Świadczenie specjalne będzie również przyznawane w 2025 r. Ma ono szczególny tryb, ale wciąż wiele osób je otrzymuje. Najpóźniej do 31 stycznia 2025 r., poznamy oficjalną rządową informacje na temat tego, jakie świadczenia specjalne były przyznane za 2024 r. Zatem: dla kogo, kiedy, od kogo i ile?
- Świadczenie specjalne 2025
- Dla kogo świadczenie specjalne?
- Szczególny dorobek artystyczny jako przesłanka przyznania świadczenia specjalnego
- Do 31 stycznia 2025 r. informacja o przyznanych emeryturach i rentach
Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631, dalej jako: ustawa) reguluje w dziale VI: Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie. Do takich świadczeń należy:
- świadczenie specjalne przyznawane przez Prezesa Rady Ministrów
- świadczenie w drodze wyjątku przyznawane przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Co ważne, pomimo szczególnego charakteru świadczeń, tak czy inaczej są one finansowane z budżetu państwa, co wprost potwierdza przepis art. 84 ustawy. W niniejszym artykule omówione zostanie świadczenie specjalne przyznawane przez Prezesa Rady Ministrów, o świadczeniu w drodze wyjątku przyznawanego przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych można poczytać w artykule poniżej.
Świadczenie specjalne 2025
W przepisie art. 82 ustawy możemy znaleźć szczegóły co do tego dla kogo i po spełnieniu jakich konkretnych przesłanek jest przyznawane świadczenie specjalne. Regulacja obowiązuje również w 2025 r. i nie wydaje się, aby miała być uchylona czy znowelizowana. Na ten moment można więc stwierdzić, że przepisy będą więc obowiązywały również w 2026 r. i w kolejnych latach.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach premier może przyznać emeryturę lub rentę na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie. Przepis budzi wątpliwości. Z jednej strony jest tak elastycznie sformułowany, aby dawał dużą swobodę decyzyjną, a drugiej strony tak ogólne stwierdzenie jak: "w uzasadnionych przypadkach" daje duże pole do potencjalnych nadużyć w zakresie ubiegania się i przyznawania świadczeń. Czym bowiem są uzasadnione przypadki? Z pewnością jest to pojęcie niedookreślone, klauzula generalna. W prawie pracy czy ubezpieczeń społecznych są potrzebne takie generalne przepisy. Aby renta lub emerytura mogła być przyznana w tym trybie i niewątpliwie nakłada to na organ obowiązek wnikliwego rozpatrzenia i oceny każdego wniosku pod kątem występowania okoliczności, mogących uzasadniać przyznanie świadczenia. Warto sięgnąć do judykatury i zweryfikować co sądy mają do powiedzenia na ten temat.
Dla kogo świadczenie specjalne?
W dość aktualnym orzeczeniu, bo z tamtego roku, w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 marca 2024 r., III OSK 1175/23 czytamy, że: świadczenie specjalne może być przyznane osobie legitymującej się wybitnymi, niepowtarzalnymi zasługami i osiągnięciami w jakiejś dziedzinie aktywności, np. na niwie zawodowej, społecznej, artystycznej, sportowej, czy też politycznej oraz w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych zdarzeń losowych. Należy przy tym wskazać, że przy rozpatrywaniu wniosku o przyznanie świadczenia specjalnego sytuacja bytowa wnioskodawcy brana jest pod uwagę, jednak nie stanowi ona jedynego kryterium oceny. W przeciwnym wypadku świadczenia specjalne zastępowałyby świadczenia, przyznawane w ramach pomocy społecznej, a to nie było zamiarem ustawodawcy przy stanowieniu art. 82 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
DOŻYWOTNA RENTA - W DRODZE ŚWIADCZENIA SPECJALNEGO OD PREMIERA DLA PANI AGATY WRÓBEL
Premier Donald Tusk przyznał dożywotnią rentę specjalną w wysokości 5 tys. złotych miesięcznie medalistce olimpijskiej pani Agacie Wróbel. Sportowczyni od lat zmaga się z problemami zdrowotnymi. W ostatnim czasie dobiegły informacje też, że ma naprawdę trudną sytuację życiowo-finansową. Ponadto MSiT wspólnie z Polskim Związkiem Podnoszenia Ciężarów (PZPC) podjęły skuteczne działania mające na celu pomoc zawodniczce w jej bardzo trudnej sytuacji zdrowotnej.
Szczególny dorobek artystyczny jako przesłanka przyznania świadczenia specjalnego
W też aktualnym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 października 2023 r., III OSK 2417/22, sąd podkreślił, że sposobem oceny organu czy wnioskodawca jest osobą, która dokonała szczególnych osiągnieć na określonym polu, są takie czynniki jak wyróżnienia, udziały w wystawach, najlepiej spektakularnych, posiadanie jego dzieł przez prestiżowe instytucje muzealne oraz wystawiennicze. Organ nie ma uprawnień do powoływania np. grupy ekspertów, którzy oceniliby dorobek artystyczny wnioskodawcy. Skoro celem art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest przede wszystkim stworzenie możliwości uhonorowania osób zasłużonych dla społeczeństwa, to nie sposób przyznać tego świadczenia osobie, której zasługi nie mają obiektywnie wymiaru ogólnospołecznego. Innymi słowy, o wybitności osiągnięć wnioskodawcy powinno świadczyć ich wykorzystanie w praktyce, przełożenie tych osiągnięć na korzyść dla społeczeństwa.
Do 31 stycznia 2025 r. informacja o przyznanych emeryturach i rentach
Jak stanowią wprost przepisy ustawy: Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku kalendarzowego informację o przyznanych w roku poprzedzającym emeryturach i rentach w trybie szczególnym.
Gdyby świadczenie w jakiś sposób było zakwestionowane i trafiło na drogę sądową, to sąd administracyjny nie dokonuje oceny wydanego rozstrzygnięcia z punktu widzenia słuszności lub sprawiedliwości, lecz sprawdza tylko, czy organ w sposób prawidłowy przeprowadził proces wydania decyzji uznaniowej, czy uwzględnił wszystkie przepisy, czy materiał dowodowy został zebrany w całości, czy pojęcia nieostre zostały prawidłowo zinterpretowane, czy nie pominięto istotnych elementów przy ustalania stanu faktycznego oraz czy wybrał rozwiązanie przewidziane przepisem prawa materialnego.
Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631)