Największą zmianą, jaką wprowadza nowelizacja, jest utworzenie nowego zaświadczenia płatnika składek ZUS Z-3b, które jest uproszczoną wersją zaświadczenia ZUS-Z-3a. Jest ono przeznaczone dla ubezpieczonych będących:
- osobami wykonującymi pozarolniczą działalność,
- osobami z nimi współpracującymi oraz
- duchownymi.
Druk ten jest podstawą do ubiegania się w ZUS o wypłatę zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego i zasiłku opiekuńczego. Uproszczenie w druku polega na tym, że obecnie ubezpieczony nie wykazuje okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu lub wypadkowemu oraz kwoty stanowiącej podstawę wymiaru zasiłku. W każdym przypadku osobom prowadzącym pozarolniczą działalność, osobom z nimi współpracującym i duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenie – a więc osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, zasiłek chorobowy wypłaca ZUS. Przed podjęciem wypłaty należnego świadczenia dokonywana jest przez ZUS dokładna analiza w sprawie podlegania temu ubezpieczeniu na dzień powstania niezdolności do pracy, dlatego ZUS we własnym zakresie potwierdzi zarówno okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu/wypadkowemu, jak i przychód uwzględniany w podstawie wymiaru.
WAŻNE!
W ZUS Z-3b nie wykazuje sie okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu oraz wysokości podstawy wymiaru składek.
Zgodnie z nowymi przepisami, dowodem do przyznania i wypłaty przez ZUS świadczeń chorobowych ubezpieczonemu jest zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku:
- ZUS Z-3 – w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami,
- ZUS Z-3a – w przypadku ubezpieczonych niebędących pracownikami, z wyłączeniem osób wymienionych w następnym punkcie,
- ZUS Z-3b – w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących w prowadzeniu pozarolniczej działalności oraz duchownych (§ 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).
W przypadku nieprzerwanej niezdolności do pracy ubezpieczeni będący osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, osobami współpracującymi z osobami wykonującymi pozarolniczą działalność oraz duchownymi, którzy dostarczają do ZUS kolejne zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA – nie muszą składać poświadczenia, że tytuł ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego trwa nadal.
Zmiana w ZUS Z-3
W zaświadczeniu płatnika składek ZUS Z-3 w wyniku nowelizacji wprowadzono niewielkie zmiany, tj. został dodany punkt 10. W punkcie tym płatnik zasiłku podaje okres udzielonego:
- urlopu macierzyńskiego,
- urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
- dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- urlopu ojcowskiego.
W konsekwencji tych zmian, w przypadkach udzielenia wyżej wymienionych urlopów pracodawca nie będzie musiał składać odrębnego zaświadczenie o udzieleniu tych urlopów.
Dokumentowanie prawa do zasiłku macierzyńskiego w razie urodzenia dziecka lub przyjęcia na wychowanie
Istotnym udogodnieniem przewidzianym w nowych przepisach jest możliwość udokumentowania prawa do zasiłku macierzyńskiego skróconym odpisem aktu urodzenia dziecka lub jego kopią potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez płatnika zasiłku (§ 9 ust. 2 rozporządzenia).
W przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej dowodem stanowiącym podstawę do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego jest:
- prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej albo umowa cywilnoprawna zawarta między rodziną zastępczą a starostą,
- dokument potwierdzający wiek dziecka.
WAŻNE!
Skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem stanowią dowód do przyznania zasiłku macierzyńskiego.
Dokumentowanie prawa do zasiłku w razie likwidacji lub ogłoszenia upadłości pracodawcy
Kolejna zmiana dotyczy przyznania i wypłaty zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego przysługującego w razie rozwiązania z pracownicą stosunku pracy w okresie ciąży z powodu likwidacji lub ogłoszenia upadłości pracodawcy i niemożności zapewnienia innego zatrudnienia. Zgodnie z dotychczasowymi rozwiązaniami, ubezpieczona miała obowiązek przedstawić m.in. zaświadczenie powiatowego urzędu pracy o braku możliwości innego zatrudnienia. Natomiast nowe rozwiązania przewidują konieczność złożenia oświadczenia ubezpieczonej, że nie zapewniono jej innego zatrudnienia (§ 13 ust. 3 rozporządzenia).
Rezygnacja przez ubezpieczoną z zasiłku macierzyńskiego
W przypadku rezygnacji ubezpieczonej z urlopu macierzyńskiego dotychczas jednym z wymaganych dokumentów było zaświadczenie pracodawcy ojca dziecka potwierdzające termin rozpoczęcia przez niego urlopu macierzyńskiego. Nowe zasady dokumentowania prawa do zasiłku zastępują dotychczasowe zaświadczenie możliwością złożenia przez ubezpieczoną własnoręcznego oświadczenia, od kiedy ubezpieczony ojciec dziecka będzie korzystał z uprawnień do zasiłku macierzyńskiego (§ 14 ust. 1 i § 17 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia). Takie oświadczenie jest obecnie również wymagane w celu przerwania wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego ubezpieczonej matce dziecka za okres jej pobytu w szpitalu.
Urodzenie dziecka za granicą
Nowe przepisy doprecyzowują także zasady dokumentowania prawa do zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka podczas pobytu za granicą. Dowodem do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego będzie w takim przypadku:
- zaświadczenie zagranicznego zakładu leczniczego lub zagranicznego lekarza stwierdzającego przewidywaną datę porodu, spełniające warunki określone rozporządzeniem (zawierające nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, opatrzone datą wystawienia) – za okres przed porodem,
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub zagraniczny akt urodzenia dziecka, lub ich kopia potwierdzona przez płatnika za zgodność z oryginałem – za okres po porodzie.
Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Jak dokumentować prawo do świadczeń chorobowych po zmianie przepisów