Nowe przepisy nie zmieniają podstawowych zasad regulacji w zakresie chorób zawodowych. Przenoszą natomiast do Kodeksu pracy rozwiązania dotyczące chorób zawodowych, które dotychczas były regulowane przez rozporządzenie w sprawie chorób zawodowych. Takie rozwiązanie wynika z tego, że dotychczasowe rozporządzenie w sprawie chorób zawodowych regulowało istotne kwestie prawne, co było niezgodne z art. 66 Konstytucji RP. Sposób realizacji prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz obowiązki pracodawcy mogą być bowiem określone jedynie w drodze ustawy, a nie rozporządzenia.
Regulacje przeniesione do Kodeksu pracy
W wyniku nowelizacji do Kodeksu pracy została wprowadzona definicja choroby zawodowej. Definicja ta niewiele różni się od dotychczasowej. Obecnie przez chorobę zawodową należy rozumieć chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.
Do Kodeksu pracy wprowadzono również przepisy nakładające na pracodawcę, oprócz obowiązku prowadzenia rejestru obejmującego przypadki stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, obowiązek przesłania zawiadomienia o skutkach choroby zawodowej do instytutu medycyny pracy oraz właściwego państwowego inspektora sanitarnego. Dotychczas taka regulacja wynikała z rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych.
Ponadto omawiana nowelizacja wprowadziła do Kodeksu pracy obowiązek przechowywania przez pracodawcę przez 10 lat protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową. Obowiązek ten był dotychczas zawarty w przepisach rozporządzenia w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy.
Stwierdzanie chorób zawodowych
Po zmianie przepisów pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej. Dotychczas zgłoszenie to było dokonywane do Państwowej Inspekcji Sanitarnej i odpowiedniego okręgowego inspektora pracy.
Obowiązek zgłoszenia podejrzenia o chorobę zawodową spoczywa m.in. na lekarzu właściwym do rozpoznania choroby zawodowej. W wyniku nowelizacji Kodeksu pracy, na lekarza oraz lekarza dentystę, został nałożony obowiązek skierowania pracownika na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania, jeżeli podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie choroby zawodowej u pracownika. Dotychczas przepisy rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych dawały lekarzom oraz lekarzom stomatologom takie uprawnienie, natomiast obecna regulacja wprowadza wyraźny obowiązek w tym zakresie.
WAŻNE!
Po zmianie przepisów lekarz i lekarz stomatolog mają obowiązek skierowania pracownika, u którego podejrzewają chorobę zawodową, na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej lub braku podstaw do jej rozpoznania.
W wyniku zmiany przepisów doprecyzowano, że prawo zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej przysługuje także pracownikowi lub byłemu pracownikowi, jeżeli podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę. Tak jak dotychczas, aktualnie zatrudniony pracownik zgłasza takie podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.
Uprawnienie do wydania rozporządzeń wykonawczych
Nowelizacja Kodeksu pracy zawiera upoważnienie do wydania przez Radę Ministrów aktów wykonawczych (rozporządzeń), które określą:
● sposób i tryb postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania, a także zakres informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy,
● skład zespołu powypadkowego,
● wykaz chorób zawodowych,
● okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej mimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym,
● sposób i tryb postępowania dotyczący zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych,
● podmioty właściwe w sprawie rozpoznawania chorób zawodowych.
● art. 66 ust. 1 Konstytucji RP,
● art. 1 ustawy z 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU nr 99, poz. 825),
● § 15 rozporządzenia z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (DzU nr 115, poz. 744 ze zm.),
● § 3, § 9 rozporządzenia z 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (DzU nr 132, poz. 1115).