Autor: Grzegorz Trejgel, radca prawny w „Wojewódka i Wspólnicy” Sp. k.
Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych pracodawca, na warunkach określonych w umowie, jest obowiązany udostępnić zakładowej organizacji związkowej pomieszczenia i urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania działalności związkowej w zakładzie pracy. Z przepisu tego wynika, iż pracodawca ma obowiązek zapewnić organizacji związkowej pomieszczenia i urządzenia techniczne, które są niezbędne do wykonywania funkcji związku zawodowego w zakładzie pracy. Wykonanie tego obowiązku powinno nastąpić w umowie. Z uwagi na to, iż przepis nie precyzuje formy umowy, należy przyjąć, że będzie to umowa cywilnoprawna nazwana (np. najmu lub użyczenia lokalu oraz innych urządzeń). Pomimo tego, iż w praktyce najczęściej pracodawca udostępnia pomieszczenia i urządzenia techniczne, to przepis nie wskazuje, iż ma to nastąpić bezpłatnie. Oznacza to, iż umowa z pracodawcą może być odpłatna (tak też Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 sierpnia 2009 r., sygn. akt: II FSK 517/08).
Uprawnienia zakładowej i międzyzakładowej organizacji związkowej
Oprócz sposobu udostępniania urządzeń i pomieszczeń (płatnie lub bezpłatnie) należy także określić zasady użytkowania lokalu i określonych urządzeń, ponoszenia kosztów ich eksploatacji (koszty mediów). Podnieść należy, iż na podstawie tego przepisu pracodawca nie jest zobowiązany dostarczać pracy dla związku zawodowego, literatury fachowej ani ponosić kosztów zatrudnienia obsługi związku zawodowego (choć może to zrobić). Uchylenie się pracodawcy od zawarcia umowy określającej zasady udostępniania pomieszczeń i urządzeń może być potraktowane jako karalne utrudnianie wykonywania działalności związkowej na podstawie art. 35 ust. 1 pkt 2) ustawy o związkach zawodowych.
Zawarcie postanowień dotyczących udostępniania pomieszczeń i urządzeń mogą być zawarte także w układzie zbiorowym pracy. W przypadku nienależytego wykonywania lub niewykonywania umowy przez obie strony istnienie możliwość wystąpienia z odpowiednimi roszczeniami do Sądu pracy (art. 33 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych). W tych sprawach stosuje się odpowiednio przepisu o postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy.
Stan prawny: 4 września 2012 roku
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych