Takie zmiany przewiduje rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 22 sierpnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Polecamy produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.
Zmiana rozporządzenia była konieczna ze względu na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 października 2015 r. (SK 9/14), w którym orzeczono, że zapisana w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego zasada ustanawiająca dla osób zatrudnionych poza granicami Rzeczypospolitej u polskich pracodawców minimalną podstawę wymiaru składek ZUS jest niezgodna z konstytucją. Zgodnie z tym przepisem (w jego poprzednim brzmieniu, zakwestionowanym przez TK):
● podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców (z wyłączeniem członków służby zagranicznej) nie stanowi część wynagrodzenia w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu zagranicznych delegacji, określonej w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej,
● ustalony w powyższy sposób miesięczny przychód oddelegowanego, stanowiący podstawę wymiaru składek, nie może być niższy od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, zapisanej w ustawie budżetowej (w 2016 r. wynosi ona 4055 zł).
Trybunał Konstytucyjny zarzucił przywołanej wyżej regulacji to, że wprowadza taką modyfikację podstawy wymiaru składek zusowskich, w wyniku której jest ona w niektórych przypadkach wyższa niż przychód ze stosunku pracy, stanowiący podstawę wymiaru składek ZUS na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. To zaś w konsekwencji prowadzi do obciążenia pracowników i pracodawców kosztami podwyższonej składki na ubezpieczenia społeczne i z tego względu stanowi ingerencję w prawo własności. W dodatku ta ingerencja nie spełnia wymogów formalnych, albowiem nie nastąpiła w drodze ustawowej, ale w akcie wykonawczym (tj. w rozporządzeniu składkowym).
Wskutek nowelizacji wchodzącej w życie 1 października 2016 r., dla osób pracujących poza terytorium Polski w ramach oddelegowania i zarabiających mniej niż wynosi prognoza przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie ich faktyczny przychód. Dzięki temu w przedstawionych okolicznościach nie będzie już dochodziło do „sztucznego zawyżania” podstawy składkowej.
Pracownik od 1 października 2016 r. został oddelegowany na 3 miesiące do pracy w Rosji. W związku z tym przyznano mu miesięczne wynagrodzenie na poziomie 800 euro brutto. Jego pracodawca, przeliczając mu październikową pensję na złotówki, posłużył się kursem wynoszącym 4,3670 zł, wskutek czego za pracę w Rosji w pierwszym miesiącu oddelgowania otrzymał on wynagrodzenie w wysokości 3493,60 zł (800 euro × 4,3670 zł).
W tej sytuacji kwota ta będzie stanowiła podstawę składek społecznych w październiku br., ponieważ jest ona niższa od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2016 r. (4055 zł).
Sprawdź: Kalkulatory
Równocześnie w przypadku ubezpieczonych, otrzymujących pensję powyżej poziomu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ustawodawca postanowił zachować mechanizm obniżania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne o równowartość diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej dla pracowników tzw. budżetówki. W odniesieniu do takich osób podstawa oskładkowania nie będzie mogła być niższa od kwoty przeciętnej płacy w gospodarce narodowej.
Pracownik w okresie od 1 do 31 października 2016 r. został oddelegowany do pracy w Belgii, z tego tytułu ma zagwarantowane miesięczne wynagrodzenie w wysokości 11 000 zł brutto. W czasie oddelegowania przepracował wszystkie robocze dni (tj. nie przebywał w tym czasie na urlopie wypoczynkowym lub bezpłatnym albo na zwolnieniu lekarskim), zatem diety należne są za wszystkie dni kalendarzowe miesiąca. Zakładając, że do przeliczeń kwot wynikających z diet zostanie przyjęty kurs euro wynoszący 4,3670 zł, ustalenie październikowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne według nowych reguł powinno wyglądać następująco:
11000 zł – (48 euro × 31 dni × 4,3670 zł) = 11000 zł – 6498,10 zł= 4501,90 zł (podstawa wymiaru składek ZUS).
W opisanej sytuacji wyliczona kwota będzie stanowiła podstawę składek społecznych, gdyż jest ona wyższa od prognozowanej przeciętnej płacy wynoszącej 4055 zł.
Podstawa prawna:
● art. 18 ust. 1, art. 21 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz. U. z 2016 r. poz. 963),
● § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ( j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 2236; ost. zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1381).
Zobacz serwis: Ubezpieczenia społeczne