Jak obliczyć wynagrodzenie kierowcy za miesiąc, w którym wystąpiły nadgodziny

Za 44,5 godziny pracy w niedziele oraz w dni wolne od pracy należy wypłacić pracownikowi wynagrodzenie i 100% dodatek za godziny nadliczbowe. W związku z godzinami wynikającymi z przekroczenia dobowego (21,5 godziny) powinni Państwo wypłacić wynagrodzenie i 50% dodatek. Natomiast za 6 godzin pracy w porze nocnej należy wypłacić pracownikowi dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia.

UZASADNIENIE

Praca w godzinach nadliczbowych może być wykonywana jako nadgodziny dobowe oraz nadgodziny średniotygodniowe (art. 129 § 1 Kodeksu pracy). Nadgodziny średniotygodniowe można ustalić dopiero po zakończeniu okresu rozliczeniowego. Wynikają one z przekroczenia normy stanowiącej pełny, tygodniowy wymiar czasu pracy (przeciętnie 40 godzin), które to przekroczenie nie zostało wcześniej zaliczone do nadgodzin dobowych. Przekroczenie takie najczęściej występuje w systemach czasu pracy przewidujących możliwość stosowania różnych dobowych godzin pracy (przedłużenia i wyrównania czasu pracy w poszczególnych dniach okresu rozliczeniowego).

Pracodawca w okresie rozliczeniowym czasu pracy musi zachować m.in. zasadę przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Przy stałych dniach wolnych od pracy (np. stała wolna sobota) jakakolwiek praca w takim dniu wymaga udzielenia dnia wolnego. Zatem nawet za jedną godzinę pracy w wolną sobotę pracownik powinien otrzymać w ciągu okresu rozliczeniowego dzień wolny w terminie z nim uzgodnionym (art. 151³ k.p.). Tylko w sytuacji, kiedy udzielenie dnia wolnego za pracę w sobotę było niemożliwe, np. praca w sobotę miała miejsce w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, pracodawca może zrekompensować pracownikowi taką pracę dodatkiem do wynagrodzenia.

Niezrekompensowana dniem wolnym praca w sobotę (która jest dla pracowników dniem wolnym od pracy) jest rozliczana w następujący sposób:

• do 8 godzin pracy w jednym dniu – wynagrodzeniem wraz ze 100% dodatkiem (stanowi bowiem przekroczenie normy średniotygodniowej czasu pracy),
• powyżej 8 godzin pracy w danym dniu – wynagrodzeniem z 50% dodatkiem (jako przekroczenie normy dobowej czasu pracy).

Niezrekompensowanie pracownikowi przez pracodawcę pracy w godzinach nadliczbowych jest wykroczeniem zagrożonym grzywną w wysokości od 1 tys. zł do 30 tys. zł (art. 281 pkt 5 k.p.).

Podobnie czasem wolnym powinna zostać zrekompensowana praca w niedzielę niebędącą dla pracownika zwykłym dniem pracy. W zamian za pracę w niedzielę pracodawca ma obowiązek zapewnić inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli (art. 151¹¹ § 1 pkt 1 k.p.). Jeżeli pracownik nie ma możliwości wykorzystania w tym terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, powinien wykorzystać dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego. Jeśli nie ma możliwości zrekompensowania każdej godziny pracy w niedzielę dniem wolnym, pracownikowi przysługuje, poza wynagrodzeniem, zwykły dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia.

Państwa pracownik pracował również w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy dobowej w zwykłym dniu pracy. W takiej sytuacji za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje dodatek w wysokości 100% lub 50% stawki godzinowej wynagrodzenia.

Dodatek w wysokości 100% przysługuje za nadgodziny przypadające:

• w nocy,
• w niedziele i święta, które nie są dla pracownika dniami pracy wynikającymi z jego rozkładu czasu pracy,
• w dniu wolnym od pracy, który został udzielony w zamian za pracę w niedzielę lub święto przepracowane zgodnie z obowiązującym go rozkładem (art. 151¹ § 1 pkt 1 k.p.).

Dodatek w wysokości 100% przysługuje również za pracę nadliczbową z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 151¹ § 2 k.p.).

Dodatek 50% przysługuje za każdą godzinę pracy w nadgodzinach przypadających w innych sytuacjach niż wskazane wyżej (art. 151¹ § 1 pkt 2 k.p.).

Wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia (art. 151¹ § 3 k.p.). W przedstawionej sytuacji pracownik przepracował godziny nadliczbowe w zwykłe dni i nie była to praca w nocy. Zatem oprócz normalnego wynagrodzenia przysługuje za nie dodatek w wysokości 50%.

Obliczając dodatki, jakie przysługują pracownikowi za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatkowe składniki wynagrodzenia (np. dodatek za wysługę lat) uwzględnia się tylko przy ustalaniu wynagrodzenia za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych. Przy obliczaniu dodatków za nadgodziny uwzględnia się tylko wynagrodzenie zasadnicze.

W przedstawionej sytuacji mamy zatem 44,5 godziny pracy ze 100% dodatkiem do wynagrodzenia (tj. 17 godzin w niedziele + 27,5 godziny w dni wolne od pracy) oraz 21,5 godziny z 50% dodatkiem (przekroczenie dobowe). Za każdą z tych godzin przysługuje także zasadnicze wynagrodzenie. Pracownik zarabia 2050 zł stałej pensji. Czas pracy w marcu 2010 r. wynosił 184 godziny.

Krok 1. Obliczamy stawkę za 1 godzinę pracy

2050 zł : 184 godziny = 11,14 zł.

Krok 2. Obliczamy wynagrodzenie i dodatek 100% za 44,5 godzin nadliczbowych

• wynagrodzenie za 44,5 godzin nadliczbowych: 44,5 (godzin nadliczbowych) x 11,14 zł (stawka za 1 godzinę pracy) = 495,73 zł,
• dodatek 100% za 44,5 godzin nadliczbowych: 44,5 (godzin nadliczbowych) x 11,14 zł (stawka za 1 godzinę pracy) = 495,73 zł,
• łącznie: 495,73 zł (wynagrodzenie za 44,5 godzin nadliczbowych) + 495,73 zł (dodatek 100% za 44,5 godzin nadliczbowych) = 991,46 zł.

Krok 3. Obliczamy wynagrodzenie i dodatek 50% za 21,5 godzin nadliczbowych

• (11,14 zł x 21,5 godziny) + (11,14 zł x 50% x 21,5 godziny) = 239,51 zł + 119,76 zł = 359,27 zł,
• wynagrodzenie za 21,5 godzin nadliczbowych: 21,5 (godzin nadliczbowych) x 11,14 zł (stawka za 1 godzinę pracy) = 239,51 zł,
• dodatek 50% za 21,5 godzin nadliczbowych: 21,5 (godzin nadliczbowych) x 11,14 zł (stawka za 1 godzinę pracy) x 50% (dodatek) = 119,76 zł,
• łącznie: (11,14 zł x 21,5 godziny) + (11,14 zł x 50% x 21,5 godziny) = 239,51 zł + 119,76 zł = 359,27 zł.

Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy przypadającą w tym czasie. Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00. Szczegółowo powinna zostać określona w regulaminie pracy lub wskazana w przekazywanej pracownikowi informacji pisemnej w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę. Wysokość dodatku za pracę w porze nocnej wynosi 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Krok 4. Obliczamy dodatek do wynagrodzenia za godziny nocne

• 1317 zł (minimalne wynagrodzenie w 2010 r.): 184 godziny = 7,16 zł,
• 7,16 zł x 20% = 1,43 zł,
• 1,43 zł x 6 godzin = 8,58 zł.

Krok 5. Obliczamy wynagrodzenie pracownika

Łącznie pracownik otrzyma za marzec 3409,31 brutto (tj. 2050 zł stałej pensji + 991,46 zł za godziny płatne 100% + 359,27 zł za godziny płatne 50% + 8,58 zł za godziny nocne).

Kierowca wykonujący pracę w porze nocnej nie może w danej dobie przepracować łącznie z godzinami nadliczbowymi więcej niż 10 godzin (art. 21 ustawy o czasie pracy kierowców).

Liczba nadgodzin, jakie wystąpiły w marcu, wskazuje na przekroczenie przez pracodawcę kilku zasad czasu pracy. Chodzi nie tylko o obowiązek rekompensowania pracy w dniach wolnych czasem wolnym, ale także o limity średniotygodniowych godzin nadliczbowych (8 godzin na tydzień).

Podstawa prawna

• art. 129, 151, 151¹, 151⁸, 151¹¹ Kodeksu pracy,
• art. 21 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879 ze zm.)