Od 1 stycznia 2026 roku mają wejść w życie istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłyną na sposób naliczania stażu pracy. Projektowana nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą wliczane nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy służba w niektórych formacjach mundurowych. Zmiany te mają na celu zwiększenie uprawnień pracowniczych, w tym prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższych odpraw czy dodatków stażowych.
- Nowelizacja Kodeksu pracy: Co się zmienia od 2026 roku?
- Umowy zlecenia i działalność gospodarcza jako elementy stażu pracy
- Wpływ zmian na uprawnienia pracownicze: Dłuższe urlopy i wyższe odprawy
- Przykłady praktyczne: Jak zmiany wpłyną na pracowników?
Nowelizacja Kodeksu pracy: Co się zmienia od 2026 roku?
Trwają prace nad przygotowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projektem nowelizacji Kodeksu pracy. Zmiana przepisów będzie dotyczyć naliczania stażu pracy. Nowelizacja ma wyrównać szanse w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, jak i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego osób, których okresy pracy nie są wliczane do stażu pracy. Projektodawcy zakładają, że ustawa nowelizująca Kodeks pracy wejdzie w życie 1 stycznia 2026 r.
Obecnie do okresu pracy, od którego uzależnione są uprawnienia pracownicze, wlicza się okresy zatrudnienia, tj. pracy świadczonej w ramach stosunku pracy (na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę). Ponadto do okresu pracy, na podstawie którego określa się długość urlopu wypoczynkowego, zalicza się okres nauki.
Do okresu zatrudnienia wlicza się także okres służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej. Jedną ze zmian proponowanych w projekcie nowelizacji jest wliczanie do okresu zatrudnienia okresu służby funkcjonariusza Straży Marszałkowskiej oraz okresu służby w Służbie Celno-Skarbowej.
Umowy zlecenia i działalność gospodarcza jako elementy stażu pracy
Projektowana ustawa ma zlikwidować nierówności w traktowaniu pracowników ze względu na rodzaj wcześniej podejmowanej przez nich aktywności zawodowej. Dlatego zakłada wliczanie do stażu pracy okresów prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.
Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in.:
- osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą;
- twórcę i artystę;
- osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu.
Do okresu zatrudnienia wliczane będą także okresy:
- wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- wykonywania przez osobę fizyczną umowy agencyjnej;
- pozostawania osobą współpracującą z osobą, o której mowa w poprzednich punktach;
- pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej;
- pozostawania przez osobę fizyczną członkiem spółdzielni kółek rolniczych.
Wpływ zmian na uprawnienia pracownicze: Dłuższe urlopy i wyższe odprawy
Nowe zasady obliczania stażu pracy zwiększą uprawnienia pracowników. Przede wszystkim wpłyną na zwiększenie wymiaru urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu zwiększy się w przypadku wielu pracowników o 6 dni rocznie, ponieważ w przypadku stażu pracy wynoszącego co najmniej 10 lat wymiar urlopu wypoczynkowego zwiększa się z 20 do 26 dni.
Zmiany w przepisach wpłyną także na prawo do odprawy, emerytury, nagrody jubileuszowej, dodatek stażowy. Nowelizacja wpłynie także na wydłużenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę.
Przykłady praktyczne: Jak zmiany wpłyną na pracowników?
Jeżeli proponowana nowelizacja Kodeksu pracy wejdzie w życie, to będzie miała znaczący wpływ na uprawnienia pracowników. Ogólny staż pracy naliczany według nowych zasad może zmienić wymiar należnego pracownikowi urlopu wypoczynkowego.
Pracownik posiada 5 lat stażu pracy na podstawie umowy o pracę. Przysługuje mu więc urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 dni. Nie ma znaczenia, że przez 2 lata świadczył pracę na podstawie umowy zlecenia oraz przez 6 lat prowadził działalność gospodarczą. Gdyby obowiązywała nowelizacja Kodeksu pracy, to pracownik miałby prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego, ponieważ do jego stażu pracy zostałoby wliczonych 8 lat prowadzenia działalności gospodarczej i pracy na podstawie zlecenia.
Nowe zasady obliczania stażu pracy wpłyną też na uprawnienia pracownicze zależne od zakładowego stażu pracy.
Pracownica jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę od 1 roku. Wcześniej u tego samego pracodawcy świadczyła pracę na podstawie umowy zlecenia przez 4 lata. Według obecnych przepisów okres wypowiedzenia jej umowy o pracę wynosi 1 miesiąc. Gdyby obowiązywały znowelizowane przepisy, wówczas do zakładowego stażu pracy, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę, zostałyby wliczone 4 lata pracy na podstawie umowy zlecenia. Okres wypowiedzenia umowy o pracę z tą pracownicą wyniósłby 3 miesiące.