Szkolenia BHP
Przed dopuszczeniem do wykonywania obowiązków pracowniczych pracownik musi przejść wstępne szkolenie BHP. Co więcej, w trakcie trwania stosunku pracy niezbędne jest odbywanie szkoleń okresowych.
Cel szkolenia
Zgodnie z § 3 rozporządzenia celem szkolenia BHP jest:
- zaznajomienie się uczestników z czynnikami środowiska pracy mogącymi powodować zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podczas pracy oraz z odpowiednimi środkami i działaniami zapobiegawczymi;
- poznanie przez uczestników przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania pracy w zakładzie pracy i na określonym stanowisku pracy, a także związanych z pracą obowiązków i odpowiedzialności w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;
- nabycie przez uczestników umiejętności wykonywania pracy w sposób bezpieczny dla siebie i innych osób, postępowania w sytuacjach awaryjnych oraz udzielenia pomocy osobie, która uległa wypadkowi.
Zobacz: Wypadek przy pracy? Oto świadczenia wypłacane przez pracodawcę
Stan prawny od 1 lipca 2005 r. do 8 października 2007 r.
Od 1 lipca 2005 r. obowiązuje w Polsce rozporządzenie ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Przepisy niniejszego rozporządzenia wdrażają postanowienia dyrektywy 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L183 z 29 czerwca 1989).
Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem szkolenia BHP mogły być organizowane i prowadzone przez:
- pracodawców bądź
- na zlecenie pracodawców przez jednostki organizacyjne uprawnione do prowadzenia działalności szkoleniowej w dziedzinie BHP.
Rozporządzenie określa podmioty, które mogą prowadzić szkolenia BHP. Do 8 października 2007 r. zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia szkolenia były organizowane i prowadzone przez pracodawców lub, na ich zlecenie, przez jednostki organizacyjne uprawnione do prowadzenia działalności szkoleniowej w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie przepisów o systemie oświaty. W związku z powyższym szkolenia BHP mogły przeprowadzać jedynie podmioty będące placówkami oświatowymi w rozumieniu ustawy. Nie było więc możliwości, aby szkolenia przeprowadzały osoby fizyczne prowadzące własną działalność w tym zakresie.
Zobacz: Szkolenia BHP przed przystąpieniem do pracy
Stan prawny od 9 października 2007 r.
Jednak z dniem 9 października 2007 r. zostały wprowadzone zmiany do rozporządzenia. Obecnie na podstawie § 4 ust. 1 rozporządzenia szkolenie może być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub, na ich zlecenie, przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. W związku z tym osoby fizyczne prowadzące działalność w zakresie BHP są aktualnie uprawnione do przeprowadzania szkoleń w tym przedmiocie.
Porównanie
Wprowadzona w 2007 r. zmiana przyczyniła się niewątpliwie do uproszczenia pracodawcom przeprowadzania legalnych szkoleń dla pracowników. Wcześniej oprócz pracodawcy szkolenia mogły przeprowadzać tylko jednostki organizacyjne uprawnione do prowadzenia działalności szkoleniowej w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie przepisów o systemie oświaty.
Do takich jednostek zalicza się:
- placówki kształcenia ustawicznego,
- placówki kształcenia praktycznego,
- ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
- szkoły ponad gimnazjalne,
- jednostki badawczo-rozwojowe,
- szkoły wyższe lub inne placówki naukowe, stowarzyszenia, których celem statutowym jest działalność związana z bezpieczeństwem i higieną,
- osoby prawne lub fizyczne prowadzące działalność oświatową na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzą działalność szkoleniową w dziedzinie bhp.
Obecnie przepis zawiera sformułowanie: „jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy”. W związku z tym osoba fizyczna, która prowadzi działalność gospodarczą w zakresie BHP oraz posiada niezbędną wiedzę i wykształcenie może legalnie prowadzić szkolenia z zakresu BHP.
Zobacz również serwis: Profilaktyczna ochrona zdrowia
Instruktaż ogólny
Rozporządzenie reguluje również, kto może prowadzić instruktaże (ogólny i stanowiskowy). Instruktaż ogólny przed dopuszczeniem do wykonywania pracy odbywają:
- nowo zatrudnieni pracownicy,
- studenci odbywający u pracodawcy praktykę studencką oraz
- uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu.
Na podstawie § 10 instruktaż ogólny prowadzi:
- pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy,
- osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby,
- pracodawca, który sam wykonuje zadanie tej służby,
- pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniający właściwą realizację programu instruktażu, mający aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zobacz także: Forum Kadry - BHP
Instruktaż stanowiskowy
Drugi rodzaj instruktażu to instruktaż stanowiskowy. Przeprowadza się go przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:
- pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych;
- pracownika przenoszonego na to stanowisko;
- ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.
Rozporządzenie przewiduje węższy, w odniesieniu do instruktażu ogólnego, krąg podmiotów uprawnionych do przeprowadzania instruktażu stanowiskowego. Instruktaż ten prowadzi:
- wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub
- pracodawca.
Wymienione osoby muszą posiadać w tym celu odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe. Powinny być ponadto przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.)