Zaległe badania lekarskie pracowników i szkolenia BHP do 28 grudnia 2023 r. Potem kary do 30 000 zł

quiz daty kalendarz / Shutterstock

Od 1 lipca 2023 r. biegnie termin 180 dni na wykonanie zawieszonych w okresie pandemii badań lekarskich i szkoleń BHP. Ostatni termin na ich wykonanie, to 28 grudnia 2023 r.

Obowiązek wykonywania badań okresowych został zawieszony tuż po wybuchu pandemii. W okresie stanu epidemii, osoby nowo zatrudniane na stanowisko administracyjno-biurowe nie podlegały wstępnym badaniom lekarskim, jeżeli posiadały aktualne orzeczenie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Termin do 28 grudnia 2023 r.

Od 27 lipca 2023 r. obowiązuje art. 56 ustawy o świadczeniu wspierającym. Ustanowił termin 180 dni na wykonanie zaległych badań BHP licząc od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego. Ponieważ było to 1 lipca 2023 r., to ostateczny termin przypada do 28 grudnia 2023 r.

Ważne

Od 1 lipca 2023 r. szkolenia wstępne w dziedzinie BHP przeprowadza się stacjonarnie. W okresie pandemii było to możliwe zdalnie (z wyjątkiem prac związanych z czynnikami niebezpiecznymi).

Jakie kary za brak badań lekarskich u pracownika?

Pracodawca może ponieść karę art. 283 § 1 kp zagrożone karą grzywny od 1000 do 30 000 zł.

Przepis wprowadza takie zasady:

Art. 283 § 1. Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

PIP o badaniach lekarskich pracowników

W związku z odwołaniem na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej z dniem 1 lipca 2023 r. stanu zagrożenia epidemicznego oraz pojawiającymi się licznymi wątpliwościami związanymi z interpretowaniem obowiązujących przepisów prawa dotyczących okresowych badań lekarskich pracowników Główny Inspektorat Pracy zwrócił się z prośbą o interpretację przepisów w tym zakresie do Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej.

Zgodnie z otrzymanym w dniu 10 lipca br. stanowiskiem:

W sytuacji gdy orzeczenie lekarskie utraciło ważność w czasie obowiązywania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego związanego z COVID-19:

Zgodnie z art. 12a ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, z późn. zm.) – na czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii zawieszono obowiązek wykonywania badań okresowych pracowników. Jednocześnie, zgodnie z art. 31m ust. 1 ustawy, przedłużono ważność orzeczeń lekarskich, która upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., na okres nie dłuższy niż 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Na podstawie art. 12a ust. 2 ustawy – po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków, o których mowa w ust. 1, i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu. Od dnia 1 lipca br. w Polsce, stosownie do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. poz. 1118), odwołany został stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Oznacza to powrót wynikających z Kodeksu pracy obowiązków związanych z okresowymi badaniami lekarskimi pracowników.

Pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych w czasie stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego badań i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania tego stanu.

Zasada ta nie budzi wątpliwości w wypadku, gdy ważność orzeczenia lekarskiego upłynęła przed dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego czyli przed dniem 1 lipca 2023 r.

W sytuacji gdy orzeczenie lekarskie utraciło ważność po odwołaniu stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego związanego z COVID-19:

Okres 180 dni licząc od dnia 1 lipca 2023 r. można potraktować jako okres przejściowy, po upływie którego każdy pracownik będzie obowiązany posiadać aktualne orzeczenie lekarskie. Wydaje się to uzasadnione również faktem, że równoległe wykonywanie zaległych oraz bieżących profilaktycznych badań lekarskich może spowodować długi czas oczekiwania na wizytę w poradniach medycyny pracy. W związku z powyższym można przyjąć, że okres 180 dni będzie dotyczył również skierowania na badania okresowe pracownika, któremu ważność orzeczenia lekarskiego upłynęła po dniu 30 czerwca 2023 r.

Biorąc jednak pod uwagę, że pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków, pracodawca powinien możliwie jak najszybciej skierować pracownika na badania okresowe, a pracownik – bez zbędnej zwłoki je wykonać.

Podstawa prawna

art. 229, art. 237³ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465
art. 12a, art. 12e, art. 31m ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1327; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1723
§ 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego - Dz.U. z 2023 r. poz. 1118