Strony umowy typu zlecenie mogą bowiem postanowić, że za pisemną akceptacją zleceniodawcy możliwe będzie powierzenie osobie trzeciej wykonywania czynności stanowiących przedmiot zobowiązania. Jest to zgodne z przepisem art. 738 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi w zdaniu pierwszym, że przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. Od zasady osobistego wykonania zlecenia, którego przedmiotem jest dokonanie określonej czynności prawnej, prawodawca dopuszcza więc szerokie odstępstwa, a trzeba pamiętać, że do umów o świadczenie usług nie uregulowanych innymi przepisami stosuje się przepisy o zleceniu w sposób "odpowiedni", wobec czego zakres wspomnianych odstępstw może przy świadczeniu czynności faktycznych być niekiedy jeszcze szerszy i przyjmującego zlecenie stawiać względem osoby trzeciej w sytuacji swoistego "podzleceniodawcy" czy podprzedsiębiorcy.
Dowiedz się: Jakie są najczęściej spotykane rodzaje umów cywilno-prawnych
Klauzula zezwalająca na posługiwanie się zastępcą nie jest natomiast możliwa przy umowie o pracę, która nie dopuszcza wyjątków od zasady osobistego wykonywania umówionej pracy. Wynika to bezpośrednio albo pośrednio z różnych norm ustawowych, np. z norm, które dla pracownika niezdolnego do wykonywania pracy przewidują ("bez szukania zastępcy") prawo do wynagrodzenia (zasiłku z ubezpieczenia społecznego) i ochronę trwałości stosunku pracy, choć w razie długotrwałej (stałej) niezdolności do pracy ustanawiają kompetencję do rozwiązania stosunku pracy, a jego wygaśnięcie wiążą zawsze ze śmiercią zatrudnionego.
Pan Tomek jest zatrudniony u Pana Jacka jako brukarz na podstawie umowy o pracę. Wynagrodzenie Pana Tomka ukształtowane jest w ten sposób, że pracodawca wypłaca mu wynagrodzenie minimalne bez względu na ilość wykonanej pracy, oraz 300% stawki godzinowej za każde 5 m2 ułożonej kostki brukowej. Kiedy Pan Tomek zachorował, aby nie stracić dodatkowego wynagrodzenia, poprosił pracodawcę, aby w tym czasie prace za niego wykonywał jego syn. Niestety w przypadku umowy o pracę praca musi być świadczona osobiście, więc Pan Jacek nie mógł się na to zgodzić.
Polecamy serwis: Kodeks pracy