Urlop macierzyński 2018 - podstawowe informacje, które warto znać
„Roczny urlop macierzyński”
Prawda jest taka, że kobiety nie znają dobrze swoich praw związanych z urodzeniem dziecka. Podstawowa sprawa, urlop macierzyński jest przez nie utożsamiany z: urlopem macierzyńskim podstawowym, dodatkowym urlopem macierzyńskim oraz urlopem rodzicielskim. Dopiero bowiem połączenie tych trzech urlopów daje wymiar 12 miesięcy. „Roczny urlop macierzyński” to więc nic innego jak skrót myślowy służący określeniu płatnego czasu wolnego od pracy w związku z opieką nad nowonarodzonym dzieckiem.
Upływ terminowej umowy o pracę podczas urlopu macierzyńskiego
To, co łączy te trzy rodzaje urlopu, to zasiłek macierzyński. Są one płatne, a wysokość przysługującego zasiłku w trakcie trwania poszczególnych urlopów uzależniona jest od momentu złożenia wniosków o urlopy. Warto zaznaczyć w tym miejscu, że po roku czasu płatnego urlopu pracownica może skorzystać jeszcze z urlopu wychowawczego, ale nie będzie już otrzymywała za niego zasiłku. Jest to urlop bezpłatny, który maksymalnie może trwać 36 miesięcy. Przewiduje się jednak dwa warunki do skorzystania z tego typu urlopu. Po pierwsze, pracownik musi mieć co najmniej 6 miesięczny staż pracy. Po drugie, urlop wychowawczy nie może trwać dłużej niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia.
Polecamy: Dokumentacja kadrowa. Nowe zasady prowadzenia i przechowywania.
Wymiar podstawowego urlopu macierzyńskiego
W poprzednim stanie prawnym pracownica mogła wystąpić już przed porodem o co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego. Prawo pracy nie przewidywało jednak maksymalnego progu wymiaru urlopu do wykorzystania właśnie przed porodem. Obecnie pracownica może wykorzystać przed porodem maksymalnie 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. Automatycznie długość urlopu macierzyńskiego po porodzie ulega proporcjonalnemu skróceniu. Ogólnie pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni - jedno dziecko przy jednym porodzie,
- 31 tygodni - dwójka dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodni - trójka dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni - czwórka dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni - piątka i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego
Dodatkowy urlop macierzyński wynosi po zmianach do 6 tygodni (do 8 tygodni – gdy urodzi się więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie). Oznacza to, że pracownica może maksymalnie 6 tygodni przebywać na urlopie dodatkowym bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim. Jak najbardziej może złożyć wniosek o mniejszy wymiar niż 6 tygodni, ale wówczas musi liczyć się z tym, że nie będzie przysługiwał jej już urlop rodzicielski.
Zgodnie z przepisami z nowego typu urlopu – urlopu rodzicielskiego- można skorzystać tylko w przypadku wykorzystania dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze.
Warto dodać, że rodzice mogą podzielić się dodatkowym urlopem macierzyńskim. Urlop ten może być udzielany w nie więcej niż dwóch częściach. Można korzystać z niego tylko w podziale na tygodnie. Nie można rozdrabniać tygodni na dni.
Od 17 czerwca 2013 r. zmienił się również wymiar dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Taki urlop dotyczy dzieci adoptowanych. Co do zasady wydłużono go o 2 tygodnie. Jedynie w przypadku dzieci starszych do 7 roku życia lub do 10 roku życia, jeżeli została podjęta decyzja o odroczeniu obowiązku szkolnego, urlop wydłuża się o tydzień. Zgodnie z powyższym długość dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego wynosi:
- do 6 tygodni w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
- do 8 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka oraz
- do 3 tygodni w przypadku przyjęcia na wychowanie starszego dziecka.
Wymiar urlopu rodzicielskiego
Urlop rodzicielski jest najmłodszy wśród urlopów przysługujących rodzicom. Funkcjonuje w polskim porządku prawnym od 17 czerwca 2013 r. Przysługuje maksymalnie w takim wymiarze jak podstawowy (20 tygodni) i dodatkowy (6 tygodni) urlop macierzyński razem wzięte. Wynosi więc maksymalnie 26 tygodni niezależnie od liczby urodzonych dzieci przy jednym porodzie. Razem z podstawowym i dodatkowym urlopem macierzyńskim daje 52 tygodnie płatnego wolnego po urodzeniu dziecka. Należy ponownie podkreślić, że warunkiem skorzystania z tak długiego płatnego czasu wolnego jest wykorzystanie wszystkich urlopów w maksymalnym wymiarze, bezpośrednio jeden po drugim.
Urlop rodzicielski można wykorzystać jednorazowo albo w częściach. Części nie może być jednak więcej niż trzy. Co więcej, żadna z nich nie może być krótsza niż 8 tygodni (przysługują w wielokrotnościach tygodnia). Muszą występować bezpośrednio jedna po drugiej.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego
Jak już zostało wspomniane, wysokość zasiłku macierzyńskiego wypłacanego podczas trwania tych trzech rodzajów urlopów, uzależniona jest od momentu złożenia wniosku o dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Co do zasady zasiłek za okres:
- podstawowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku,
- urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku.
Dotyczy to sytuacji składania wniosków o każdy następny urlop oddzielnie na co najmniej 14 dni przed jego rozpoczęciem.
Istnieje druga możliwość wnioskowania o urlopy. Otóż jeżeli pracownica w ciągu 14 dni po porodzie przedstawi pisemny wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a następnie urlopu rodzicielskiego również w pełnym wymiarze, zasiłek macierzyński będzie wynosił 80% podstawy wymiaru zasiłku przez cały okres zasiłkowy, czyli od podstawowego urlopu macierzyńskiego do urlopu rodzicielskiego.