Dla pracowników, osób wykonujących pracę nakładczą i osób odbywających służbę zastępczą jest to wynagrodzenie za czas choroby przez łączny okres do 33 dni w danym roku kalendarzowym, zasiłek chorobowy od 34. dnia niezdolności do pracy, a po wyczerpaniu okresu zasiłkowego (182 dni) świadczenie rehabilitacyjne. Dla pozostałych ubezpieczonych, tj. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, i osób z nimi współpracujących, osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących, osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, duchownych oraz członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych jest to zasiłek chorobowy od pierwszego dnia niezdolności do pracy, a po wyczerpaniu okresu jego wypłaty świadczenie rehabilitacyjne.
Zdarza się, że niezdolność do pracy z powodu choroby rozpocznie się w jednym roku kalendarzowym i trwa nieprzerwanie do następnego roku. Płatnicy składek uprawnieni do wypłaty świadczeń w razie choroby i macierzyństwa mają często wątpliwości, czy przełom roku ma znaczenie dla przysługujących w tym czasie świadczeń - dla ich rodzaju i okresu wypłaty. W niniejszym opracowaniu postaramy się zatem wyjaśnić wszelkie wątpliwości związane z tym zagadnieniem.
Wynagrodzenie za czas choroby
Prawo do wynagrodzenia za okresy niezdolności do pracy z powodu choroby w okresie do 33 dni w danym roku kalendarzowym zachowują podlegający ubezpieczeniu chorobowemu pracownicy, osoby wykonujące pracę nakładczą oraz osoby odbywające służbę zastępczą. Okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby (33 dni) oblicza się, sumując wszystkie okresy niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym bez względu na występujące w niezdolności przerwy i czas ich trwania. Nie ma także znaczenia, czy ubezpieczony np. pracownik w danym roku kalendarzowym jest zatrudniony bez przerwy u jednego pracodawcy, czy zmieniał zatrudnienie i był zatrudniony w tym samym roku, np. u dwóch lub więcej pracodawców.
Maksymalny okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby przypisany jest dla danego roku kalendarzowego i w praktyce mogą wystąpić przypadki, gdy wynagrodzenie to zostanie wypłacone za cały przysługujący okres 33 dni lub tylko za część tego okresu, gdy ubezpieczony chorował w tym roku kalendarzowym przez okres krótszy, np. 15 dni. Nawet gdy ubezpieczonemu zostało wypłacone wynagrodzenie za czas choroby za okres krótszy niż 33 dni w danym roku kalendarzowym, to w następnym roku zachowuje on prawo do tego wynagrodzenia ponownie przez okres do 33 dni.
Przykłady
W 2007 r. pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w następujących okresach:
- od 9 do 26 października (18 dni),
- od 5 do 16 listopada (12dni),
- od 3 do 14 grudnia (12 dni).
Za okresy niezdolności do pracy od 9 do 26 października, od 5 do 16 listopada i od 3 do 5 grudnia - łącznie 33 dni, pracownik zachował prawo do wynagrodzenia za czas choroby, a za okres od 6 do 14 grudnia, tj. od 34. dnia niezdolności do pracy w tym roku kalendarzowym, otrzymał zasiłek chorobowy. W przypadku niezdolności do pracy w 2008 r. pracownik będzie miał prawo do wynagrodzenia za czas choroby za okres 33 dni, a następnie do zasiłku chorobowego.
W 2007 r. pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 17 do 31 grudnia (15 dni). Jeżeli pracownik będzie chorował w 2008 r. będzie miał prawo do wynagrodzenia za czas choroby przez łączny okres do 33 dni, a następnie do zasiłku chorobowego.
Powyższa zasada obowiązuje także w przypadku, gdy niezdolność pracownika do pracy przypada na przełomie roku kalendarzowego, a w dniu 31 grudnia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas choroby.
Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w dniu 17 grudnia 2007 r. i niezdolność ta trwała nieprzerwanie do 11 stycznia 2008 r. Przed tą niezdolnością do pracy pracownik w 2007 r. nie korzystał ze zwolnienia lekarskiego z powodu choroby, a zatem za okres od 17 do 31 grudnia 2007 r. ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby na podstawie art. 92 k.p. (15 dni). Za okres od 1 do 11 stycznia 2008 r. (11 dni) pracownik również zachowuje prawo do wynagrodzenia wypłacanego ze środków pracodawcy, ponieważ w nowym roku kalendarzowym ma prawo do tego wynagrodzenia przez łączny okres do 33 dni.
Pracownik zachorował po raz pierwszy w 2007 r. w dniu 29 listopada i otrzymał zwolnienie lekarskie do 14 grudnia (16 dni). Za ten okres pracodawca wypłacił mu wynagrodzenie za czas choroby. Następnie pracownik dostarczył zwolnienie lekarskie na okres od 15 grudnia 2007 r. do 11 stycznia 2008 r. oraz od 12 stycznia do 2 lutego 2008 r. (łącznie 50 dni). Pracodawca dokonał wypłaty wynagrodzenia za czas choroby za cały ten okres, tj.:
- od 15 do 31 grudnia 2007 r. (17 dni) - łącznie z poprzednią niezdolnością do pracy, tj. 33 dni w 2007 r.,
- od 1 do 11 stycznia 2008 r. (11 dni) i od 12 stycznia do 2 lutego 2008 r. (22 dni) - łącznie za okres 33 dni w 2008 r.
Zasiłek chorobowy
Jeżeli niezdolność do pracy z powodu choroby powstała przed 1 stycznia danego roku kalendarzowego i trwa nieprzerwanie po tej dacie, to od nowego roku kalendarzowego należy wypłacać zasiłek chorobowy w sytuacji, gdy w dniu 31 grudnia pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego. W tej sytuacji zasiłek chorobowy należy wypłacać za cały okres nieprzerwanej niezdolności, a następnie, gdy po przerwie nastąpi kolejna niezdolność, wynagrodzenie za czas choroby. Okres 33 dni wypłaty wynagrodzenia za czas choroby w tym przypadku liczy się od pierwszego dnia niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej po przerwie.
Przykład
Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby 17 grudnia 2007 r. i niezdolność ta trwała nieprzerwanie do 15 stycznia 2008 r. Ponownie pracownik zachorował 21 stycznia 2008 r. Za okres od 17 do 31 grudnia 2006 r. pracownik miał prawo do zasiłku chorobowego ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ w okresie wcześniejszym korzystał już ze zwolnienia lekarskiego przez okres 33 dni, za które otrzymał wynagrodzenie za czas choroby na podstawie art. 92 k.p. Od 1 do 15 stycznia 2008 r. pracownikowi temu należy nadal wypłacać zasiłek chorobowy z FUS. Natomiast za okres choroby powstałej po przerwie, tj. od 21 stycznia 2008 r., pracownik ponownie zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas choroby ze środków pracodawcy. Okres wypłaty 33 dni wynagrodzenia za czas choroby na podstawie art. 92 k.p. pracownikowi temu liczy się zatem w 2008 r., począwszy od 21 stycznia.
WaŻne!
• Niezdolność do pracy na przełomie roku kalendarzowego może być problemem przy ustalaniu rodzaju przysługującego świadczenia w przypadku ubezpieczonych uprawnionych do wynagrodzenia za czas choroby za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, a następnie do zasiłku chorobowego.
• W przypadku ubezpieczonych, którzy nie zachowują prawa do wynagrodzenia za czas choroby, przełom roku nie ma żadnego znaczenia przy ustalaniu prawa do przysługującego świadczenia, którym od pierwszego dnia niezdolności do pracy z powodu choroby jest zasiłek chorobowy.
Okres zasiłkowy
Przełom roku kalendarzowego nie ma wpływu na okres zasiłkowy.
Maksymalnie okres ten wynosi 182 dni i jest okresem, w którym:
• pracownikom, osobom wykonującym pracę nakładczą oraz osobom odbywającym służbę zastępczą przysługuje wynagrodzenie za czas choroby i zasiłek chorobowy lub tylko zasiłek chorobowy,
• pozostałym ubezpieczonym - zasiłek chorobowy.
Należy podkreślić, że do okresu zasiłkowego wlicza się okresy niezdolności do pracy:
• spowodowane tą samą lub różnymi chorobami, jeżeli nie występują między nimi przerwy lub
• spowodowane tą samą chorobą, jeżeli przerwa w niezdolności do pracy jest krótsza niż 60 dni.
Dla zliczania okresu zasiłkowego nie ma zatem znaczenia, jaki rodzaj świadczenia w tym okresie przysługuje ani to, że początek tego okresu może rozpocząć się i zakończyć w tym samym roku kalendarzowym lub rozpocząć się w jednym, a zakończyć w następnym roku kalendarzowym.
Przykłady
Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 1 do 20 marca 2007 r. (20 dni) i otrzymał za ten okres wynagrodzenie za czas choroby. Następnie z powodu tej samej choroby był niezdolny do pracy w okresie od 20 kwietnia do 8 października 2007 r. i otrzymał za okres od 20 kwietnia do 2 maja 2007 r. (13 dni) wynagrodzenie za czas choroby (łącznie 33 dni w 2007 r.) oraz zasiłek chorobowy za okres od 3 maja do 8 października 2007 r. Okres zasiłkowy rozpoczął się i zakończył w 2007 r. W tym okresie zostało wypłacone zarówno wynagrodzenie za czas choroby, jak i zasiłek chorobowy.
Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby bez przerwy w następujących okresach:
- od 2 do 26 października 2007 r.,
- od 27 października do 15 listopada 2007 r.,
- od 16 listopada do 21 grudnia 2007 r.,
- od 22 grudnia do 31 stycznia 2008 r.,
- od 1 lutego do 29 lutego 2008 r.,
- od 1 do 31 marca 2008 r.
Za wymienione okresy niezdolności do pracy (łącznie 182 dni) zarówno w 2007 r., jak i w 2008 r. pracownik miał prawo do zasiłku chorobowego. Okres zasiłkowy rozpoczął się w 2007 r., a zakończył w 2008 r. Dla okresu zasiłkowego nie miało znaczenia, że przypadał on na przełomie roku kalendarzowego oraz że w tym okresie pracownik był uprawniony tylko do zasiłku chorobowego.
Świadczenie rehabilitacyjne
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który wykorzystał okres zasiłkowy (182 dni) i nadal jest niezdolny do pracy z powodu choroby, a dalsze leczenie i rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Okres wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego rozpoczyna się z dniem jego przyznania, a kończy z dniem, do którego zostało przyznane. Maksymalny okres wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego wynosi 12 miesięcy. Świadczenie to może być zatem wypłacane w trakcie trwania jednego roku kalendarzowego lub na jego przełomie. Fakt, że świadczenie rehabilitacyjne przysługuje na przełomie roku kalendarzowego (np. przyznane na okres 6 miesięcy od 1 października 2007 r. do 30 marca 2008 r.), nie ma żadnego wpływu dla wypłaty tego świadczenia i jego wysokości.
Aneta Maj