Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Przy czym pracownik, który otrzymał odprawę, nie może już ponownie nabyć do niej prawa.
Wypłata tylko raz
Odprawa emerytalna lub rentowa jest świadczeniem jednorazowym. Dlatego też pracownik nie może nabyć do niej prawa po raz kolejny po ponownym zatrudnieniu się. Wskazywał na to również Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 8 października 1998 r. (III APa 53/98 Apel. -W-wa 1999/1/5), podnosząc, że art. 921 par. 2 k.p. stwierdzający, że pracownik, który otrzymał odprawę emerytalną, nie może ponownie nabyć do niej prawa, oznacza, że ustawodawca określił prawo do odprawy emerytalnej jako uprawnienie jednorazowe, a także że uwzględnił fakt możliwości wielokrotnego, a nie jednorazowego przechodzenia pracowników na emeryturę lub rentę.
Istotne jest przy tym, że informacja o wypłacie odprawy emerytalnej lub rentowej powinna być przez pracodawcę zamieszczona w wydawanym pracownikowi świadectwie pracy, co pozwala następnemu pracodawcy zorientować się, czy odprawa została pracownikowi wypłacona.
Z renty na emeryturę
Pewne wątpliwości odnośnie do prawa do odprawy mogą występować w sytuacji, gdy pracownik po rozwiązaniu stosunku pracy przeszedł na rentę, otrzymując odprawę rentową, a później ponownie nawiązał stosunek pracy i po uzyskaniu prawa do emerytury przeszedł na emeryturę. Kwestia ta nie była dotąd przedmiotem orzecznictwa sądowego, jednak, moim zdaniem, należy uznać, że pracownik nie będzie miał już prawa do ponownej odprawy przy przejściu na emeryturę. Przepis art. 921 par. 2 k.p. stanowi bowiem, że pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa. Odnosi się on do odprawy wymienionej w par. 1 art. 921 k.p., czyli zarówno do odprawy emerytalnej, jak i rentowej. Jeżeli więc raz została już wypłacona odprawa emerytalna lub rentowa, to pracownik nie może nabyć ponownie prawa do żadnej z tych odpraw.
Praca w kilku firmach
W przypadku gdy pracownik był równocześnie zatrudniony u kilku pracodawców, odprawa przysługuje od każdego z nich, przy czym wysokość tych odpraw może być różna, gdyż u poszczególnych pracodawców pracownik może mieć różnej wysokości wynagrodzenie, a ponadto mogą u nich obowiązywać w tym zakresie odmienne przepisy płacowe (np. u jednego z pracodawców może obowiązywać układ zbiorowy pracy lub regulamin wynagradzania przewidujący wyższą odprawę niż art. 921 k.p.).
PRZYKŁAD:
JEDNORAZOWY CHARAKTER ODPRAWY
Pracownik zatrudniony uzyskał prawo do emerytury i rozwiązał umowę o pracę, otrzymując odprawę emerytalną. Następnie po kilku miesiącach zawarł umowę o pracę z innym pracodawcą. Po upływie pół roku strony rozwiązały tę umowę za porozumieniem stron. Pracownik zażądał wówczas wypłaty odprawy emerytalnej, a gdy pracodawca odmówił, wystąpił z pozwem do sądu pracy, wnosząc o zasądzenie odprawy emerytalnej. Sąd jednak oddalił jego powództwo, uznając, że odprawa emerytalna ma charakter jednorazowy i nie można ponownie nabyć do niej prawa.
PRZYKŁAD:
WYSOKOŚĆ ŚWIADCZENIA
Jolanta J. była zatrudniona jako księgowa w firmie X na pół etatu oraz w spółce Y również na pół etatu. Po nabyciu uprawnień emerytalnych postanowiła przejść na emeryturę i rozwiązała obie umowy o pracę za porozumieniem stron. Powinna otrzymać dwie odprawy. Ich wysokość będzie jednak różna. W spółce Y obowiązuje układ zbiorowy pracy przewidujący prawo do odprawy w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Natomiast firma X stosuje przepisy kodeksu pracy, zgodnie z którymi pracownik przechodzący na emeryturę ma prawo do odprawy emerytalnej w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
Podstawa prawna:
• art. 921 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).