony stosunku pracy w sytuacji, o jakiej mowa w § 5 rozporządzenia z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (DzU nr 103, poz. 472 ze zm.), zbliżona jest do umów o charakterze cywilnoprawnym, w których strony mogą dowolnie kształtować swoje prawa i obowiązki. Umowa ta nie w każdym przypadku zmienia (modyfikuje) treść łączącej strony umowy o pracę o nałożenie na pracownika obowiązku podniesienia kwalifikacji zawodowych.
Skoro łącząca strony umowa o pracę oraz umowa o dofinansowanie dokształcenia zawodowego nie nakładały na pracownicę obowiązku podnoszenia kwalifikacji zawodowych i nie uzupełniały dotychczasowego stosunku pracy w tym zakresie, to wyjazd pracownicy na uczelnię w celu uczestniczenia w zajęciach nie był podróżą służbową, a wypadek, jakiemu podczas tej podróży uległa, nie był wypadkiem w czasie podróży służbowej zrównanym z wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.). (Wyrok Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 2006 r., I UK 260/05, M.P.Pr. 2006/7/386)
2. Umowa zawarta przez strony stosunku pracy w sytuacji, o jakiej mowa w § 5 rozporządzenia z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (DzU nr 103, poz. 472 ze zm.), zbliżona jest do umów o charakterze cywilnoprawnym, w których strony mogą dowolnie kształtować swoje prawa i obowiązki. Umowa ta nie w każdym przypadku zmienia (modyfikuje) treść łączącej strony umowy o pracę o nałożenie na pracownika obowiązku podniesienia kwalifikacji zawodowych.
Skoro łącząca strony umowa o pracę oraz umowa o dofinansowanie dokształcenia zawodowego nie nakładały na pracownicę obowiązku podnoszenia kwalifikacji zawodowych i nie uzupełniały dotychczasowego stosunku pracy w tym zakresie, to wyjazd pracownicy na uczelnię w celu uczestniczenia w zajęciach nie był podróżą służbową, a wypadek, jakiemu podczas tej podróży uległa, nie był wypadkiem w czasie podróży służbowej zrównanym z wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.). (Wyrok Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 2006 r., I UK 260/05, M.P.Pr. 2006/7/386)