Na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, za osobą współpracującą uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Definicja ta nie obejmuje osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Praktyka pokazuje, że najczęściej osoby z rodziny pomagające przy prowadzeniu działalności, są zgłaszane jako osoby współpracujące. Jest jednak możliwość, żeby świadczona przez nich pomoc w prowadzeniu działalności gospodarczej odbywała się w ramach umowy zlecenia. Wówczas członek rodziny, zgodnie z przepisami, traktowany jest jako zleceniobiorca. W przypadku zatrudnienia członka rodziny na podstawie umowy zlecenie, prowadzenie wspólnego gospodarstwa nie ma znaczenia.
Przedsiębiorca, który zawrze umowę zlecenie ze swoja małżonką, opłaca za nią składki ZUS od podstawy jaka jest na umowie zlecenie. Tym samym żona będzie podlegać do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych jako zleceniobiorca i obowiązkowe będą dla niej składki: emerytalna, rentowa, wypadkowa, zdrowotna. Składka chorobowa jest wówczas dobrowolna.
W przypadku, gdy żona ma dodatkowo inny tytuł do ubezpieczeń, np. jest zatrudniona na umowę zlecenie lub umowę o pracę przez innego pracodawcę, a wynagrodzenie jest wyższe od minimalnej krajowej, to od umowy zlecenia zawartej z małżonkiem obowiązkowe będzie opłacanie wyłącznie składki zdrowotnej.
Zwrot VAT za materiały budowlane 2014
Stawka 8% VAT dla dostawy i montażu szaf wnękowych
Darowizna pieniędzy dla pracownika – skutki w PIT
Powyższe informacje są zgodne z interpretacją Departamentu Ubezpieczeń i Składek Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, która została wydana 11. maja 2013 r. na podstawie zapytania przesłanego za pośrednictwem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.
Interpretacja ta brzmi następująco:
“Zgodnie z art.6 ust.1 pkt.5 oraz art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz.1585, z późn. zm.) osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu. Stosownie do art.11 ust.2 ustawy, ubezpieczenie chorobowe dla osoby współpracującej ma charakter dobrowolny.
Definicja osoby współpracującej jest zawarta w art.8 ust.11 ustawy. Zgodnie z tym przepisem za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się małżonka, dzieci drugiego małżonka dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.
O statusie osoby współpracującej, w zakresie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, decyduje współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z osobą prowadzącą tę działalność oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. O czym mogłoby świadczyć przykładowo wspólne zamieszkiwanie i wspólne zaspokajanie potrzeb ze środków będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny), np. wtedy, gdy ponoszone wydatki, np. czynsz, energia, zakup artykułów spożywczych, itd., nie są rozliczane na poszczególnych członków gospodarstwa, tylko są ponoszone przez “rodzinę”. Natomiast bez znaczenia dla ustalenia obowiązku ubezpieczeń osoby współpracującej ma adres zameldowania.
Jednocześnie na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. W konsekwencji, gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą zatrudni na podstawie umowy o pracę swojego współmałżonka, z którym pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym to dla celów ubezpieczeń społecznych osoba ta jest traktowana jako osoba współpracująca.
Zasada ta nie obowiązuje natomiast, gdy osoba prowadząca działalność zawiera z własnym współmałżonkiem umowę zlecenie. Warunkiem jest jednak, aby treść zawartej umowy i okoliczności jej wykonywania, odpowiadały warunkom określonym przepisami kodeksu cywilnego. W konsekwencji, jeżeli współmałżonek będzie wykonywał faktycznie umowę zlecenie, to będzie podlegać ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu jako zleceniobiorca.
W wątpliwych przypadkach właściwa jednostka terenowa Zakładu może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające celem ustalenia czy dana osoba została prawidłowo zgłoszona do ubezpieczeń.”