Czy stosunek pracy na podstawie powołania można rozwiązać za porozumieniem stron

Mogą Państwo rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem zatrudnionym na podstawie powołania w trybie porozumienia stron. Takie porozumienie musi być zawarte między pracownikiem a właściwym organem pracodawcy, który go powołał.

UZASADNIENIE

Do stosunków pracy zawartych na podstawie powołania stosuje się przepisy dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony z wyłączeniem przepisów dotyczących m.in. trybu postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę (art. 69 pkt 1 Kodeksu pracy). Oznacza to zatem, że organ powołujący pracownika do pełnienia określonej funkcji ma pełną swobodę w zakresie odwołania go z zajmowanego stanowiska. Odrębności dotyczące rozwiązania stosunku pracy na podstawie powołania w porównaniu z umową o pracę wynikają m.in. z tego, że:

• odwołanie może nastąpić w każdym czasie, również np. w okresie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, w czasie urlopu macierzyńskiego, w trakcie ochrony przedemerytalnej, w okresie ciąży (jednak w przypadku odwołania pracownic w ciąży i osób podlegających ochronie przedemerytalnej trzeba im zapewnić inną pracę),
• organ odwołujący nie musi konsultować odwołania pracownika z działającymi w zakładzie związkami zawodowymi,
• nie jest konieczne wskazywanie przyczyny w odwołaniu pracownika ze stanowiska,
• odwołanemu pracownikowi nie przysługuje roszenie o przywrócenie do pracy.

Korzyści

Pracodawca może odwołać pracowników zatrudnionych na podstawie powołania, podlegających ochronie przed zwolnieniem z pracy.

Odrębności w trybie odwołania pracownika z pełnionej funkcji w porównaniu z wypowiedzeniem umowy o pracę nie oznaczają jednak, że organ powołujący i pracownik nie mogą w trybie porozumienia stron rozwiązać łączącego ich stosunku pracy. Taki zakaz byłby nieuzasadnionym ograniczeniem woli stron stosunku pracy, które go zawarły, i nie miałby nic wspólnego z ochroną pracownika zatrudnionego na podstawie powołania. Ochrona trwałości stosunku pracy pracownika nie jest bowiem tożsama z przymusem pozostawania w stosunku pracy przez określony czas, z którym mielibyśmy do czynienia w przypadku wyłączenia prawa stron tego stosunku do jego rozwiązania za porozumieniem stron. Dlatego pracownik powołany lub organ powołujący może zwrócić się do drugiej strony stosunku pracy z wnioskiem o rozwiązanie łączącego ich stosunku prawnego za porozumieniem stron. Zgoda drugiej strony nie jest niczym ograniczona i zależy wyłącznie od woli tej strony na rozwiązanie stosunku pracy w takim trybie.

Taki pogląd potwierdza również orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyrokach z 7 marca 1997 r. (I PKN 33/97, OSNP 1997/22/431) oraz z 22 grudnia 1976 r. (I PRN 121/76, OSNC 1977/8/140) Sąd Najwyższy dopuścił możliwość rozwiązania stosunku pracy na podstawie powołania za porozumieniem stron.

Pewne wątpliwości może jedynie stwarzać sposób formalnego dopełnienia zaistniałej sytuacji. Wprawdzie rozwiązanie stosunku pracy w trybie porozumienia stron nie wymaga żadnej szczególnej formy, to jednak w przypadku powołanego pracownika jego odwołanie powinno nastąpić w formie pisemnej nawet w sytuacji, gdy stosunek pracy rozwiązuje się za porozumieniem stron (art. 70 § 1¹ Kodeksu pracy).

PRZYKŁAD

Pracownik powołany na stanowisko dyrektora zwrócił się 15 października 2010 r. do organu powołującego z wnioskiem o rozwiązanie z nim stosunku pracy za porozumieniem stron 31 października 2010 r. Organ powołujący, wyrażając zgodę na to rozwiązanie, skierował do pracownika pismo o treści: „W odpowiedzi na Pana wniosek z 15 października 2010 r. odwołuję Pana z dniem 31 października 2010 r. ze stanowiska dyrektora i jednocześnie wyrażam zgodę na rozwiązanie stosunku pracy 31 października 2010 r.” Takie rozwiązanie stosunku pracy pracownika zatrudnionego na podstawie powołania jest skuteczne i zgodne z obowiązującymi przepisami prawa pracy.

Organ odwołujący powinien przychylić się do wskazanej przez pracownika daty rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron. Nie może wskazać innej daty, gdyż wówczas to pracownik musiałby wyrazić zgodę na zaproponowaną przez pracodawcę datę rozwiązania stosunku pracy.

Podstawa prawna:

• art. 69, art. 70, art. 72 Kodeksu pracy.

Orzecznictwo uzupełniające:

• Odwołanie, o jakim mowa w art. 70 k.p., nie jest jedynym środkiem prowadzącym do rozwiązania stosunku pracy nawiązanego na podstawie powołania. Jest to środek szczególny, który zastępuje służącą zakładowi pracy możność wypowiedzenia „zwykłej”umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony (art. 30 § 1 pkt 2 k.p.), a także rozwiązanie takiej umowy przez zakład pracy bez wypowiedzenia (art. 30 § 1 pkt 3 k.p.), nie wyłącza jednak przewidzianej w art. 30 § 1 pkt 1 k.p. możności rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron. (Postanowienie Sądu Najwyższego z 17 sierpnia 1977 r., I PZ 30/77)