Dyskryminacja
W stosunkach pracowniczych dyskryminacja może mieć miejsce na różnych płaszczyznach. Zazwyczaj dotyczy ona nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania, dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art.183a § 1 k.p.).
Jak wynika z art.183a § 1 k.p., przyczyną dyskryminacji w zatrudnieniu mogą być w szczególności: płeć, wiek, niepełnosprawność, rasa, religia, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkowa, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientacja seksualna, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Kodeks pracy zabrania wszelkiej dyskryminacji w zatrudnieniu, zarówno bezpośredniej, jak i pośredniej (art.183a § 2 k.p.). Dyskryminacja bezpośrednia ma miejsce, w sytuacji gdy pracownik z jednej lub z kilku wskazanych powyżej przyczyn był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy (art. 183a § 3 k.p.).
Polecamy produkt: Wielka Księga Prawa Pracy
Dyskryminacja pośrednia istnieje, jeżeli na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilka w/w przyczyn. Dyskryminacja pośrednia nie zachodzi, jeżeli postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgodny z prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki służące osiągnięciu tego celu są właściwe i konieczne (art. 183a § 4 k.p.).
Mobbing
Kodeks pracy definiuje mobbing w art. 943 § 2 k.p. jako działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
Mobbingiem są zatem bezprawne, systematyczne i długotrwałe zachowania (działanie i zaniechania) osób będących członkami pewnego zespołu ludzkiego, podejmowane bez powodu lub z oczywiście błahego powodu. Są one skierowane przeciwko innym członkom (innemu członkowi) grupy i godzą w ich dobra prawnie chronione (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt II PK 166/14).
Różnice pomiędzy dyskryminacją a mobbingiem
Podstawową różnicą pomiędzy dyskryminacją a mobbingiem jest czas trwania zachowania szkodzącego. Dyskryminacja może się przejawiać poprzez zachowania jednorazowe, jednokrotne. Nie jest to cecha mobbingu. Z art. 943 § 2 k.p. wynika bowiem, iż przesłanką mobbingu jest uporczywość i długotrwałość zachowań.
Należy również zauważyć, iż dyskryminacja związana jest z posiadaniem przez dyskryminowanego pracownika konkretnej cechy prawnie chronionej. Inaczej mówiąc, pracownik jest gorzej traktowany z uwagi na okoliczność, iż posiada pewną relewantną cechę. Mobbing nie odnosi się natomiast do cech prawnie chronionych.
Dyskryminacji nie musi cechować celowość działań lub zachowań sprawców. Tymczasem mobbing jest ma charakter intencjonalny. Ma on bowiem na celu wywołanie określonego skutku w postaci zaniżonej oceny przydatności zawodowej pracownika oraz spowodowanie lub dążenie do poniżenia bądź ośmieszenia pracownika, izolowania go bądź wyeliminowania z zespołu współpracowników.
Różnice pomiędzy dyskryminacją a mobbingiem przejawiają się także na etapie postępowania sądowego. W sprawach o roszczenia z tytułu dyskryminacji na pracodawcy spoczywa obowiązek udowodnienia, iż nie doszło dyskryminacji lub, iż kierował się obiektywnymi kryteriami. Natomiast w sprawach o mobbing pracownik musi wykazać, że był mobbingowany.
Zobacz serwis: Ubezpieczenia społeczne