Społeczeństwo płaci wysokie składki zdrowotne, a świadczenia z NFZ są niekiedy bardzo kiepskiej jakości - o ile są udzielane, bo niekiedy trzeba czekać w kolejce po 20 lat. Nie lepiej wygląda sytuacja kobiet ciężarnych. Kobiety nie mają należytej opieki okołoporodowej. Podstawowe problemy to: interwencje medyczne bez zgody; przerywany kontakt skóra do skóry; naruszenie godności – przemoc położnicza i ginekologiczna; brak wsparcia laktacyjnego jak i wsparcia psychologa oraz brak znieczulenia. Wszystko to często prowadzi do traumy porodowej. W dniu 21 lutego 2024 r. odbyło się w trybie posiedzenie Komisji Ekspertów ds. Zdrowia przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. Podczas spotkania głównie dyskutowano o zagadnieniach dotyczących problematyki opieki okołoporodowej.
- Posiedzenie ekspertów w sprawie opieki okołoporodowej
- Problemy zgłaszane do Fundacji Rodzić po Ludzku
- Raport z monitoringu opieki laktacyjnej w Polsce za lata 2018-2022
- Karmienie piersią
- Trauma porodowa, wysokie koszty anestezjologia, znieczulenie
Posiedzenie ekspertów w sprawie opieki okołoporodowej
W dniu 21 lutego 2024 r. odbyło się w trybie posiedzenie Komisji Ekspertów ds. Zdrowia przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. Podczas spotkania głównie dyskutowano o zagadnieniach dotyczących problematyki opieki okołoporodowej. W posiedzeniu wzięli udział różni zaproszeni eksperci: np. prawnicy, prezeska zarządu Fundacji Rodzić po Ludzku, specjalistka ds. opieki okołoporodowej, prezeska Stowarzyszenia Małyssak, psycholożka, Konsultant krajowy w dziedzinie położnictwa i ginekologii, konsultant krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego konsultant krajowy w dziedzinie perinatologii, konsultant krajowy w dziedzinie neonatologii oraz przedstawiciele instytucji rzecznikowskich z ramienia RPO.
Problemy zgłaszane do Fundacji Rodzić po Ludzku
- interwencji medycznych bez zgody;
- pozycji wertykalnych – braku swobody;
- przerywanego kontaktu skóra do skóry;
- naruszenia godności – przemocy położniczej i ginekologicznej;
- brak wsparcia laktacyjnego.
Raport z monitoringu opieki laktacyjnej w Polsce za lata 2018-2022
Dokonano analizy raportu z monitoringu opieki laktacyjnej w Polsce za lata 2018-2022. Zgodni z informacją przedstawioną na spotkaniu: wyniki monitoringu dotyczyły: opieki w ciąży i edukacji przedporodowej, opieki okołoporodowej w szpitalu, opieki położniczej środowiskowo-rodzinnej oraz opieki medycznej nad matką w okresie laktacji. Obowiązujące w Polsce przepisy nie chronią w pełni kobiet w ciąży, matek i dzieci, innych opiekunów przed marketingiem żywności dla niemowląt i małych dzieci. Jednocześnie podkreślone zostało, że karmienie piersią stanowi elementarną część praw człowieka – matki i dziecka.
Karmienie piersią
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6 miesiąca. Po tym okresie uzupełniająco do końca 2. roku życia, czy nawet później, jeśli matka i dziecko tego potrzebują. W dniach od 1 do 7 sierpnia trwał Światowy Tydzień Karmienia Piersią ustanowiony przez UNICEF. Celem przedsięwzięcia jest zwrócenie uwagi na prawa matek (pracownic) karmiących piersią oraz propagowanie tej naturalnej i zdrowej metody karmienia niemowląt. W praktyce zarówno pracodawcy jak i pracownice mają wiele wątpliwości związanych z karmieniem dziecka piersią. O to najczęstsze z pytań: Jak sprawdzić czy pracownica karmi piersią? Czy pracodawca może żądać zaświadczenia o karmieniu piersią? Jak długo ważne jest zaświadczenie o karmieniu piersią? Czy karmienie piersią chroni przed zwolnieniem z pracy? Ile trwa przerwa na karmienie piersią? Czy pracodawca może odmówić przerwy na karmienie piersią? Czy na pracy zdalnej przysługuje przerwa na karmienie? Poniżej odpowiedzi na te pytania w artykule.
Trauma porodowa, wysokie koszty anestezjologia, znieczulenie
Jak podkreślają eksperci trauma porodowa wiąże się z wieloma aspektami. Między innymi z przemocą fizyczną lub seksualną przemocą w związku zw. z diagnozą tokofobii i prośbami o cesarskie cięcie. Kobiety, które doświadczyły przemocy mogą odczuwać utratę kontroli nad swoim ciałem w ciąży i podczas porodu: aspekty porodu mogą wywołać lęki flashbacki/intruzje.
Z kolei prof. dr hab. n. med. Krzysztof Czajkowski w swojej prezentacji odniósł się w szczególności do aspektu znieczulenia a zmniejszania bólu porodowego oraz zapotrzebowania miejsca, w tym opłacalności finansowania zatrudnienia anestezjologa, motywacji jednostek przyjaznych, czy szkolenia personelu medycznego w zakresie podtrzymania znieczulenia. Jak również podniósł kwestię cieć cesarskich – braku zależności pomiędzy dostępnością do znieczulenia a liczbą cieć cesarskich oraz problematykę zgonów porodowych. Inne problemy to: kwestie związane z opieką laktacyjną, nierespektowanie wizyt patronażowych, brak faktycznego dostępu do psychologa, odległe terminy do lekarza ginekologa (dostęp do ginekologa jest mniejszy na terenach wiejskich niż w miastach), brak realizacji standardu opieki okołoporodowej. Przedstawiono zestawienie najczęściej łamanych praw pacjenta, do których należą: prawo do świadczeń zdrowotnych, prawo związane z dokumentacją medyczną, prawo do informacji oraz prawo do poszanowania intymności i godności.
Przedstawicielki Rzecznika Praw Dziecka zwróciły szczególną uwagę na istotne kwestie z perspektywy sygnałów wpływających do BRPD:
Pierwsza kwestia odnosi się do wydawania karty urodzenia i karty martwego urodzenia, gdy urodzenie lub zgon dziecka nastąpił poza podmiotem leczniczym. Powyższy problem może wpłynąć w istotny sposób na sytuację prawną danego dziecka. Jeżeli nie ma karty urodzenia, dziecko nie może zostać zarejestrowane w urzędzie stanu cywilnego, a gdy nie ma zgodności co do tego, który podmiot ma wystawić kartę martwego urodzenia, nie można dokonać pochówku dziecka. Należałoby wówczas określić, który podmiot powinien wystawić kartę urodzenia lub kartę zgonu.
Druga to zapaść systemu, jeżeli chodzi o kwestie pieczy zastępczej. Podmioty lecznicze zgłaszają przypadki porzuceń dzieci przez rodziców, których nie ma gdzie umieszczać, w sytuacji, gdy nie wymagają hospitalizacji.
Podczas dyskusji eksperci byli zgodni, że konieczne są szkolenia personelu medycznego, zapewnienie realnego dostępu do znieczulenia podczas porodu, wprowadzenia zadowalającej opieki laktacyjnej, wraz ze specjalnym finansowaniem NFZ oraz niezbędne jest zwiększenie intensywności i jakości opieki nad położnicą, ale też nad noworodkiem.