Świadczenie (obowiązek) wynikające ze stosunku zobowiązaniowego, które dłużnik jest zobowiązany spełnić na rzecz wierzyciela.
Dług a wynagrodzenie
W prawie pracy ograniczona jest zasada, że gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony. Warunkiem tego potrącenia jest to, że przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
Wynagrodzenie pracownika, jako słabszej strony stosunku pracy, podlega szczególnej ochronie, dlatego pracodawca nie może swobodnie potrącić z wynagrodzenia kwoty, którą pracownik jest mu winien.
Dług w ubezpieczeniach
Płatnik składek staje się dłużnikiem wobec ZUS w przypadku nieopłacenia składek w terminie lub opłacenia ich w niepełnej wysokości. Dotyczy to wszystkich składek, do których pobierania zobowiązany jest ZUS, tj. składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne oraz na fundusze pozaubezpieczeniowe (Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a od 1 stycznia 2010 r. również na Fundusz Emerytur Pomostowych). Składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata, zwane „należnościami z tytułu składek", nieopłacone w terminie, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej.
Termin przedawnienia składek wynosi 5 lat.
Rekomendowany produkt: Prawo Pracy i ZUS
Zadłużenie powstaje również w przypadku nadpłaty świadczenia z ubezpieczenia społecznego, tj. zasiłku, renty lub emerytury (czyli świadczeń otrzymanych mimo okoliczności powodujących wstrzymanie prawa do pobierania tych świadczeń). Jeżeli osoba pobierająca świadczenie zawiadomiła organ wypłacający świadczenie o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, organ ten może żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres ostatnich 12 miesięcy. W pozostałych przypadkach może żądać zwrotu za okres ostatnich 3 lat.