Czym się zajmuje psycholog?
Osoba wykonująca zawód psychologa może:
- Diagnozować psychologicznie,
- Opiniować,
- Orzekać,
- Prowadzić terapię psychologiczną,
- Udzielać pomocy psychologicznej.
Ważne! Psycholog nie powinien bez dodatkowych kwalifikacji prowadzić psychoterapii.
Psycholog, psychoterapeuta, psychiatra – różnice
Psycholog to osoba z wykształceniem psychologicznym, posiadająca co najmniej tytuł magistra psychologii, wpisana na listę osób wykonujących ten zawód. Nie może zalecać lecenia farmakologicznego. Może natomiast wystawiać diagnozy, wydawać zaświadczenia i orzeczenia.
Psychoterapeuta to z kolei osoba, która jest zobligowana do ukończenia czteroletniej szkoły z obszaru wiedzy terapeutycznej w ramach specjalizacji. Aby być uprawnionym do prowadzenia psychoterapii musi także uzyskać certyfikat psychoterapeutyczny, bądź być w trakcie ubiegania się o niego. Nie ma natomiast wymogu, aby ukończyła magisterskie studia psychologiczne. Może posiadać tytuł choćby magistra socjologii, czy pedagogiki. Jednak musi ukończyć studia wyższe.
Warto pamiętać, że terapia psychologiczna i psychoterapia to nie to samo. Do prowadzenia tej drugiej uprawnia dodatkowe wykształcenie w tym kierunku i certyfikat.
Natomiast psychiatra to lekarz medycyny, który ukończył sześcioletnie studia medyczne, kolejno odbył roczny staż podyplomowy, a także pięcioletnią specjalizację w dziedzinie psychiatrii, zakończoną Państwowym Egzaminem Specjalistycznym. To on podejmuje decyzję jakiej interwencji wymaga dane zaburzenie w funkcjonowaniu psychiki człowieka. Także jako jedyny z powyższego grona może wdrożyć leczenie farmakologiczne.
Kiedy zgłosić się do psychologa?
Psycholog to osoba, która dokonuje pogłębionej diagnostyki osobowości, ocenia procesy poznawcze, kompetencje intelektualne, czy diagnozuje predyspozycje psychiczne. Może również zaoferować pomoc i wsparcie psychiczne. Zatem ma prawo zarówno do wystawiania zaświadczeń, czy orzeczeń psychologicznych, np. do wykonywania określonego zawodu, ale także może pomóc w sytuacji kryzysu psychicznego.
Ile zarabia psycholog w Polsce?
Zarobki psychologów mogą być bardzo zróżnicowane. Wynagrodzenie psychologa uzależnione jest od wielu czynników. Przede wszystkim od jego dodatkowych kwalifikacji, a także od stażu pracy i doświadczenia, czy od miejsca zatrudnienia. Mediana zarobków psychologów „na etacie” wynosi 4 170 zł brutto. Natomiast wynagrodzenie psychologa prowadzącego prywatną praktykę to przeciętnie cena za wizytę od 100 do 200 zł.
Jak zostać psychologiem?
Prawo wykonywania zawodu psychologa, w myśl ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, powstaje z chwilą dokonania wpisu na listę psychologów Regionalnej Izby Psychologów. Aby zostać na nią wpisanym należy spełnić łącznie następujące kryteria:
1) uzyskać w polskiej uczelni dyplom magistra psychologii lub uzyskać za granicą wykształcenie uznane za równorzędne w Rzeczypospolitej Polskiej,
2) posiadać pełną zdolność do czynności prawnych,
3) władać językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania zawodu psychologa,
4) odbyć podyplomowy staż zawodowy, pod merytorycznym nadzorem psychologa posiadającego prawo wykonywania zawodu, który ponosi odpowiedzialność za czynności zawodowe wykonywane przez psychologa-stażystę.
Jednak z uwagi na fakt, że samorząd zawodowy psychologów, w tym Regionalne Izby Psychologów, nigdy nie został utworzony, nie istnieją organy uprawnione do przeprowadzania procedury wpisu na listę. W związku z tym psychologowie nie mogą formalnie otrzymać prawa do wykonywania zawodu w Polsce. W praktyce jest to jednoznaczne z brakiem konieczności posiadania prawa do wykonywania zawodu, aby móc tytułować się psychologiem, bądź wykonywać ten zawód.
Istnieje jednak w polskiej przestrzeni Ogólnopolski Związek Psychologów, który jest związkiem zawodowym dążącym do uregulowania prawnego tego zawodu.
Psychologia i co dalej?
Magister psychologii może podjąć dalszą edukację: uzyskać tytuł specjalisty w dziedzinie psychologii klinicznej po odbyciu szkolenia i zdaniu egzaminu państwowego, ukończyć szkolenie certyfikowanego psychoterapeuty, bądź też ukończyć studia podyplomowe.
Jednak od razu po ukończeniu studiów magisterskich może także podjąć pracę np. jako psycholog policyjny, w szkolnictwie, w domu pomocy społecznej, w ośrodkach adopcyjnych, czy choćby w korporacjach. Wymóg dodatkowych kwalifikacji zależy zwykle od danej organizacji.
Uzyskanie tytułu magistra psychologii daje również możliwość otworzenia prywatnego gabinetu, w którym można świadczyć usługi z zakresu poradnictwa psychologicznego. Psycholog, który nie ukończył dodatkowego szkolenia i nie uzyskał certyfikatu dla psychoterapeutów, co do zasady nie powinien prowadzić psychoterapii. Praktyka jednak bywa odmienna w związku z „martwymi przepisami”. Nie istnieje nawet ogólny rejestr psychoterapeutów. Prowadzą je poszczególne towarzystwa psychoterapeutyczne. Warto jednak działać zgodnie z Kodeksem etycznym psychologa i nie prowadzić "samozwańczej działalności".
Studia podyplomowe z zakresu psychologii:
- psychologia sądowa
- psychologia transportu
- psychologia edukacyjna
- psychotraumatologia
- psychoonkologia
- psychologia dziecka i rodziny
- psychologia sportu
- neuropsychologia
- psychologia społeczna
- psychologia biznesu
- psychologia organizacji i pracy
Psycholog kliniczny - szczególny rodzaj specjalizacji
Psycholog kliniczny jest właściwie jedyną uregulowaną prawnie specjalizacją. Uzyskanie tytułu specjalisty w tej dziedzinie podlega odrębnej regulacji na podstawie ustawy z dnia 24 lutego 2017 r. o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia oraz wydanym w celu jej wykonania rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie specjalizacji w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia i jest egzekwowana.
Ponadto jest to specjalizacja najbliższa psychiatrii. Jednak, w odróżnieniu od niej, aby stać się psychologiem klinicznym nie ma konieczności ukończenia studiów medycznych. Tu wystarczy studia psychologiczne uzupełnić pięcioletnią specjalizacją dyplomową. Składa się ona z dwóch części:
1) Specjalistycznego bloku podstawowego, który trwa 2 lata i obejmuje 15 miesięczny staż specjalistyczny. Adept zdobywa na nim wiedzę i umiejętności umożliwiające zastosowanie psychologii klinicznej w obszarach medycyny: psychiatrii, psychiatrii i chorób somatycznych.
2) Specjalistycznego bloku szczegółowego, trwającego 3 lata i obejmującego 12 miesięczny staż. Student na jej początku wybiera jedną ze specjalizacji z bloku pierwszego i pogłębia wiedzę i umiejętności z nią związane.
Psychologiem klinicznym staje się osoba, która powyższy cykl zakończy pozytywnie zdanym egzaminem państwowym. Może wówczas podjąć pracę:
- w poradniach zdrowia psychicznego,
- w poradniach psychologinczych,
- w szpitalach dla chorych psychicznie i somatycznie,
- w sanatoriach,
- w ośrodkach rehabilitacyjnych,
- w domach pomocy społecznej i domach opieki,
- z osobami o różnym stopniu niepełnosprawności, różnymi uzależnieniami,
- w zakresie diagnozowania i orzekania w komisjach do orzekania o niepełnosprawności,
- z dziećmi o szczególnych potrzebach
Osoba wykonująca ten zawód bada związki pomiędzy różnymi ludzkimi schorzeniami i ich oddziaływaniem na psychikę człowieka, w tym zaburzenia psychiczne. W związku z tym, iż nie jest to zawód stricte medyczny, nie ma prawa do wdrażania leczenia farmakologicznego. Może jedynie przekazać swoje zalecenia psychiatrze prowadzącemu pacjenta.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz.U. z 2019 r. poz. 1026),
2. Ustawa z dnia 24 lutego 2017 r. o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia