Zasiłek macierzyński 2015/2016

14 sierpnia 2015 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa, zapewniająca szersze uprawnienia do urlopów macierzyńskich ojcu dziecka.

Korzystne zmiany dla ubezpieczonych w zakresie uprawnień rodzicielskich mają na celu uproszczenie systemu urlopów związanych z rodzicielstwem, przyznanie większych praw ojcom dzieci w szczególnych sytuacjach, a także dają nowe uprawnienia osobom nieubezpieczonym. Część przepisów już obowiązuje, kolejne zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2016r.

Zasiłek macierzyński dla ojca dziecka

Do dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy zasiłkowej, tj. do 13 sierpnia 2015 r., ubezpieczony-ojciec dziecka lub inny ubezpieczony-członek rodziny mógł pobierać zasiłek macierzyński tylko wówczas, gdy matka dziecka w dniu porodu podlegała ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo lub dobrowolnie.

Redakcja poleca: Nowe prawa rodziców – zasiłki, urlopy, zwolnienia

Obecnie zgodnie z nowym brzmieniem art. 29 ust. 4 ustawy zasiłkowej, prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje ubezpieczonemu-ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu-członkowi najbliższej rodziny w przypadku:

● śmierci matki dziecka lub

● porzucenia przez nią dziecka

– pod warunkiem, że osoby te przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania opieki nad dzieckiem.

Wprowadzono również prawo do zasiłku macierzyńskiego dla ubezpieczonego-ojca dziecka lub innego ubezpieczonego-członka najbliższej rodziny w przypadku, gdy matka dziecka (także osoba nieubezpieczona) legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji i stan zdrowia uniemożliwia jej sprawowanie opieki nad dzieckiem. W takiej sytuacji zasiłek przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski pod warunkiem, że osoby te przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania opieki nad dzieckiem (art. 29 ust. 5b ustawy zasiłkowej). Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego przedstawiamy w tabeli.

Niezatrudniona żona pracownika zmarła 5 czerwca 2015 r. przy porodzie. Pracownik od tego dnia przerwał pracę i sprawował opiekę nad dzieckiem. Ponieważ w dniu wejścia w życie nowego przepisu pracownik spełniał warunki do uzyskania urlopu macierzyńskiego od 6 czerwca 2015 r., przysługuje mu prawo do urlopu macierzyńskiego i urlopów rodzicielskich.

Zatrudniona żona pracownika legitymująca się od 10 stycznia 2015 r. orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji w dniu 18 sierpnia 2015 r. urodziła dziecko. Pracownik-ojciec dziecka wystąpił z wnioskiem o udzielenie urlopów macierzyńskich, z uwagi na fakt, że stan zdrowia matki dziecka uniemożliwia jej sprawowanie opieki nad dzieckiem. Ojcu dziecka będzie przysługiwał urlop macierzyński od 13 października 2015 r. do 15 sierpnia 2016 r. (po wykorzystaniu przez matkę dziecka 8 tygodni urlopu, tj. 56 dni).

Gdy nieubezpieczona matka dziecka zmarła lub porzuciła dziecko albo gdy legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, ubezpieczony-ojciec dziecka lub inny ubezpieczony-członek najbliższej rodziny ma prawo do urlopu macierzyńskiego także za okres przed wejściem w życie nowych przepisów, tj. za okres przed 14 sierpnia 2015 r., jeżeli w tym dniu spełniali warunki do wypłaty zasiłku macierzyńskiego chociaż za jeden dzień.

Dołącz do nas na Facebooku!

Żona pracownika – osoba nieubezpieczona, która urodziła dziecko 10 czerwca 2015 r., została uznana za niezdolną do samodzielnej egzystencji od 15 lipca 2015 r. i od tego dnia stan jej zdrowia uniemożliwiał sprawowanie opieki nad nowo narodzonym dzieckiem. Opiekę nad dzieckiem przejął ojciec dziecka. Po wejściu w życie nowej ustawy ojcu dziecka przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego od 16 lipca 2015 r. do 8 czerwca 2016 r., jeżeli wystąpi z wnioskiem do pracodawcy o udzielenie urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru. Natomiast zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 60%.

Jeżeli wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za pełny okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, dodatkowego zasiłku macierzyńskiego, zasiłku rodzicielskiego złoży pracownik w ciągu 14 dni od dnia następnego, po dniu:

● śmierci matki dziecka,
● porzucenia dziecka przez matkę,
● wydania orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji – jeżeli niezdolność do samodzielnej egzystencji matki dziecka powstała po porodzie,
● porodu – jeżeli niezdolność do samodzielnej egzystencji matki dziecka powstała przed porodem

– zasiłek macierzyński będzie przysługiwał w wysokości 80% podstawy wymiaru.

Dokumentem do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w sytuacji, gdy matka dziecka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym jest prawomocne orzeczenie wydane przez:

● lekarza orzecznika ZUS lub komisję lekarską ZUS,
● lekarza rzeczoznawcę KRUS lub komisję lekarską KRUS.

Rezygnacja z zasiłku na rzecz ubezpieczonego ojca

Od 1 stycznia 2016 r. pracownica-matka dziecka po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie będzie mogła zrezygnować z pozostałej części urlopu na rzecz ubezpieczonego-ojca dziecka: pracownika, a także niebędącego pracownikiem (np. prowadzącego działalność gospodarczą), jeżeli ojciec dziecka przerwie działalność zarobkową w celu sprawowania opieki nad dzieckiem.

Nowy wymiar urlopu rodzicielskiego

Od 2 stycznia 2016 r., zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy, dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski zostanie zastąpiony jednym urlopem rodzicielskim, który będzie przysługiwał w wymiarze:

● do 32 tygodni w razie urodzenia przy jednym porodzie jednego dziecka lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
● do 34 tygodni w przypadku urodzenia przy jednym porodzie więcej niż jednego dziecka lub przyjęcia na wychowanie co najmniej dwojga dzieci.

W wyniku tej zmiany urlop rodzicielski będzie można wykorzystać jednorazowo albo nie więcej niż w 4 częściach przypadających bezpośrednio jedna po drugiej, nie krótszych niż 8 tygodni. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy część urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 16 tygodni będzie wykorzystywana po przerwie, najpóźniej do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat (z zastrzeżeniem, że liczba wykorzystanych w tym trybie części urlopu pomniejsza liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego). Urlop w wymiarze 16 tygodni będzie można wykorzystać jednorazowo lub maksymalnie w dwóch częściach.

Termin na złożenie wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze został wydłużony z 14 do 21 dni. Wniosek o udzielenie urlopu w pełnym wymiarze trzeba będzie złożyć w terminie nie później niż 21 dni po porodzie, w pozostałych przypadkach w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego za okres nowego urlopu rodzicielskiego będzie wynosiła:

Dalszą część artykułu przeczytaj na -> Serwisie Prawno-Pracowniczym

Podstawa prawna:

● art. 1, art. 2, art. 22, art. 25, art. 26 ustawy z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1066),

● art. 1, ust. 4, art. 7, art. 21, art. 22 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1359),

● art. 1, art. 9, art. 10, art. 33–34, art. 36 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1268),

● art. 180, art. 182^1b ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1268).