Jak podwyższyć pracownikowi pensję do wysokości minimalnego wynagrodzenia po pierwszym roku wykonywania pracy

W przypadku opisanym w pytaniu powinni Państwo zmienić pracownikowi stawkę wynagrodzenia na pełne minimalne wynagrodzenie, poczynając od 2 stycznia 2013 r. Szczegóły – w uzasadnieniu.

Przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę pozwalają, by osoby z niewielkim doświadczeniem zawodowym lub nieposiadające go w ogóle przez pierwszy rok swojej pracy otrzymywały niższe wynagrodzenie. Jednak ich pensja w pierwszym roku zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa niż 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2012 r. najniższe wynagrodzenie za pracę wynosi 1500 zł, czyli 80% tej kwoty to 1200 zł.

Stawka 80% jest dopuszczalna tylko do końca pierwszego roku pracy. Mimo że ustawa o minimalnym wynagrodzeniu wskazuje, jakie okresy należy uwzględniać w tym rocznym stażu, nie określa jednak, w jaki sposób ustalać okres roczny.

Powszechnie przyjmuje się, że chodzi o sumę wszystkich okresów, za które była opłacana składka na ubezpieczenia społeczne lub zaopatrzenie emerytalne, z wyłączeniem zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. W piśmiennictwie można spotkać pogląd, że przy obliczaniu terminów odpowiednie zastosowanie ma art. 112 Kodeksu cywilnego (w związku z odesłaniem przez art. 300 Kodeksu pracy). Nie stosuje się go jednak przy obliczaniu okresów pracy, od długości których zależą uprawnienia pracownicze. Te okresy wliczamy według potocznego (wynikającego z Kodeksu pracy) rozumienia terminów (wyrok SN z 19 grudnia 1996 r., sygn. akt I PKN 47/96, OSNP 1997/17/310). Oznacza to, że np. rok pracy upływa w dniu poprzedzającym dzień, który datą lub nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu, np. pracownikowi zatrudnionemu od 1 listopada 2011 r. rok pracy upłynie 31 października 2012 r.

Pracownik pracuje w tej samej firmie od 5 października 2011 r. w pełnym wymiarze czasu pracy i otrzymuje 80% minimalnego wynagrodzenia. Pierwszy rok pracy upłynął mu 4 października 2012 r. Od następnego dnia jego wynagrodzenie nie może być niższe niż 100% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym. Oznacza to, że za październik 2012 r. firma zobowiązana jest przeliczyć jego wynagrodzenie. Za czas pracy do 4 października pracownik otrzyma pensję wyliczoną na podstawie 80% minimalnego wynagrodzenia, a od następnego dnia do końca miesiąca – na podstawie 100% minimalnego wynagrodzenia.

Z kolei w przypadku gdy między okresami zaliczanymi do stażu, od którego zależy nabycie określonych uprawnień przez pracownika, wystąpiły przerwy, należy posiłkować się art. 114 k.c. Zgodnie z nim, jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za 30 dni, a rok za 365 dni.

Pracownik pierwszą pracę zawodową wykonywał od 26 sierpnia do 31 grudnia 2011 r., tj. 4 miesiące (od 26 sierpnia do 25 grudnia 2011 r.) i 6 dni. Kolejne zatrudnienie podjął od 15 lutego 2012 r. Pierwszy rok zatrudnienia upłynie mu 8 października 2012 r., tj. po przepracowaniu u nowego pracodawcy 7 pełnych miesięcy (od 15 lutego do 14 września 2012 r.) i 24 dni.

W przypadku Państwa pracownika wysokość jego wynagrodzenia zmieni się w styczniu 2013 r. dwa razy. Po pierwsze, z uwagi na zmianę kwoty minimalnego wynagrodzenia, które od przyszłego roku będzie wynosić 1600 zł. Po drugie, z uwagi na fakt, że od 2 stycznia 2013 r. pracownik będzie miał prawo do pełnej stawki wynagrodzenia minimalnego.

Chcąc obliczyć wysokość wynagrodzenia ustalonego w stałej stawce miesięcznej za miesiąc, w trakcie którego nastąpiła zmiana jego wysokości, należy:

1) ustalić wysokość wynagrodzenia za okres, w którym pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia. W tym celu należy:

a) wynagrodzenie w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu zgodnie z rozkładem obowiązującym pracownika,

b) otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin, w czasie których pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości 100% minimalnego wynagrodzenia,

c) od kwoty równej 80% minimalnego wynagrodzenia należy odjąć kwotę wynagrodzenia obliczoną w ppkt b),

2) ustalić wysokość wynagrodzenia za okres, w którym pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości 100% minimalnego wynagrodzenia. W tym celu należy:

a) wynagrodzenie w wysokości 100% minimalnego wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu zgodnie z rozkładem obowiązującym pracownika,

b) otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin, w czasie których pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia,

c) od kwoty równej 100% minimalnego wynagrodzenia należy odjąć kwotę wynagrodzenia obliczoną w ppkt b).

Wynagrodzenie miesięczne jest sumą wynagrodzeń wyliczonych w pkt 1 i 2.

Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, wynagradzany stawką 80% minimalnej płacy, od 11 stycznia 2013 r. ma prawo do 100% minimalnego wynagrodzenia. W styczniu 2013 r. nominalny wymiar czasu pracy wyniesie 176 godzin.

Wynagrodzenie za ten miesiąc należy wyliczyć następująco:

1) ze stawki 80% minimalnego wynagrodzenia, tj.:

a) 1280 zł (tj. 1600 zł x 80%) : 176 godzin = 7,27 zł

b) 7,27 zł x 120 godzin roboczych (od 11 do 31 stycznia 2013 r.) = 872,40 zł

c) 1280 zł – 872,40 zł = 407,60 zł

2) ze stawki 100% minimalnego wynagrodzenia, tj.:

a) 1600 zł : 176 godzin = 9,09 zł

b) 9,09 zł x 56 godzin roboczych (od 1 do 10 stycznia 2013 r.) = 509,04 zł

c) 1600 zł – 509,04 zł = 1090,96 zł.

Łącznie wynagrodzenie za styczeń 2013 r. wyniesie 1498,56 zł (407,60 zł + 1090,96 zł).

W przypadku Państwa pracownika nie będzie potrzeby dokonywania takiego przeliczenia, gdyż w styczniu 2013 r. nie będzie miał on żadnego dnia roboczego, za który będzie mu przysługiwało 80% minimalnego wynagrodzenia. W styczniu 2013 r. żaden jego dzień roboczy nie przypada na okres, kiedy ma on prawo do niższej (80%) stawki wynagrodzenia. Ponieważ wynagrodzenie przysługuje tylko za pracę wykonaną (art. 80 Kodeksu pracy), zatrudniony i tak nie ma prawa do wynagrodzenia za 1 stycznia, który jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Jednocześnie nie straci na wysokości pensji, bo dostanie ją w wysokości nowej minimalnej stawki, tj. 1600 zł.

Informacja o nowej kwocie minimalnego wynagrodzenia

W opisanym przypadku powinni Państwo poinformować pracownika, że jego wynagrodzenie uległo zmianie od 2 stycznia 2013 r. Firma musi sporządzić aneks do umowy o pracę wtedy, gdy znajdował się w niej zapis typu „pracownik będzie otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 80% ogólnie obowiązującego minimalnego wynagrodzenia za pracę” bądź gdy wpisano konkretną kwotę stanowiącą 80% minimalnego wynagrodzenia. Taka zmiana umowy nie jest wymagana, gdy podwyższeniu ulega tylko wysokość minimalnego wynagrodzenia, np. od 1 stycznia, zaś pracownik miał wskazane w umowie, że jego pensja wynosi 80% minimalnego wynagrodzenia i nadal w tej wysokości mu ona przysługuje. Oznacza to, że jeśli jest taki zapis w umowie pracownika, nie trzeba mu wręczać aneksu o zmianie wysokości wynagrodzenia od 1 stycznia 2013 r.

Podstawa prawna:

• art. 6 ust. 1–3 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – Dz.U. Nr 200, poz. 1679; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 157, poz. 1314
• art. 112 i 114 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 230, poz. 1370