Zbliża się termin wejścia w życie nowelizacji Kodeksu pracy wprowadzającej uzupełniający urlop macierzyński. Nastąpi to 19 marca 2025 r. Nadchodząca zmiana przepisów sprawia, że niezbędna jest zmiana niektórych rozporządzeń wykonawczych do Kodeksu pracy. Nowe przepisy oznaczają nowe obowiązki dla pracodawców.
- Nowy uzupełniający urlop macierzyński
- Zmiana przepisów o dokumentach niezbędnych do przyznania zasiłku macierzyńskiego
- Nowe kody do dokumentów ubezpieczeniowych i rozliczania składek
- Zmiana rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej
- Rozporządzenie dotyczące wniosków pracowników
Nowy uzupełniający urlop macierzyński
Od 19 marca 2025 r. zaczną obowiązywać przepisy ustawy z 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1871). Ustawa wprowadza uzupełniający urlop macierzyński, który będzie można wykorzystać w jednej części bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Uzupełniający urlop macierzyński jest przeznaczony dla pracujących rodziców dzieci przedwcześnie urodzonych lub dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających hospitalizacji.
Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie zależeć od okresu hospitalizacji dziecka, tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko lub masy urodzeniowej dziecka. Urlop będzie przysługiwał dla:
- pracowników-rodziców dzieci urodzonych przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie;
- pracowników-rodziców dzieci urodzonych po ukończeniu 28. tygodnia ciąży a przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową większą niż 1000 g w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie;
- pracowników-rodziców dzieci urodzonych po ukończeniu 37. tygodnia ciąży, których dziecko będzie wymagało hospitalizacji, pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie - w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.
Zmiana przepisów o dokumentach niezbędnych do przyznania zasiłku macierzyńskiego
Za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie przysługiwał zasiłek macierzyński. W związku z tym przygotowany został projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 87 ze zm.).
W projekcie określono, że dokumentami niezbędnymi do ustalenia prawa i wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres wprowadzanego uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będą:
- wniosek w postaci papierowej lub w postaci elektronicznej złożony płatnikowi zasiłku przez ubezpieczoną matkę dziecka albo ubezpieczonego ojca dziecka (w przypadku ubezpieczonych niebędących pracownikami);
- oświadczenie ubezpieczonej matki dziecka albo ubezpieczonego ojca dziecka o braku zamiaru korzystania z zasiłku przez drugiego rodzica dziecka;
- zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (w przypadku pracownika, któremu zasiłek macierzyński jest wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych);
- zaświadczenie wydane przez szpital.
Projekt zakłada, że rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Nowe kody do dokumentów ubezpieczeniowych i rozliczania składek
Zmieni się także rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz. U. z 2023 r. poz. 2032 ze zm.). Projektowane zmiany mają umożliwić płatnikom składek prawidłowe wypełnianie dokumentów ubezpieczeniowych oraz rozliczanie składek, co wymaga dodania nowych kodów w załączniku nr 25 do rozporządzenia dotyczących okresu uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, za który pobierany jest zasiłek macierzyński.
Zmiany w załączniku nr 25 będą polegać na dodaniu w części XI „Kod świadczenia/przerwy” w dziale 3. „Rodzaje świadczenia i przerwy” nowych kodów:
- „341 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego”;
- „342 – wyrównanie zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego”.
Projektowane rozporządzenie ma wejść z dniem 19 marca 2025 r.
Zmiana rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej
W związku z nowelizacją Kodeksu pracy konieczne jest dostosowanie brzmienia rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 535).
Pracodawca będzie udzielał uzupełniający urlop macierzyński na wniosek składany przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko. Wniosek powinien być złożony w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. We wniosku o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego trzeba będzie określić termin zakończenia urlopu macierzyńskiego. Pracodawca będzie zobowiązany uwzględnić ten wniosek.
Dokumentacja związana z korzystaniem z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego ma istotne znaczenie. Dlatego w projekcie rozporządzenia zmieniającego zaproponowano, aby część B akt osobowych pracownika obejmowała również dokumenty związane z ubieganiem się i korzystaniem przez pracownika z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
Projekt zakłada, żeby projektowane zmiany rozporządzenia weszły w życie z dniem 19 marca 2025 r.
Rozporządzenie dotyczące wniosków pracowników
W związku z nowelizacją Kodeksu pracy przygotowano także projekt rozporządzenia w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.
Projekt zawiera przepisy określające treść wniosku o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz dokumenty dołączane do tego wniosku. Wniosek o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie zawierał imię i nazwisko pracownika, termin zakończenia urlopu macierzyńskiego oraz wskazanie okresu, na który ma być udzielony uzupełniający urlop macierzyński.
Do wniosku pracownik będzie musiał dołączyć:
- oświadczenie o braku zamiaru korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przez drugiego z rodziców dziecka;
- zaświadczenie wydane przez szpital zawierające informacje o tygodniu ciąży, w którym urodziło się dziecko lub masie urodzeniowej dziecka oraz informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu.
W projekcie znajdują się także przepisy określające treść wniosku o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz załączniki składane przez pracowników przyjmujących dziecko na wychowanie.
I ten projekt zakłada, że rozporządzenie wejdzie w życie 19 marca 2025 r.