Rośnie liczba zwolnień lekarskich związanych ze zdrowiem psychicznym. Okazuje się, że największą barierą przed skorzystaniem ze wsparcia z pomocy specjalisty są dla Polaków finanse. Pracodawcy zauważają problem i coraz częściej zapewniają pracownikom dostęp do psychologów online jako świadczenie pozapłacowe.
- Coraz więcej zwolnień lekarskich związanych ze zdrowiem psychicznym
- Polacy potrzebują wsparcia psychologicznego
- Bariery w dostępie do psychologów i psychoterapeutów
- Najwięcej zwolnień z powodów psychicznych biorą ludzie młodzi
- Oczekiwania od pracodawców
- Oczekiwania młodych pracowników
- Świadczenia pozapłacowe - zdrowie psychiczne
Coraz więcej zwolnień lekarskich związanych ze zdrowiem psychicznym
Skala zwolnień lekarskich związanych ze zdrowiem psychicznym rośnie. Z raportu „Dobrostan psychiczny w Polsce” (Instytut Psychologii PAN i Polskie Towarzystwo Psychologiczne, 2025) wynika, że blisko połowa badanych kiedykolwiek rozważała skorzystanie z pomocy psychologicznej. Większość z nich (68%) taką potrzebę zauważyło w okresie ostatnich 12 miesięcy. Zdaniem Polaków jedną z głównych barier w dostępie do pomocy są jednak względy finansowe. Ponad 20 proc. Polaków przyznaje, że w ciągu miesiąca często lub bardzo często doświadcza uczucia zmęczenia i osłabienia, które nie ustępuje po odpoczynku. Borykamy się także z problemami z koncentracją i stresem. Blisko połowa badanych wskazała, że kiedykolwiek doświadczyła utrzymującego się uczucia bycia stale przygnębionym lub depresyjnym, zmniejszonego zainteresowania większością spraw, czy mniejszej zdolności do odczuwania radości. Niemal co 4. badany przyznaje, że odczuwał taki stan w ostatnim czasie (raport „Dobrostan Psychiczny w Polsce. Co myślimy o pomocy psychologicznej? Instytut Psychologii PAN). Lekarze wystawiają też coraz więcej zwolnień związanych ze szwankującym zdrowiem psychicznym. Widać to w statystykach ZUS za pierwszy kwartał 2025 roku – z powodu przeciążenia psychicznego Polacy spędzili na zwolnieniach aż 8 milionów dni – o 0,8 p.p. więcej niż rok wcześniej.
Polacy potrzebują wsparcia psychologicznego
Z danych Instytutu Psychologii PAN wynika, że prawie połowa osób biorących udział w reprezentatywnym dla populacji Polski badaniu, kiedykolwiek rozważała skorzystanie z pomocy psychologa, psychiatry lub psychoterapeuty z powodu odczuwanego dyskomfortu psychicznego. Wśród nich 68 proc. odczuwało taką potrzebę w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
– W czasie ostatnich 12 miesięcy z wizyty u specjalistów, którzy z definicji zajmują się pozafarmakologicznymi formami wsparcia (np. prowadzeniem psychoterapii) korzystało 16 proc. badanych – z psychologa 11 proc., a z psychoterapeuty zaledwie 5 proc. To właśnie podczas terapii czy konsultacji psychologicznej możemy pracować nad swoimi postawami i zasobami, by zyskać umiejętność radzenia sobie np. z trudniejszymi dla nas sytuacjami, relacjami czy presją. To nie tylko „ratunek”, ale też forma rozwoju w duchu profilaktyki, która niejednokrotnie może pomóc nam uniknąć poważnego kryzysu – wskazuje dr hab. n. med. Andrzej Silczuk, psychiatra, ekspert Multi.Life.
Bariery w dostępie do psychologów i psychoterapeutów
Dane PAN wskazują, że dwiema głównymi barierami w sięganiu po wsparcie specjalistów są chęć samodzielnego poradzenia sobie z problemem oraz względy finansowe. Choć w Polsce oferowane są publiczne świadczenia z zakresu wsparcia psychologicznego, ich dostępność zdaniem Polaków jest ograniczona – zwłaszcza w obszarze psychoterapii. Z badania CBOS z 2021 roku wynika, że aż 31 proc. Polaków ocenia dostęp do psychoterapii i konsultacji psychologicznych w ramach NFZ jako trudny lub bardzo trudny.
Najwięcej zwolnień z powodów psychicznych biorą ludzie młodzi
Statystyki dotyczące zwolnień lekarskich wskazują, że grupą wiekową, która najczęściej zmaga się z problemami psychicznymi, są obecnie osoby między 30. a 39. rokiem życia, które znajdują się w szczytowym momencie aktywności zawodowej. Dane Instytutu Psychologii PAN sugerują, że sytuacja może się pogarszać wraz z wkroczeniem na rynek pracy młodych pokoleń. To właśnie osoby w wieku od 18 do 24 lat są aktualnie grupą, która najgorzej ocenia swój dobrostan psychiczny.
Oczekiwania od pracodawców
– W pandemii pracodawcy zwrócili szczególną uwagę na zdrowie psychiczne zespołów i od tego czasu coraz wyraźniej poszukują rozwiązań, które wspierają pracowników w tym zakresie, oferując np. dostęp do konsultacji psychologicznych. W ten sposób pracodawcy istotnie przyczyniają się do znoszenia bariery w dostępie do pomocy. Pięć lat od wybuchu pandemii problemy związane ze zdrowiem psychicznym wciąż przybierają na sile. Coraz większa skala zwolnień lekarskich z tytułu zaburzeń psychicznych, a także wyraźne oczekiwania pracowników, sprawiają, że trend zaangażowania pracodawców w sferę wsparcia zdrowia psychicznego zespołów będzie się umacniał – zaznacza dr hab. Andrzej Silczuk.
Według raportu McKinsey, aż 59 proc. pracowników oczekuje, że ich firma zapewni im wsparcie w obszarze mental health. Firmy zdają sobie sprawę z wyzwania przed jakim stoją. Badanie Willis Towers Watson „2024 Wellbeing Diagnostic Survey” wskazuje, że 66 proc. firm na całym świecie określa dobrostan emocjonalny, jako obszar do zaopiekowania, który do 2027 roku będzie miał w ich organizacji najwyższy priorytet wśród działań wellbeingowych. – Pracodawcy nie powinni czekać z podjęciem działań na moment, kiedy zespół przestaje działać. Profilaktyka, elastyczność i dostępność wsparcia to fundamenty wsparcia psychologicznego w miejscu pracy, które warto wziąć pod uwagę – podkreśla dr hab. Silczuk.
Oczekiwania młodych pracowników
Wśród młodych dorosłych coraz silniejsze staje się przekonanie, że o zdrowie psychiczne warto dbać tak samo, jak o kondycję fizyczną czy zbilansowaną dietę. Pomoc psychologiczna przestaje być dla nich tematem wstydliwym – staje się świadomym wyborem, wpisanym w codzienną troskę o siebie. Potwierdzają to m.in. wyniki raportu ADP „People at Work 2022: A Global Workforce View", z którego wynika, że dla pokolenia Z priorytetem jest dobrostan psychiczny i wyraźne oddzielenie życia zawodowego od prywatnego. Wśród badanych spokój po pracy okazał się ważniejszy niż awans czy podwyżka – co jasno pokazuje zmianę hierarchii wartości tej grupy.
Świadczenia pozapłacowe - zdrowie psychiczne
– Dla młodszych pokoleń zdrowie psychiczne to integralny element jakości życia. Cenią elastyczność oraz dostępność – i chcą, żeby pomoc była tam, gdzie oni: online, bezpieczna, szybka, bez szukania specjalisty „na ślepo”. W tym kierunku podąża rozwój świadczeń pozapłacowych z segmentu zdrowia psychicznego i wellbeingu. Co istotne, z takich rozwiązań z powodzeniem skorzystają przedstawiciele wszystkich generacji, bez względu na to w jakiej miejscowości pracują i w jakim czasie chcieliby skorzystać ze wsparcia – podkreśla dr hab. Andrzej Silczuk.
Z badania McKinsey z 2022 roku wynika, że cyfrowe narzędzia w obszarze mental health są dziś chętniej wykorzystywane przez osoby, które nigdy wcześniej nie korzystały z tradycyjnej terapii. To dowód na to, że dobrze zaprojektowane technologie potrafią otwierać przestrzeń, która wcześniej była zarezerwowana tylko dla „wtajemniczonych”.
Źródło: Multi.Life