Jesteśmy firmą zajmującą się produkcją spożywczą. Z tego względu chcemy wprowadzić zakaz noszenia biżuterii w pracy nie tylko w magazynach oraz halach produkcyjnych, ale także w biurze, które nie znajduje się na terenie hali czy magazynu. Czy możemy wydać taki zakaz? Czy będzie to zgodne z przepisami bhp? - pyta Czytelnik z Łowicza.
- RADA
- UZASADNIENIE
- Regulacje dotyczące noszenia biżuterii w pracy
- Zasady stosowania zakazu noszenia biżuterii w pracy
RADA
Mogą Państwo wprowadzić zakaz noszenia biżuterii dla pracowników zatrudnionych bezpośrednio przy produkcji spożywczej, ewentualnie w pomieszczeniach magazynowych. Nie ma jednak konieczności, aby zakaz dotyczył pracowników biurowych, w szczególności gdy pomieszczenia biurowe nie znajdują się w sąsiedztwie hali produkcyjnej oraz magazynu. Wyjątkiem w tym zakresie jest sytuacja, gdy szczególne przepisy bhp dotyczące danej branży produkcji spożywczej obejmują takim zakazem wszystkich pracowników zakładu.
UZASADNIENIE
Jeżeli przedmiotem działalności zakładu jest produkcja żywności, pracodawca ma obowiązek stosowania nie tylko powszechnych przepisów bhp, ale również przepisów szczególnych, np. zawartych w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, jak też przepisów ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
Regulacje dotyczące noszenia biżuterii w pracy
Przepisy Kodeksu pracy, jak też regulacje bardziej szczegółowe zawarte w ogólnym rozporządzeniu w sprawie przepisów bhp nie odnoszą się w sposób bezpośredni do możliwości lub braku możliwości używania biżuterii w miejscu pracy. Należy jednak zwrócić uwagę, że podmioty prowadzące działalność w zakresie produkcji spożywczej powinny stosować się nie tylko do przepisów prawnych, ale również tzw. Dobrych Praktyk Produkcyjnych (GMP) oraz Dobrych Praktyk Higienicznych (GHP). Ich źródłem są przepisy rozporządzenia nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych, jak też ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. W zakresie omawianego problemu kluczowe są zasady wynikające z GHP. Określają one działania, które muszą być podjęte, oraz warunki higieniczne, które muszą być spełniane i kontrolowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnić bezpieczeństwo żywności. Z GHP w zakresie higieny personelu, określającej podstawowe wymagania dotyczące higieny osobistej i warunków zdrowia pracowników, wynika, że pracownicy produkcyjni nie mogą nosić biżuterii, zegarków, szpilek i spinek do włosów oraz innych drobnych przedmiotów, które mogłyby zagrażać bezpieczeństwu konsumenta w przypadku dostania się do żywności.
Warto zwrócić uwagę, że zakaz noszenia biżuterii może wynikać nie tylko z GHP, ale również z przepisów szczegółowych. Przykładem może być tu rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 10 marca 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy uboju zwierząt i przetwórstwie mięsa.
Pracodawca rozpoczyna działalność w zakresie przetwórstwa mięsa - uruchamia masarnię. Powołując się na § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 10 marca 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy uboju zwierząt i przetwórstwie mięsa, wprowadził zakaz noszenia biżuterii oraz ręcznych zegarków podczas pracy dla wszystkich pracowników zakładu. Uwzględniając wskazany przez pracodawcę przepis, który określa, że "niedopuszczalne jest noszenie biżuterii oraz ręcznych zegarków podczas pracy", bez wskazania konkretnych grup pracowników, których to dotyczy, można uznać, iż pracodawca miał możliwość wprowadzenia tego zakazu również względem pracowników niezatrudnionych bezpośrednio przy produkcji.
Zasady stosowania zakazu noszenia biżuterii w pracy
Pracodawca prowadzący działalność związaną z produkcją żywności, chcąc wprowadzić zakaz noszenia biżuterii, powinien odwołać się zarówno do Dobrych Praktyk Produkcyjnych oraz Higienicznych, jak i przepisów szczegółowych, które regulują konkretny rodzaj działalności. Jeżeli z danego szczegółowego aktu prawnego przeznaczonego dla konkretnej działalności (czy branży) wynika w sposób bezpośredni zakaz noszenia biżuterii, to pracodawca wprowadzający zakaz może określić jego zakres na podstawie przepisów szczegółowych, które - jeżeli nie różnicują pracowników zakładu na poszczególne grupy - dają podstawę do wprowadzenia zakazu względem wszystkich osób.
W przypadku braku bezpośrednich, szczegółowych przepisów z zakresu bezpieczeństwa pracy pracodawca, odwołując się do Dobrych Praktyk Produkcyjnych oraz Higienicznych, może wprowadzić względem pracowników produkcyjnych zakaz noszenia biżuterii, zegarków, szpilek i spinek do włosów oraz innych drobnych przedmiotów, które mogłyby zagrażać bezpieczeństwu konsumenta w przypadku dostania się do żywności. Nie ma wówczas uzasadnienia wprowadzenie zakazu noszenia biżuterii wobec wszystkich pracowników zakładu, w tym również osób, które z racji wykonywanych obowiązków nie mają żadnej bezpośredniej styczności z procesami produkcji oraz magazynowania.
- art. 3 ust. 3 pkt 8, art. 59, art. 68 ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2132),
- § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 10 marca 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy uboju zwierząt i przetwórstwie mięsa (Dz.U. Nr 25, poz. 226).
Sebastian Kryczka
specjalista z zakresu prawa pracy