Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla rodziców pracujących w oświacie
W związku z pytaniami o dodatkowy zasiłek opiekuńczy, które trafiały do redakcji od naszych Czytelników wystosowaliśmy pytanie do Państwowej Inspekcji Pracy. Pytania dotyczyły osób pracujących w oświacie, np. przedszkolanek, których dzieci uczęszczają do żłobka lub przedszkola. Pani pracująca w żłobku została wysłana przez swojego pracodawcę na urlop na czas zamknięcia żłobków. Żłobek zapewniał opiekę nad mniejszą liczbą dzieci, stąd brak zapotrzebowania na dodatkową kadrę. Czy w takim przypadku pani może pobierać dodatkowy zasiłek opiekuńczy na dzieci w wieku przedszkolnym? Drugie pytanie dotyczy pana, który pracuje w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Czy pomimo tego, że jako rodzic pracujący w oświacie może otrzymać opiekę w przedszkolu dla dziecka, ma możliwość ubiegania się o dodatkowy zasiłek opiekuńczy i pozostanie z dzieckiem w domu? Poniżej znajduje się odpowiedź Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy.
Urlop a dodatkowy zasiłek opiekuńczy
Infor: Kobieta pracuje w żłobku i jej pracodawca wysyła ją na urlop, gdyż jest aktualnie za mało dzieci do opieki. Czy w takim przypadku może iść na dodatkowy zasiłek opiekuńczy na opiekę nad dziećmi w wieku np. 4 i 6 lat?
GIP: Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje w przypadku zamknięcia lub ograniczonego funkcjonowania otwartych placówek zapewniających opiekę oraz w przypadku niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego, inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu zamknięcia lub czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek - w związku z COVID-19.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia lub ograniczonego funkcjonowania placówek przysługuje:
- rodzicom dzieci w wieku do lat 8, a także
- ubezpieczonym rodzicom dzieci:
- do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Zgodnie z art. 165 Kodeksu pracy, jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy (np. z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem) pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla nauczyciela
Infor: Nauczyciel specjalista pracuje normalnie w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Przedszkole jest zamknięte. Czy mimo tego, że należy mu się przyjęcie jego dziecka do przedszkola, może wnioskować o dodatkowy zasiłek opiekuńczy i zostać z dzieckiem w domu?
GIP: Zgodnie z § 2 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 26 marca 2021 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. poz. 561) dyrektor przedszkola lub szkoły podstawowej albo osoba kierująca inną formą wychowania przedszkolnego, na wniosek rodziców dzieci którzy m.in. są zatrudnieni w jednostkach systemu oświaty, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, i realizują zadania na terenie tych jednostek – ma obowiązek zorganizować zajęcia w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, do których uczęszczają te dzieci.
Jak wynika z powyższego, rodzice dzieci zatrudnieni w jednostkach systemu oświaty mogą wystąpić do dyrekcji przedszkola o zorganizowanie dla swoich dzieci zajęć w przedszkolu. W takim przypadku dyrekcja przedszkola ma obowiązek zapewnić dziecku opiekę w przedszkolu. Natomiast samo złożenie wniosku zależy od decyzji rodzica.
Polecamy: Kodeks pracy 2021. Praktyczny komentarz z przykładami
Rodzice zatrudnieni w jednostkach systemu oświaty a zasiłek
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 zawiera wyliczenie rodziców, na których prośbę dyrektor placówki ma obowiązek zapewnić dziecku opiekę. Szczególną uwagę należy zwrócić na lit. k, ponieważ mowa tam jest o rodzicach zatrudnionych w jednostkach systemu oświaty wymienionymi w art. 2 ustawy – Prawo oświatowe.
§ 2 ust. 4 rozporządzenia:
Dyrektor przedszkola lub szkoły podstawowej albo osoba kierująca inną formą wychowania przedszkolnego, na wniosek:
1) rodziców dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
2) rodziców dzieci, którzy:
a) są zatrudnieni w podmiotach wykonujących działalność leczniczą,
b) realizują zadania dotyczące koordynacji ratownictwa medycznego,
c) realizują zadania publiczne w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19,
d) pełnią służbę w jednostkach zapewniających bezpieczeństwo i porządek publiczny,
e) wykonują działania ratownicze,
f) są zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w rozumieniu art. 6 pkt 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1876 i 2369),
g) są zatrudnieni w ogrzewalniach i noclegowniach, o których mowa w art. 48a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej,
h) są zatrudnieni w placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o których mowa w art. 67 i art. 69 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej,
i) są zatrudnieni w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych oraz w interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych,
j) są zatrudnieni w formach opieki nad dziećmi w wieku do lat 3,
k) są zatrudnieni w jednostkach systemu oświaty, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, i realizują zadania na terenie tych jednostek
– ma obowiązek zorganizować zajęcia w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, do których uczęszczają te dzieci.
Zgodnie z art. 2 Prawa oświatowego system oświaty obejmuje następujące rodzaje placówek:
Art. 2. System oświaty obejmuje:
1) przedszkola, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami specjalnymi lub integracyjnymi, a także inne formy wychowania przedszkolnego;
2) szkoły:
a) podstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami przedszkolnymi, integracyjnymi, specjalnymi, przysposabiającymi do pracy, dwujęzycznymi, sportowymi i mistrzostwa sportowego, sportowe i mistrzostwa sportowego,
b)2) ponadpodstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami integracyjnymi, specjalnymi, dwujęzycznymi, przygotowania wojskowego, sportowymi i mistrzostwa sportowego, sportowe, mistrzostwa sportowego, rolnicze, leśne, morskie, żeglugi śródlądowej oraz rybołówstwa,
c) artystyczne;
3) placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego;
4) placówki kształcenia ustawicznego oraz centra kształcenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych;
5) placówki artystyczne - ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień artystycznych;
6) poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;
7) młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze umożliwiające dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 36 ust. 17, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna, realizację odpowiednio obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
8) placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania;
9) placówki doskonalenia nauczycieli;
10) biblioteki pedagogiczne;
11) kolegia pracowników służb społecznych.
Zgodnie więc z przepisami prawa rodzice zatrudnieni w powyższych placówkach mają prawo do zapewnienia ich dzieciom opieki w przedszkolach i żłobkach. Jeśli jednak nie chcą skorzystać z tego prawa, mogą ubiegać się o dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw z 2020, poz. 1320)
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 26 marca 2021 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dziennik Ustaw z 2021, poz. 561)
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 kwietnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dziennik Ustaw z 2021, poz. 651)
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dziennik Ustaw z 2020, poz. 910)