W 2025 r. dla dawców: darmowa komunikacja miejska, darmowe leki, 100% płatne L4, lekarz i apteka bez kolejki

• Wszyscy jesteśmy dawcami narządów. Jeśli nie chcesz musisz złożyć dokumenty
• 100% płatne L4 za czas niezdolności pracownika do pracy
• Co daje legitymacja dawca przeszczepu?
• Jak zostać zasłużonym dawcą przeszczepu?
• Dodatkowe badania pomocnicze i specjalistyczne badania diagnostyczne dla dawców
• Jakie przywileje ma Dawca przeszczepu szpiku?

W 2025 r. dla dawców: darmowa komunikacja miejska, darmowe leki, 100% płatne L4, lekarz i apteka bez kolejki. Skąd to wynika? Najważniejszym aktem jest ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1185, dalej jako: ustawa) w szczególności dotyczy: pobierania, przechowywania, przeszczepiania i zastosowania u ludzi komórek, w tym komórek krwiotwórczych szpiku, krwi obwodowej oraz krwi pępowinowej, tkanek i narządów pochodzących od żywego dawcy lub ze zwłok. Ustawa reguluje sytuację dawcy. Wiadomo, że w Polsce zabroniony jest handel narządami czy innymi komórkami. Grozi za to pozbawienie wolności. Niemniej jednak warto zwrócić uwagę na to jakie "profity" ma osoba, która nie dość, że pomaga osobie potrzebującej i może nawet ratuje jej życie, ale jednocześnie ma dla siebie pewne korzyści.

Wszyscy jesteśmy dawcami narządów. Jeśli nie chcesz musisz złożyć dokumenty

Transplantacja to dla wielu pacjentów szansa na przedłużenie życia. Obowiązuje zasada domniemanej zgody. Oznacza to, że wszyscy jesteśmy potencjalnymi dawcami narządów po śmierci. Jak podaje Ministerstwo Zdrowia jeden dawca może uratować nawet kilka osób, przekazując: serce, płuca, wątrobę, nerki, trzustka, jelito cienkie.

100% płatne L4 za czas niezdolności pracownika do pracy

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm., dalej jako: KP) wprost wskazuje na L4, które jest 100% płatne. Wynika to z art. 92 § 1 pkt 3) KP, który wskazuje, że za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek: poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów - w okresie wskazanym w pkt 1 (choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną) pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia. Podstawę wypłaty wynagrodzenia oraz zasiłku chorobowego stanowi zaświadczenie lekarskie wystawione zgodnie z przepisami ustaw ubezpieczeniowych.

Co daje legitymacja dawca przeszczepu?

Uzyskanie odznaki i legitymacji „Zasłużony Dawca Przeszczepu” uprawnia do wielu świadczeń. Jeśli zatem ktoś zdecyduje się oddać narząd albo szpik lub inne regenerujące się komórki i tkanki więcej niż raz może otrzymać odznakę „Zasłużony Dawca Przeszczepu”. W takiej sytuacji warto ubiegać się również o legitymację, która potwierdza uzyskanie tego tytułu. Wówczas można:

• korzystać poza kolejnością z ambulatoryjnej opieki zdrowotnej,
• korzystać poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach,
• bezpłatnie (do wysokości limitu finansowania) zaopatrywać się w leki objęte wykazem leków refundowanych oraz wykazem leków, które można stosować w związku z oddawaniem krwi (preparaty witaminowe, kwasu foliowego i żelaza) – na podstawie recepty i po okazaniu legitymacji Zasłużonego Dawcy Przeszczepu.

Jak zostać zasłużonym dawcą przeszczepu?

Odznakę i legitymację potwierdzającą posiadanie tytułu Zasłużony Dawca Przeszczepu wydaje Minister Zdrowia na wniosek Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego do Spraw Transplantacji „Poltransplant”.

Dodatkowe badania pomocnicze i specjalistyczne badania diagnostyczne dla dawców

Kolejne uprawnienie dla dawców to fakt, że wykonuje im się dodatkową diagnostykę lekarską. Żywym dawcom narządu wykonuje się pomocnicze i specjalistyczne badania diagnostyczne mające na celu określenie stanu zdrowia tych dawców, co zostało określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie rodzaju i zakresu badań żywych dawców narządu wykonywanych w ramach monitorowania ich stanu zdrowia. Pomocnicze i specjalistyczne badania diagnostyczne wykonywane żywemu dawcy przysługują przed pobraniem narządu, trzy miesiące po pobraniu narządu oraz 12 miesięcy do 10 lat (w kolejnych latach co 12 miesięcy) po pobraniu narządu.

Jakie przywileje ma Dawca przeszczepu szpiku?

Fundacja DKMS to międzynarodowa organizacja non-profit zajmująca się walką z nowotworami krwi i innymi chorobami układu krwiotwórczego. Fundacja wskazuje, że oddając krwiotwórcze komórki macierzyste, dla Pacjenta chorego na nowotwór krwi, można dać mu szanse na życie.

• Dawcy na czas badań wstępnych oraz pobrania, przysługują pełnopłatne dni wolne. Lekarz z ośrodka pobierającego, na prośbę, może wystawić zwolnienie lekarskie. Fundacja DKMS może przygotować pismo, które będziesz mógł przedstawić pracodawcy.
• Legitymacja i odznaka Dawcy Przeszczepu. Fundacja podaje: bezpośrednio po donacji, ośrodek pobierający wydał Ci legitymację i odznakę „Dawcy Przeszczepu”, która uprawnia Cię do przywilejów związanych z tym tytułem.
• Można korzystać poza kolejnością z ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w ramach NFZ, która nie wymaga leczenia całodobowego np. konsultacja lekarska, wykonanie badań diagnostycznych, rehabilitacja czy drobne zabiegi niewymagające całodobowego przebywania w placówce medycznej.

• Komunikacja miejska. Poruszając się komunikacją miejską w danym mieście sprawdź, czy potrzebny Ci będzie bilet. W wielu miejscowościach w Polsce Dawcy mają przywilej jeździć za darmo. Bez biletu możesz podróżować komunikacją w Białymstoku, Tarnobrzegu, Zielonej Górze, Włocławku, Wrocławiu, Łodzi, a w Słupsku, bilet roczny dla Dawcy Przeszczepu wynosi 50 zł. Jako Zasłużony Dawca Przeszczepu możesz korzystać z komunikacji miejskiej bezpłatnie w: Warszawie, Krakowie, Białymstoku, Lublinie, Białej Podlaskiej, Poznaniu, Bydgoszczy, Elblągu, Rzeszowie, Wrocławiu, Mielcu, Szczecinie, Koszalinie oraz Toruniu. Uprawnienia, dotyczące korzystania z nieodpłatnych przejazdów, opisane są zawsze w oddzielnych regulaminach przewoźników w danym mieście.